Sau những lời lẽ công kích và đe dọa "chấm dứt hợp đồng" của Tổng thống Donald Trump nhắm vào tỷ phú Elon Musk, một cuộc rà soát nội bộ quy mô lớn đã được tiến hành tại Washington. Mục tiêu của cuộc rà soát này là tìm cách cắt giảm sự hợp tác với SpaceX. Tuy nhiên, kết quả lại phơi bày một sự thật trớ trêu, chính phủ Mỹ đã trở nên phụ thuộc sâu sắc vào công nghệ của SpaceX đến mức không thể rời bỏ.

Cuộc rà soát bất thành

Theo The Wall Street Journal, ngay sau khi Tổng thống Trump công khai đe dọa, Nhà Trắng đã chỉ đạo Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp (GSA) phải kiểm kê và đánh giá lại toàn bộ các hợp đồng đang có với SpaceX. Các cơ quan chủ chốt như Bộ Quốc phòng, NASA và nhiều cơ quan liên bang khác đã được yêu cầu phải điền vào các "thẻ điểm", không chỉ liệt kê giá trị hợp đồng mà còn phải đánh giá xem liệu có nhà thầu nào khác có thể thay thế được SpaceX hay không.

Kết quả của cuộc rà soát đã khiến Nhà Trắng và Lầu Năm Góc phải đi đến một kết luận không mong muốn, hầu hết các hợp đồng với SpaceX đều "có tính chất then chốt" đối với các nhiệm vụ an ninh quốc gia và khám phá không gian, do đó không thể hủy bỏ.

Sự phụ thuộc không thể chối cãi

Cuộc rà soát này đã làm nổi bật một thực tế mà giới chuyên gia đã cảnh báo từ lâu, sự phụ thuộc ngày càng tăng của chính phủ Mỹ vào một công ty tư nhân duy nhất trong lĩnh vực không gian. Ở thời điểm hiện tại, gần như không có một lựa chọn thay thế nào khả thi cho các dịch vụ cốt lõi mà SpaceX đang cung cấp.

Phóng tên lửa: Dòng tên lửa Falcon với khả năng tái sử dụng độc đáo, đã trở thành "ngựa thồ" chủ lực cho các nhiệm vụ không gian của Mỹ, từ việc phóng vệ tinh quân sự cho đến các sứ mệnh khoa học.

Vận tải phi hành gia: Tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX hiện là phương tiện duy nhất do Mỹ sản xuất được chứng nhận có khả năng đưa các phi hành gia lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) và quay trở về an toàn.

Kết nối vệ tinh: Hệ thống Starlink và bộ phận Starshield của SpaceX đang cung cấp các dịch vụ internet và liên lạc vệ tinh tối quan trọng cho các cơ quan chính phủ, vài năm trước còn giành được một hợp đồng bí mật lớn của một cơ quan tình báo Mỹ

Chiến lược "vừa đấm vừa xoa"

Dù thừa nhận sự phụ thuộc này, chính quyền Mỹ vẫn đang cố gắng tìm cách tạo ra sự cạnh tranh. Họ đang thúc giục các công ty không gian khác phải nhanh chóng bắt kịp SpaceX, đồng thời thiết kế các hợp đồng mới để khuyến khích sự tham gia của nhiều nhà thầu hơn.

Trớ trêu thay, ngay cả khi mối quan hệ giữa Trump và tỷ phú Elon Musk đang ở mức "cơm không lành, canh không ngọt", SpaceX vẫn tiếp tục giành được những hợp đồng béo bở từ chính phủ. Chỉ trong vài tháng qua, công ty đã thắng một hợp đồng quốc phòng trị giá hàng tỷ USD và tiếp tục được giao các nhiệm vụ phóng vệ tinh GPS quan trọng cho Lực lượng Không gian Mỹ (Space Force). NASA cũng dự kiến sẽ để SpaceX thực hiện một đợt nhiệm vụ chở người mới lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (International Space Station) vào cuối tháng này.

Cuộc đối đầu này đã phơi bày một nghịch lý lớn. Dù Tổng thống Mỹ có quyền lực đến đâu cũng không thể dễ dàng trừng phạt một công ty khi công ty đó nắm giữ những công nghệ độc quyền và không thể thay thế, đóng vai trò sống còn đối với an ninh và vị thế của quốc gia. Cuộc rà soát này không phải là một đòn giáng vào Elon Musk, mà ngược lại càng khẳng định tầm ảnh hưởng khổng lồ của SpaceX đối với tương lai của nước Mỹ trong không gian.

×