Chủ tịch Hội cho biết, theo các số liệu thống kê, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc cao nhất thế giới. Trong những năm qua, với những nỗ lực của Bộ Y tế và các bộ, ngành, địa phương, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tuy đạt được những kết quả quan trọng, nhưng Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới và là quốc gia đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN có số người trưởng thành hút thuốc lá cao nhất, chỉ sau Indonesia và Philippines.

Về thuốc lá điện tử, theo thống kê của Bộ Y tế, chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-15 tuổi đã gia tăng một cách đáng kể, từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023. Đặc biệt, học sinh lớp 9 có tỷ lệ sử dụng cao nhất, lên đến 10,4%.

 Thực tế đã ghi nhận nhiều ca học sinh phải cấp cứu do ngộ độc nicotine, như trường hợp một học sinh lớp 3 tại Hà Nội phải nhập viện sau khi thử hút thuốc lá điện tử nhặt được. Những sự việc này cho thấy rõ mức độ nguy hiểm của sản phẩm này đối với sức khỏe học sinh.

- Theo ông, thuốc lá ảnh hưởng ra sao đến quyền được bảo vệ sức khỏe và môi trường sống an toàn của người tiêu dùng?

Ông Dương Đình Giám: Thuốc lá xâm phạm quyền được bảo vệ sức khỏe nhưng hiện nay vẫn được bày bán rộng rãi. Thông tin về thành phần và tác hại lâu dài của thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điện tử, còn thiếu minh bạch, đặc biệt đối với thanh, thiếu niên - nhóm đối tượng dễ bị tổn thương và thiếu hiểu biết.

“Tăng thuế thuốc lá không phải là gánh nặng cho người tiêu dùng, mà là đầu tư cho sức khỏe cộng đồng, thế hệ trẻ và một xã hội không khói thuốc”.

Về mặt kinh tế, thuốc lá tạo ra gánh nặng lớn với chi phí điều trị bệnh liên quan và chi tiêu cho sản phẩm này, từ đó làm giảm khả năng đáp ứng các nhu cầu thiết yếu khác của người tiêu dùng. Đồng thời, tạo gánh nặng xã hội do các bệnh tật liên quan làm giảm năng suất lao động và gây mất mát nguồn nhân lực trẻ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, khi đầu lọc thuốc lá - một loại rác thải khó phân hủy khi ra môi trường sẽ làm ô nhiễm môi trường sống nghiêm trọng.

- Về việc tăng thuế thuốc lá như một biện pháp giảm tiêu thụ, Hội ủng hộ và có đề xuất khác không, thưa ông?

Ông Dương Đình Giám: Hội VICOPRO hoàn toàn ủng hộ việc tăng thuế thuốc lá. Đặc biệt, tăng giá thuốc sẽ khiến thuốc lá khó tiếp cận hơn với thanh thiếu niên. Khi ít người hút thuốc sẽ giảm tỷ lệ bệnh tim mạch, ung thư, hô hấp, từ đó tiết kiệm hàng ngàn tỷ đồng cho ngân sách y tế.

Thuế thuốc lá cao cũng hạn chế ngân sách đầu tư cho chương trình phòng chống tác hại thuốc lá, giáo dục sức khỏe và hỗ trợ cai nghiện. Đặc biệt là hạn chế hút thuốc thụ động và giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ quyền sống trong môi trường trong lành.

Tăng giá bán thuốc lá 10% có thể giảm tiêu dùng 4-5% thậm chí tới 10%. (Theo WHO)

- Về phía Hội VICOPRO đã có những hoạt động gì để tuyên truyền, vận động người dân hạn chế hoặc từ bỏ thuốc lá , thưa ông?

Ông Dương Đình Giám: Năm 2025, Hội phát động chuỗi hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá với nhiều hình thức thiết thực như hội thảo, cuộc thi, tập huấn pháp luật, diễu hành và mô hình truyền thông sáng tạo. Chương trình nhằm tháo gỡ khó khăn trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc, thúc đẩy thực thi pháp luật và tập trung vào giới trẻ.

Năm nay, chương trình có 3 điểm mới: Tập trung truyền thông cho đối tượng là học sinh, sinh viên; Triển khai tại 5 địa phương: Hà Nội, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Phú Yên, Bến Tre (nhiều hơn mọi năm chỉ là 2 điểm); Bổ sung các cuộc thi tìm hiểu về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Luật ATTP và Luật Bảo vệ người tiêu dùng và các hoạt động thể thao quy mô nhỏ.

Một số mô hình tiêu biểu, như: Smoke Zero Football, Smoke Zero Pickleball, Smoke Zero Consumers, Nét Đẹp Sinh Viên... Dự Án “Không Khói Thuốc - Smoke Zero” kỳ vọng sẽ trở thành hoạt động thường niên, góp phần xây dựng môi trường sống lành mạnh tại Việt Nam.

Một số khó khăn trong quá trình thực hiện các hoạt động này là gì, thưa ông?

Ông Dương Đình Giám: Khi triển khai chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2025, Hội gặp một số khó khan như: Thiếu kinh phí và nhân lực, nguồn lực cho tổ chức các cuộc thi, hội thảo, truyền thông còn hạn chế; nhân sự mỏng, khó triển khai đồng đều, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa.

Khó khăn trong đổi mới truyền thông, các hình thức truyền thống chưa hấp dẫn giới trẻ; việc ứng dụng nền tảng số như TikTok, YouTube Shorts, Podcast còn hạn chế.

Nhận thức của người tiêu dùng nói chung chưa đầy đủ, đặc biệt ở giới trẻ; nhiều bạn trẻ coi thường tác hại của thuốc lá, thậm chí bị ảnh hưởng bởi thông tin sai lệch, quảng cáo trá hình trên mạng xã hội. Sự phối hợp còn thiếu đồng bộ, cụ thể như liên kết giữa Hội với các trường học, tổ chức thanh niên, doanh nghiệp còn rời rạc; Một số đơn vị ngại tham gia vì lo ngại ảnh hưởng đến lợi ích hoặc tài trợ.

- Theo ông, người tiêu dùng cần làm gì để chung tay xây dựng môi trường không khói thuốc?

Ông Dương Đình Giám: Mỗi người đều phải: Nói không với thuốc lá: Nhận thức rõ tác hại và không sử dụng thuốc lá để bảo vệ bản thân và cộng đồng, bảo vệ quyền được hít thở không khí sạch, mạnh dạn nhắc nhở, phản ánh hành vi hút thuốc nơi công cộng.

Bên cạnh đó, cần tuyên truyền, giáo dục, chủ động chia sẻ thông tin đúng về tác hại của thuốc lá, nhất là với giới trẻ. Ủng hộ không gian không khói thuốc, ưu tiên sử dụng dịch vụ có chính sách không hút thuốc để tạo áp lực thay đổi tích cực. Hưởng ứng các phong trào, chiến dịch phòng chống tác hại của thuốc lá do các cơ quan, tổ chức phát động.

- Xin cảm ơn ông!

Thời gian qua, Hội VICOPRO đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân, đặc biệt là giới trẻ, hạn chế và tiến tới từ bỏ thuốc lá vì một cộng đồng khỏe mạnh, thông qua các hoạt động do Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) tài trợ.

×