Thời nay, chỉ cần một cú điện thoại, một dòng tin nhắn – là niềm tin có thể tan như bọt xà phòng. Công nghệ vốn để giúp người ta sống dễ hơn, giờ lại trở thành con dao cứa ngược vào lòng nhau.

Câu chuyện nhóm người Việt ở Campuchia gọi điện lừa hơn tám nghìn đồng bào, chiếm tới ba trăm tỷ đồng, vừa bị bắt hôm 29/10 – nghe thôi đã thấy đau. Đau không chỉ vì tiền mất, mà vì đầu dây bên kia cũng nói tiếng Việt, cũng sinh ra từ một mảnh đất, cùng màu cờ, cùng giọng nói.

Khi đồng hương sẵn sàng “ăn thịt” lẫn nhau

Từ bên kia biên giới, ngồi trong phòng có điều hòa, tay cầm điện thoại, miệng đọc kịch bản được soạn sẵn: “Chị có bưu kiện bị tạm giữ vì nghi chứa hàng cấm” hay “anh liên quan vụ án rửa tiền, cần phong tỏa tài khoản”.

Một giây sợ hãi, một phút tin nhầm – tiền tích cóp cả đời bốc hơi. Có người mất mấy chục triệu, có người trắng tay. Còn lại là hoang mang, tủi hổ, và nỗi nghi ngờ lan ra như vết dầu loang.

Từ đó, mỗi cuộc gọi đến, mỗi tin nhắn từ ngân hàng, người ta đều nhìn bằng ánh mắt ngờ vực. Xã hội bắt đầu mất niềm tin vào chính nhau. Khi niềm tin đã mẻ, chẳng còn gì nguyên vẹn được nữa.

Công nghệ phát triển, tội phạm lập cả tập đoàn, có bộ phận tuyển người, huấn luyện giọng nói, lập máy chủ ở nước ngoài. Chúng không cần súng, chỉ cần một cú click, vẫn khiến cả ngàn người khóc.

Công an nói chỉ riêng tám tháng đầu năm nay, cả nước ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với năm ngoái, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Nghe con số ấy mà rùng mình.

Đằng sau mỗi vụ lừa đảo có thể là cô công nhân mất hết tiền tiết kiệm, là cụ già mất sạch tiền viện phí. Cũng có khi là người mẹ khóc nấc vì lương tháng con gửi về đã bị cuốn sạch chỉ trong vài giây. Việc cướp đi nguồn sống, niềm tin của người khác, không khác gì ăn thịt nạn nhân.

Công nghệ phát triển nhanh hơn đạo đức con người

Những kẻ lừa đảo đâu phải không biết mình làm gì. Chúng chọn con đường ngắn nhất để giàu, bất chấp ai đau, ai mất. Người Việt lừa người Việt – nghe thôi đã thấy chua như nước mắt.

Công nghệ phát triển nhanh hơn đạo đức. Chúng ta dạy nhau cách dùng điện thoại thông minh, mà quên dạy cách làm người thông minh, tử tế trên mạng. Trẻ nhỏ biết livestream, người lớn biết đầu tư online – nhưng mấy ai được học cách nhận diện một cú lừa?

Thông tin cá nhân trôi nổi khắp nơi – số điện thoại, căn cước, tài khoản – như mồi ngon cho tội phạm. Mà nhiều tổ chức, doanh nghiệp còn để lọt dữ liệu người dân, khiến mỗi chúng ta có thể trở thành “con mồi” lúc nào không hay.

Không ai có thể ngăn hết những cuộc gọi giả, nhưng ai cũng có thể tự cứu mình bằng tỉnh táo: Không gửi mã OTP cho bất kỳ ai, không chuyển tiền chỉ vì một cú gọi “có vẻ tin được”.

Hơn hết, xã hội cần học lại cách tin – và cách giữ niềm tin. Bởi “chiếc bẫy ảo” chỉ hoạt động khi lòng người thật sự lơ là.

Câu chuyện ở Campuchia rồi sẽ khép lại bằng bản án, nhưng vết thương trong lòng người Việt thì chưa dễ lành. Khi kẻ lừa đảo mang cùng dòng máu, nỗi đau ấy chẳng còn là chuyện pháp luật, mà là chuyện con người.

Công nghệ có thể làm thế giới nhỏ lại, nhưng chỉ có lòng tin và sự tử tế mới khiến con người gần nhau hơn. Một cú điện thoại có thể khiến ai đó mất sạch tiền – nhưng một lời cảnh báo, một hành động thiện, cũng có thể cứu được nhiều người. Giữa thế giới ảo đầy cạm bẫy, điều quý nhất vẫn là trái tim thật.

×