Thủ tướng Canada Mark Carney vừa đưa ra một tuyên bố cứng rắn vào ngày 19/6, cảnh báo rằng Ottawa có thể áp đặt thêm các mức thuế trả đũa đối với các sản phẩm thép và nhôm của Mỹ. Biện pháp này sẽ được kích hoạt nếu hai quốc gia không đạt được một thỏa thuận thương mại mới, bao gồm các vấn đề kinh tế và an ninh, trong vòng 30 ngày.

Ông Carney nhấn mạnh rằng ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có chung quan điểm về việc hoàn tất đàm phán trước ngày 21/7. Nếu không có tiến triển cụ thể vào thời điểm đó, Canada sẽ điều chỉnh các mức thuế quan chống trả hiện hành để phù hợp với tình hình đàm phán song phương. Đây là một động thái chiến lược, báo hiệu sự quyết tâm của Canada trong việc bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia trước các chính sách thương mại gây tranh cãi của Mỹ.

Phản ứng trước thuế quan leo thang

Động thái này của Canada là phản ứng trực tiếp trước quyết định gần đây của Mỹ nhằm tăng gấp đôi mức thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Canada, từ 25% lên 50%. Đáng chú ý, Canada đã áp đặt mức thuế trả đũa 25% đối với các sản phẩm thép của Mỹ từ tháng 3, ảnh hưởng đến lượng hàng hóa trị giá khoảng 15,6 tỷ CAD. Quyết định tăng thuế của Mỹ đã làm leo thang căng thẳng thương mại vốn đã tồn tại, đặt mối quan hệ song phương vào một thử thách mới.

Theo chính sách mới, Ottawa sẽ không chỉ xem xét việc tăng thuế mà còn áp dụng một loạt các biện pháp khác nhằm củng cố thị trường nội địa và ngăn chặn các tác động tiêu cực từ tranh chấp thương mại. Cụ thể, Canada sẽ kích hoạt quy định ưu tiên mua sắm của chính phủ, khuyến khích các cơ quan nhà nước ưu tiên sử dụng sản phẩm thép và nhôm có nguồn gốc từ các quốc gia được miễn thuế lẫn nhau. Đồng thời, đối với các quốc gia không có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Canada, một hạn ngạch thuế quan sẽ được thiết lập tương đương với khối lượng nhập khẩu của năm 2024. Biện pháp này nhằm mục tiêu kép: ổn định thị trường trong nước và ngăn chặn hiện tượng chuyển khẩu, nơi hàng hóa từ các quốc gia bị áp thuế cao có thể đi qua Canada để vào Mỹ hoặc ngược lại, làm méo mó thị trường và phá vỡ các biện pháp phòng vệ thương mại.

Ông Carney cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, đặc biệt trong bối cảnh Canada đang triển khai các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn trong lĩnh vực quốc phòng, năng lượng và nhà ở, vốn sẽ đòi hỏi một lượng lớn thép và nhôm. Ông kêu gọi chính phủ ưu tiên mua sắm các sản phẩm kim loại sản xuất trong nước và công bố kế hoạch thành lập một nhóm chuyên trách để theo dõi sát sao tác động của các quy định thuế quan mới lên thị trường. Điều này cho thấy Canada đang có một tầm nhìn dài hạn nhằm tự chủ và củng cố chuỗi cung ứng kim loại nội địa.

Sự phụ thuộc lẫn nhau và rủi ro kinh tế toàn cầu

Mối quan hệ thương mại thép và nhôm giữa Mỹ và Canada vốn dĩ rất chặt chẽ và phụ thuộc lẫn nhau. Dữ liệu cho thấy trong năm qua, hơn 90% lượng thép và nhôm xuất khẩu của Canada đã được bán sang Mỹ. Ngược lại, Mỹ cũng dựa vào Canada để cung cấp khoảng một phần năm tổng lượng thép và một nửa tổng lượng sản phẩm nhôm của mình. Điều này minh chứng cho sự gắn kết sâu sắc trong chuỗi cung ứng kim loại giữa hai quốc gia láng giềng.

Ông Carney cảnh báo rằng việc Mỹ tăng gấp đôi thuế quan có thể không chỉ gây tổn hại cho ngành công nghiệp Canada mà còn có nguy cơ leo thang thành rủi ro suy thoái kinh tế toàn cầu. Do đó, ông nhấn mạnh sự cấp thiết phải ổn định quan hệ thương mại song phương và đảm bảo rằng các doanh nghiệp Canada vẫn có thể tiếp cận thị trường Mỹ. Căng thẳng hiện tại có thể tạo ra một tiền lệ nguy hiểm cho thương mại quốc tế, ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư và gây ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng trên diện rộng.

Tầm quan trọng của ngành thép Canada

Ngành thép Canada đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế quốc gia. Theo Hiệp hội Thép Canada, ngành này tạo ra giá trị sản xuất ước tính 15 tỷ CAD (khoảng 11 tỷ USD), trực tiếp sử dụng 23.000 lao động và gián tiếp tạo ra tới 100.000 cơ hội việc làm khác. Sự bất ổn trong thương mại kim loại có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho các con số này, ảnh hưởng đến đời sống của hàng chục nghìn gia đình Canada và sự ổn định kinh tế vĩ mô.

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, ông Carney cho biết ông vẫn duy trì liên lạc thường xuyên với Tổng thống Donald Trump về nhiều vấn đề. Các biện pháp mới nhất được công bố không chỉ là phản ứng trước thuế quan của Mỹ mà còn là một chiến lược nhằm duy trì hoạt động và ổn định của ngành thép Canada trong suốt quá trình đàm phán một thỏa thuận thương mại mới giữa Ottawa và Nhà Trắng. Tình hình này cho thấy sự phức tạp và mức độ nhạy cảm của các vấn đề thương mại trong quan hệ quốc tế hiện đại.

×