Theo báo cáo của Vietdata, đơn vị cung cấp dữ liệu kinh tế phân tích, thị trường bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Người dân ngày càng quan tâm và sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các dược phẩm bảo vệ sức khỏe.

Bên cạnh đó, sự chuyển dịch sang cơ cấu dân số già cũng khiến nhu cầu sử dụng dược phẩm gia tăng đặc biệt là khi tuổi già thường đi kèm với nhiều vấn đề sức khỏe.

Hiện, thị trường dược phẩm Việt Nam được định giá khoảng 7 tỷ USD. Cụ thể, 70% số này thuộc về kênh đấu thầu bệnh viện (kênh ETC). Còn lại là các nhà thuốc trên thị trường, tương đương khoảng 60.000 nhà thuốc, chiếm khoảng 2 tỷ USD.

Trong đó, 7 chuỗi nhà thuốc hiện đại, với hơn 3.000 cửa hàng với tổng doanh thu đạt 1,1 tỷ USD, chiếm hơn 50% thị phần bán lẻ dược phẩm.

Hiện tại, cuộc đua mở rộng hệ thống nhà thuốc nhằm chiếm lĩnh thị phần vẫn đang khốc liệt, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ tiềm lực tài chính của các tập đoàn mẹ. Đây chính là bệ đỡ giúp các chuỗi liên tục gia tăng độ phủ rộng. Các nguồn vốn trong nước và nước ngoài ngày càng đổ vào, khiến sức ép cạnh tranh ngày một tăng, khi tất cả đều nhận thấy tiềm năng tăng trưởng của thị trường "béo bở" này.

Hiện nay, ba chuỗi nhà thuốc hiện đại gồm Long Châu, An Khang và Pharmacity đang dẫn đầu. Tại nhiều khu dân cư, các chuỗi này nằm trên một con đường hoặc đứng sát cạnh nhau, cho thấy sự cạnh tranh gắt gao trong việc thu hút khách hàng.

Tuy nhiên, theo thời gian, việc mở rộng ồ ạt sau đại dịch đã khiến một số chuỗi nhà thuốc hụt hơi, trong khi đó, một số lại thừa thắng xông lên khi đã chọn cho mình được lối đi có thể gọi là đúng đắn, phù hợp thị trường.

Long Châu đã tìm ra "long mạch"

Xuất phát điểm gần như là chuỗi nhà thuốc nhỏ nhất về quy mô so với các đối thủ đi trước, Long Châu về tay CTCP Bán lẻ Kỹ thuật số FPT (FPT Retail - Mã: FRT) từ năm 2016. Họ nhận định dược phẩm là thị trường khổng lồ nên dồn nguồn lực đầu tư mở rộng mạng lưới.

Tuy nhiên thời gian đầu, chuỗi nhà thuốc vẫn là bài toán khó, trở thành một trong những tác nhân chính gây suy giảm lợi nhuận cho FPT Retail trong năm 2020.

Thế nhưng một thời gian sau, Long Châu dường như đã tìm được "chân ái", khi đánh mạnh vào mảng thuốc kê đơn với tỷ trọng chiếm đến 70-80% tổng hàng bán. Chưa kể, bên cạnh tìm kiếm nguồn hàng dồi dào, Long Châu - dưới sự trợ lực của công ty mẹ, đã mạnh dạng đặt cửa hàng ngay gần các bệnh viện - nơi có rất nhiều nhà thuốc truyền thống cạnh tranh nhau.

Với mô hình và chiến lược trên, Long Châu đã dần bỏ xa các đối thủ như Pharmacity hay An Khang, trở thành chuỗi nhà thuốc có số lượng cửa hàng cao vượt bậc. Tháng 12/2022, Long Châu trở thành chuỗi nhà thuốc đầu tiên đạt cột mốc 1.000 cửa hàng trên toàn quốc, phủ 63 tỉnh thành. Mới nhất tháng 5/2025, số cửa hàng của Long Châu đạt 2.087.

Không những thế, doanh thu của Long Châu liên tục tăng trưởng, trở thành động lực chính cho FPT Retail. Riêng trong năm 2024, Long Châu đem về 25.320 tỷ đồng doanh thu, tức gần 1 tỷ USD, tăg 59% so với cùng kỳ. Mảng kinh doanh này chiếm 63% tổng doanh thu của công ty mẹ và trở thành "con át chủ bài" của FPT Retail, thay vì FPT Shop.

