Tìm hàng hiệu - ra hàng nhái

Mới đây, Bộ Khoa học - Công nghệ đang lấy ý kiến dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của “Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa” (gọi tắt là dự thảo), trong đó quy trách nhiệm đối với các sàn thương mại điện tử trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa.

Đáng chú ý, trong khoản 35 điều 1 dự thảo luật yêu cầu các sàn thương mại điện tử (TMĐT) thực hiện xác minh, truy xuất nguồn gốc hàng hóa trước và trong quá trình vận hành nền tảng.

Trong khi các bộ ngành và lực lượng chức năng đang triển khai cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm theo Công điện của Chính phủ về phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại và xâm phạm sở hữu trí tuệ, thì trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop, tình trạng hàng nhái, hàng giả vẫn ngang nhiên tồn tại.

Chỉ cần gõ từ khóa như “Rolex”, “Gucci”, “Adidas”, hay “Louis Vuitton” trên các sàn TMĐT kể trên, người tiêu dùng dễ dàng tìm thấy hàng loạt kết quả từ các gian hàng chào bán các sản phẩm thời trang, phụ kiện được quảng cáo là "giống y hàng chính hãng", "bản sao cao cấp", "super fake"...

Giá cả của các sản phẩm này cũng gây sốc. Một chiếc đồng hồ Orient Sun Moon Gen 4 dây da chính hãng có giá hơn 5 triệu đồng/chiếc, nhưng một shop trên Shopee bán với giá chỉ 680.000 đồng. Giày Adidas Ultraboost giá niêm yết chính hãng hơn 3 triệu đồng/đôi, nhưng trên TikTok Shop chỉ rao 495.000 đồng/đôi.

Không chỉ đồng hồ, túi xách, giày dép, mà các sản phẩm công nghệ và mỹ phẩm cũng bị làm giả, nhái trắng trợn. Trên Shopee và Lazada, hàng loạt mẫu điện thoại “nhái” iPhone, Samsung… được bày bán với giá rẻ đến khó tin - chỉ vài trăm nghìn đến một triệu đồng.

Để tránh bị phát hiện hoặc xử lý, nhiều chủ shop khéo léo “lách luật” bằng cách không ghi rõ tên thương hiệu. Thay vào đó, họ dùng những cái tên gợi nhớ như “LV”, “Luon Vui Tuoi” thay vì “Louis Vuitton”, hay “Dì O” thay vì "Dior".

Cách ghi tên này khiến việc kiểm duyệt từ phía sàn TMĐT gặp khó khăn, và nếu không tinh ý, người tiêu dùng dễ bị đánh lừa, mua phải hàng giả với niềm tin rằng đó là sản phẩm chính hãng giá rẻ.

Quản lý lỏng lẻo, người tiêu dùng gánh thiệt

Theo thống kê của Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), hiện có gần 75% người dùng Internet tại Việt Nam tham gia mua sắm trực tuyến, chủ yếu là quần áo, mỹ phẩm, đồ công nghệ. Đáng lo ngại, 70% người mua từng dính “bẫy” hàng giả.

Điều này cho thấy những lỗ hổng lớn trong việc kiểm duyệt và hậu kiểm sản phẩm của các sàn TMĐT. Dù là trung gian, song vai trò kiểm soát hàng hóa của các sàn chưa được thực hiện đầy đủ, dẫn đến việc người bán thoải mái “treo đầu dê, bán thịt chó”.

Trao đổi với PV, Luật sư Hoàng Văn Hà (Trưởng Văn phòng luật ARC Hà Nội) cho biết:

“Theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và Nghị định 52/2013 về thương mại điện tử, sàn TMĐT có trách nhiệm kiểm soát, loại bỏ thông tin hàng hóa vi phạm. Nếu cố tình hoặc thiếu trách nhiệm để người bán rao bán hàng giả, sàn cũng có thể bị xử phạt hành chính, buộc gỡ bỏ sản phẩm vi phạm, liên đới bồi thường cho người tiêu dùng nếu gây thiệt hại. Thậm chí đối mặt với trách nhiệm pháp lý nếu có hành vi tiếp tay hoặc bao che”.

Luật sư Hà nhấn mạnh, cần áp dụng cơ chế “trách nhiệm liên đới” với các sàn TMĐT giống như các quốc gia phát triển đang áp dụng, thay vì chỉ xử lý người bán. Đồng thời, người tiêu dùng cần lưu lại toàn bộ chứng cứ mua bán để bảo vệ quyền lợi khi bị xâm hại.

Theo luật sư Hoàng Văn Hà, để quản lý hiệu quả, các cơ quan nhà nước cần: “Tăng cường hậu kiểm định kỳ, kiểm tra đột xuất các sản phẩm đăng bán trên nền tảng; Ứng dụng công nghệ mã định danh, truy xuất QR, AI để phát hiện bất thường; Xây dựng cơ sở dữ liệu cảnh báo sớm về hàng hóa vi phạm, chia sẻ liên ngành. Về phía người tiêu dùng, cũng cần nâng cao cảnh giác, chỉ mua hàng tại gian hàng chính hãng, có chứng từ, hóa đơn rõ ràng, đồng thời tố giác hành vi gian lận trên nền tảng thông qua công cụ phản hồi sẵn có”.

“Trên không gian số, nếu không có rào chắn pháp lý đủ mạnh, hàng giả sẽ hoành hành và bào mòn niềm tin thị trường. Đã đến lúc sàn TMĐT cần chuyển vai trò từ “người vận hành nền tảng” sang “người đồng hành bảo vệ người tiêu dùng” - như một phần tất yếu của trách nhiệm pháp lý và đạo đức kinh doanh”, luật sư Hoàng Văn Hà nhấn mạnh.

Bắc Giang triệt phá xưởng mỹ phẩm giả bán qua TikTok, Shopee, doanh thu hơn 6 tỷ đồng
Ngày 7/5, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Bắc Giang phối hợp quản lý thị trường kiểm tra, bắt quả tang cơ sở sản xuất mỹ phẩm giả tại nhà riêng của Nguyễn Văn Khánh (28 tuổi) ở xã Đại Lâm, huyện Lạng Giang.
Khánh cùng Nguyễn Thị Hiên (21 tuổi) đang đóng gói mỹ phẩm giả mang tên nhiều thương hiệu nổi tiếng như: Demi Skin, SEIMY, BEUFRES, Khử mùi Cú đấm thép… Tổng cộng 2.468 sản phẩm thành phẩm bị thu giữ, cùng 104.000 tem giả, hàng triệu vỏ bao bì, 300kg nguyên liệu không rõ nguồn gốc.
Công an xác định nhóm này bán mỹ phẩm giả chủ yếu qua TikTok và Shopee, với hơn 100.000 đơn hàng, doanh thu khoảng 6 tỉ đồng. Các tài khoản quảng cáo gồm: “Sare Comesticc”, “Coca Beauty”, “Bn Store 2024”, “Nhungnguyen010798”...
Trước đó, Bộ Công an đã khởi tố vụ kẹo rau củ Kera do Công ty CER (TP Thủ Đức) phân phối, xác định là hàng giả. Sản phẩm được quảng cáo rầm rộ bởi "Hằng Du mục", "Quang Ling Vlogs", có sự tham gia của hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên. Tổng cộng 135.000 hộp được bán ra, thu về gần 20,3 tỷ đồng.

×