Thông tin từ Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thời trang,quà tặng... của Việt Nam còn rất nhiều dư địa tăng trưởng tại các thị trường châu Âu, Nhật Bản, Mỹ, Úc, Hàn Quốc... Kim ngạch xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam tăng trưởng đều qua các năm gần đây.

Nghệ thuật hoá và câu chuyện văn hoá phía sau sản phẩm

Bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh, Giám đốc Xúc tiến Thương mại Khối doanh nghiệp Việt Nam - Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV) cho biết, 70% người tiêu dùng thế hệ Millennials (những người sinh khoảng từ năm 1981-1996) ở khu vực đô thị có xu hướng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo, thân thiện với môi trường và mang đậm bản sắc văn hóa.

Một nghệ nhân có 35 năm kinh nghiệm chia sẻ, điểm mạnh của hàng thủ công Việt nằm ở việc sử dụng nguyên liệu tự chine và sự sáng tạo mang đậm bản sắc. Mỗi sản phẩm không chỉ là vật dụng, mà còn kể một câu chuyện văn hóa, truyền cảm hứng nghệ thuật. Chẳng hạn, tại làng gốm Phù Lãng, một đoàn khách Hà Lan đã bị ấn tượng bởi mô hình tháp từ ấm gốm, đến mức mua 200 chiếc ấm về để tái dựng trong khu vườn riêng.

Nhiều người cho rằng sản phẩm thủ công mỹ nghệ đơn giản chỉ là việc gia công các sản phẩm bằng tay. Đối với nhóm nghệ nhân Maztermind,các giá trị của thủ công mỹ nghệ không chỉ có thế. Đó không chỉ là sự điêu luyện trong các kỹ thuật chế tác, mà còn là nỗ lực kể câu chuyện văn hóa trong sản phẩm, có thể truyền tải những giá trị thủ công độc đáo của người Việt.

Cá nhân hoá sản phẩm thủ công

Một xu hướng cũng đang được người tiêu dùng ưa thích, đó là cá nhân hóa sản phẩm, gắn với nét riêng, sở thích, cá tính riêng của người sử dụng như khắc tên, ký hiệu, thông điệp riêng trên sản phẩm (túi mây tre, hộp gỗ, bình gốm…); Hoặc chỉ chọn mua sản phẩm phiên bản giới hạn cho từng thị trường (ví dụ bộ sưu tập gốm dành riêng cho khách Nhật hay sản phẩm mây tre phong cách Scandinavian dành cho châu Âu) hoặc sản phẩm được tùy chỉnh theo nhu cầu của từng đối tượng khách hàng…

Bà Trà Lê, Giám đốc Phát triển Thị trường của Source of Asia (SOA) cho biết, hơn 60% trong số người dùng ở các nước thích hàng thủ công hơn sản phẩm sản xuất hàng loạt. Ví dụ một chiếc hộp mây tre được nghệ nhân làng Phú Vinh chế tác riêng tặng cho Hiệu trưởng Trường Mỹ nghệ Đan Mạch không chỉ làm bằng thủ công mà còn cá nhân hóa dấu ấn của người được tặng, đã mang lại cảm giác thích thú, trân trọng cho vị hiệu trưởng và việc bà luôn mang theo sản phẩm bên mình được xem như một minh chứng cho sản phẩm cá nhân hóa đã “chạm” được trái tim người dùng.

Trên thực tế, nhiều thương hiệu quốc tế đã thành công nhờ cá nhân hóa như Nike với dịch vụ NIKEiD cho phép kheth thiết kế giày riêng hay Louis Vuitton cho phép in tên trên túi xách. Đây là bài học quý để doanh nghiệp thủ công Việt phát triển dịch vụ tương tự.

Tuy nhiên, “các thị trường này cũng đòi hỏi sự đổi mới liên tục về mẫu mã, thường là 2-3 lần mỗi năm để tạo ra các sản phẩm đa dạng và sáng tạo. Vì thế, doanh nghiệp Việt không chỉ xuất khẩu sản phẩm mà còn phải xuất khẩu cả sự sáng tạo, bản sắc và văn hóa”, bà Trà Lê lưu ý.

Sáng tạo liên tục

Một xu hướng cũng được người dùng chọn lựa là sản phẩm thân thiện môi trường. Đây cũng chính là xu hướng tiêu dùng xanh với các sản phẩm từ mây, tre đang được ưa chuộng. Bên cạnh đó là sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Ví dụ, một chiếc túi mây tre nhưng có thiết kế tối giản kiểu Bắc Âu. Bộ bàn ghế gỗ truyền thống nhưng pha chất liệu kim loại hiện đại. Gốm Phù Lãng được cách điệu thành bộ sưu tập trang trí nội thất cao cấp. Điều này đòi hỏi sự hợp tác giữa nghệ nhân và nhà thiết kế trẻ, giống như cách Nhật Bản đã đưa sản phẩm thủ công trở thành hàng xa xỉ toàn cầu.

Theo tầm nhìn 2030, thủ công mỹ nghệ là một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa ưu tiên phát triển. Hiện, Việt Nam có 2.556 làng nghề thủ công mỹ nghệ, hằng năm xuất khẩu tới 163 quốc gia với kim ngạch khoảng 1,7 tỷ USD, chiếm gần 10% nhu cầu toàn cầu. Trong đó, việc gắn sản phẩm thủ công với du lịch văn hóa được xem là giải pháp để gia tăng giá trị.

×