Công nghệ in 3D, vốn được ca ngợi là biểu tượng của sự đổi mới, đang bị lạm dụng một cách đáng báo động để chế tạo súng. Những khẩu súng tự chế này, thường được gọi là "súng ma" do không có số seri và khó truy vết, đang trở thành mối lo ngại an ninh toàn cầu. Một cuộc điều tra gần đây của truyền thông đã phơi bày cách thức các nền tảng mạng xã hội lớn như Telegram, Facebook và Instagram trở thành mảnh đất màu mỡ cho sự lan truyền của công nghệ súng in 3D, đe dọa biến chúng thành "vũ khí được lựa chọn" của tội phạm và các phần tử cực đoan.

Mối đe dọa từ 'súng ma' hay súng in 3D

Súng in 3D là loại vũ khí có thể được lắp ráp dễ dàng chỉ với một máy in 3D, các bản thiết kế có sẵn trên mạng và vật liệu cơ bản. Kỹ thuật này đã phát triển nhanh chóng trong thập kỷ qua, với những mẫu mới nhất có khả năng bắn liên tiếp nhiều phát đạn mà không làm vỡ các bộ phận bằng nhựa, vốn là một hạn chế ban đầu.

Theo Nick Suplina từ tổ chức kiểm soát súng Everytown của Mỹ, sự cải thiện về chất lượng vật liệu, chi phí thấp và khả năng tiếp cận bản thiết kế dễ dàng đang thay đổi đáng kể cục diện tội phạm. "Súng in 3D có thể trở thành công cụ lý tưởng cho những kẻ phạm tội bạo lực", ông Suplina cảnh báo. Những loại súng này đã được phát hiện trong nhiều vụ án hình sự, bao gồm cả vụ sát hại CEO của United Healthcare, Brian Thompson, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Mạng xã hội: Kênh truyền bá nguy hiểm

Cuộc điều tra của truyền thông quốc tế bắt đầu từ những quảng cáo súng công khai trên Instagram và Facebook. Mặc dù Tech Transparency Project từng báo cáo hàng trăm quảng cáo vũ khí vi phạm chính sách của Meta vào tháng 10/2024, và Meta đã từ chối bình luận, truyền thông vẫn tiếp tục phát hiện các quảng cáo tương tự trong cơ sở dữ liệu của Meta nhiều tháng sau đó.

Những quảng cáo này thường dẫn người dùng đến các kênh Telegram hoặc WhatsApp, nơi hoạt động buôn bán diễn ra một cách công khai hơn. Trên Telegram, các phóng viên đã tìm thấy nhiều kênh trưng bày các loại súng đang rao bán, một số rõ ràng là sản phẩm in 3D. Một tài khoản nổi bật với hơn nghìn người đăng ký, tự xưng là Jessy, thậm chí còn ngang nhiên tuyên bố có thể vận chuyển vũ khí trên toàn cầu.

Để kiểm chứng, các phóng viên đã giả dạng người mua và liên hệ với tài khoản Jessy để hỏi về việc buôn lậu súng in 3D vào Anh. Chỉ trong vòng một giờ, Jessy đã báo giá khẩu súng lục The Liberator – khẩu súng in 3D bắn một phát đầu tiên được lưu hành rộng rãi và cả Glock switch – một bộ phận nhỏ in 3D có thể biến súng lục thành vũ khí tự động. Người này yêu cầu thanh toán bằng Bitcoin hoặc chuyển khoản vào một tài khoản ngân hàng không thể truy vết ở Anh. Khi phát hiện đang bị phóng viên điều tra, người này thản nhiên nói: "Đây là công việc của tôi, bán 'thắt lưng' (từ lóng ám chỉ vũ khí) trên mạng". Dù không hoàn tất giao dịch, vụ việc đã phơi bày lỗ hổng quản lý mà những kẻ buôn bán súng thật sự có thể lợi dụng.

Phản ứng từ các nền tảng và thách thức pháp lý

Meta đã phản hồi truyền thông rằng các quảng cáo liên quan "đã tự động bị vô hiệu hóa theo chính sách" và việc xuất hiện trong cơ sở dữ liệu không có nghĩa là chúng còn hiển thị. Telegram cũng khẳng định đã chủ động khóa tài khoản Jessy và nhấn mạnh rằng điều khoản dịch vụ của họ rõ ràng cấm giao dịch vũ khí. "Đội ngũ kiểm duyệt được trang bị công cụ AI chủ động giám sát các khu vực công cộng trên nền tảng và xử lý các báo cáo đã gỡ bỏ hàng triệu nội dung độc hại bao gồm bán vũ khí", người phát ngôn của Telegram cho biết.

Tuy nhiên, mối lo ngại lớn hơn là việc không cần mua súng in 3D thành phẩm trên mạng xã hội. Người dùng có thể tự chế tạo hoàn chỉnh các loại súng như FGC-9 – một khẩu súng carbine bán tự động in 3D, chỉ cần các bộ phận nhựa in 3D và các bộ phận kim loại đã được sửa đổi, hoàn toàn không cần các linh kiện súng thương mại. Tiến sĩ Rajan Basra từ King's College London nhận định việc này không hề đơn giản, đòi hỏi người chế tạo phải có kỹ năng "thợ súng DIY".

Quyền sở hữu thông tin và những bài học từ Myanmar

Nhiều trang web hiện cung cấp miễn phí các bản thiết kế và hướng dẫn từng bước để chế tạo súng in 3D. Một trong số các hướng dẫn này là của luật sư về quyền sở hữu súng ở Florida, Matthew Larosiere. Ông có mối quan hệ chặt chẽ với cộng đồng súng in 3D toàn cầu, nhiều thành viên Mỹ của tổ chức này coi quyền mang súng theo Tu chính án thứ hai của Hiến pháp Mỹ là quyền con người cơ bản. Matthew Larosiere biện minh việc phát tán thông tin chế tạo vũ khí chết người là "chỉ là thông tin, là sự kết hợp của 0 và 1". Ông thậm chí lấy ví dụ về Myanmar, nơi súng in 3D đã được sử dụng trong các cuộc xung đột, cho rằng chúng đóng "vai trò tích cực".

Myanmar là trường hợp duy nhất được biết đến hiện nay mà súng in 3D được đưa vào sử dụng trong xung đột thực tế. Các lực lượng nổi dậy đã sử dụng FGC-9 để chống lại chính quyền quân sự. Tuy nhiên, hiện tại nhiều lực lượng đã ngừng sử dụng loại vũ khí này. Dù chúng có chi phí chỉ bằng 1/10 súng máy trên chợ đen và hàng trăm khẩu đã được sản xuất vào năm 2022 - 2023, việc chính quyền quân sự kiểm soát chặt chẽ các vật liệu quan trọng như keo và kim loại đã khiến súng in 3D dần bị loại bỏ.

Trường hợp của Myanmar cho thấy những hạn chế nhất định của súng in 3D trong ứng dụng quân sự hiện tại. Tuy nhiên, xu hướng lan rộng của chúng trên toàn cầu vẫn là mối lo ngại lớn. Nhiều quốc gia đang xem xét hình sự hóa việc sở hữu bản thiết kế vũ khí và cũng có những lời kêu gọi các nhà sản xuất máy in 3D áp dụng công nghệ tương tự máy in tiền để ngăn chặn việc in các bộ phận súng. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các biện pháp này vẫn còn là một câu hỏi lớn, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, các nền tảng công nghệ và cộng đồng quốc tế để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng này.

×