Pharmacity - đánh mất hào quang

Pharmacity có thể coi là đơn vị gia nhập chuỗi nhà thuốc bán lẻ hiện đại sớm nhất nhì tại Việt Nam. Đến hết tháng 8/2022, Pharmacity vẫn là chuỗi có nhiều cửa hàng nhất, với khoảng 1.100 cơ sở. Ngoài ra, chuỗi bán lẻ dược phẩm này còn có tham vọng 5.000 nhà thuốc vào năm 2025.

Từ cuối năm 2022, chuỗi ngoại này đã phải đóng cửa những điểm kinh doanh kém hiệu quả, lưu lượng khách hàng thấp. Từ việc 3-4 nhà thuốc chen nhau trên một cung đường, Pharmacity tinh gọn dần và mất ngôi vương vào tay Long Châu từ đầu năm 2023. Đến nay, họ chỉ sở hữu khoảng 898 điểm bán, đứng thứ hai thị trường.

Mở rộng nhanh chóng được cho là nguyên nhân chính dẫn đến những vấn đề về hiệu suất, chuỗi phải đóng cửa các chi nhánh không hiệu quả. Bên cạnh đó, đơn vị này gặp nhiều khó khăn trong việc điều chỉnh giá cả sản phẩm và đảm bảo lượng thuốc dự trữ đúng và đủ.

Mặt khác, từ năm 2022, Pharmacity đã trải qua nhiều lần thay đổi vị trí Tổng giám đốc, điều này đã ít nhiều có ảnh hưởng đến chiến lược hoạt động của chuỗi. Để khắc phục những hạn chế, Pharmacity đã tích cực điều chỉnh chiến lược giá và chiến lược đa dạng hóa danh mục sản phẩm, đẩy mạnh dịch vụ thuốc kê đơn.

CEO Deepanshu Madan từng thừa nhận chiến lược giá của Pharmacity chưa thực sự phù hợp so với thị trường. Ông lý giải do một số yếu tố về nguồn cung, chi phí đầu vào khiến các mặt hàng tại chuỗi này có giá chênh lệch so với các nhà thuốc khác và theo ông, điều này "không thể tránh khỏi".

Theo dữ liệu từ Vietdata, năm 2023, dù các chi nhánh không hiệu quả đã được loại bỏ song, chuỗi này vẫn ghi nhận khoản lỗ ròng hơn 900 tỷ đồng.

An Khang co mình

An Khang là chuỗi nhà thuốc được CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (Mã: MWG) mua lại từ năm 2017 và sở hữu hoàn toàn vào năm 2021.

Trước đây, MWG từng đặt mục tiêu mở rộng An Khang lên 2.000 nhà thuốc, nhưng kế hoạch này khó khả thi khi số lượng chi nhánh đang giảm dần. Cuối năm 2024, số cửa hàng chỉ còn 326.

Còn nhớ trong giai đoạn trước và sau đại dịch, An Khang luôn tìm kiếm các mặt bằng cạnh/gần đối thủ như Long Châu và Pharmacity, hoặc ít ra, cả bộ tam này đều nằm trên cùng một tuyến đường. Thế nhưng diện tích hẹp, danh mục sản phẩm kém đa dạng, là nguyên nhân chính khiến khách hàng khó dành sự ưu tiên cho An Khang hơn so với 2 chuỗi còn lại.

Dù đã nỗ lực dành nhiều tâm huyết để tái cấu trúc, thay đổi diện mạo, thậm chí đặt nhà thuốc bên cạnh chuỗi Điện Máy Xanh hay Bách Hoá Xanh trong cùng hệ sinh thái để tận dụng tệp khách hàng, kết quả của An Khang vẫn không khả quan.

Tại cuộc họp nhà đầu tư hồi 2024, ông Đoàn Văn Hiểu Em - CEO chuỗi An Khang - nói bán lẻ dược phẩm là một ngành đặc thù và chuỗi có hai yếu tố then chốt mà họ cần cải thiện là tính sẵn sàng, đầy đủ về lượng thuốc so với nhu cầu khách hàng và trình độ của dược sĩ. Còn SSI Research cũng cho rằng, cơ cấu sản phẩm tại An Khang chưa hợp lý khiến kết quả kinh doanh chững lại.

Lần Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 mới đây, ông Đoàn Văn Hiểu Em thừa nhận An Khang chưa có nhiều thời gian để tập trung phát triển và việc mở rộng sẽ phải chọn thời điểm phù hợp hơn. Ông Hiểu Em cho biết công ty đã "tìm ra công thức" cho An Khang và kỳ vọng chuỗi này có thể hòa vốn trong năm nay, tuy nhiên "còn nhiều cái chưa định hình rõ ràng được".

Tính đến cuối tháng 3/2025, tổng lỗ lũy kế của chuỗi nhà thuốc này lên con số đáng báo động là 1.033 tỷ đồng.

×