Cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ tại Mỹ đang leo thang đến cấp độ nguy hiểm mới. Khi tình trạng bế tắc bước sang ngày thứ 31, tiến sát kỷ lục trong lịch sử, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra lời kêu gọi đầy táo bạo và gây tranh cãi. Ông muốn các đồng minh đảng Cộng hòa của mình tại Thượng viện kích hoạt "lựa chọn hạt nhân" (nuclear option). Đây là động thái cực đoan có thể phá vỡ thế bế tắc ngay lập tức, nhưng cũng có nguy cơ làm xói mòn tận gốc rễ các quy tắc và truyền thống của nền chính trị lưỡng đảng Mỹ.

Con át chủ bài cuối cùng

"Bây giờ là lúc để đảng Cộng hòa tung ra 'con át chủ bài'... bãi bỏ quy tắc câu giờ ngay lập tức! Chúng ta đang nắm quyền, nếu làm những gì nên làm, có thể chấm dứt lập tức tình trạng đóng cửa (chính phủ) vô lý đang hủy hoại đất nước này", ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

"Lựa chọn hạt nhân" mà ông Trump nhắc đến là thuật ngữ chính trị dùng để chỉ việc thay đổi quy tắc của Thượng viện, cho phép một dự luật được thông qua chỉ với đa số đơn giản (51 phiếu) thay vì ngưỡng siêu đa số 60 phiếu như hiện tại. Quy tắc 60 phiếu, hay còn gọi là quy tắc chống câu giờ, từ lâu đã là một công cụ kiểm soát và cân bằng quyền lực quan trọng. Nó buộc đảng đa số phải tìm kiếm sự thỏa hiệp và đồng thuận từ đảng thiểu số, thay vì đơn phương thông qua mọi đạo luật.

Việc loại bỏ quy tắc này sẽ cho phép đảng Cộng hòa đang nắm quyền kiểm soát Thượng viện, dễ dàng thông qua dự luật cấp ngân sách mà không cần bất kỳ một phiếu bầu nào từ phe Dân chủ. Tuy nhiên, đây là con dao hai lưỡi, vì trong tương lai, khi đảng Dân chủ nắm quyền, họ cũng có thể làm điều tương tự.

Cái giá của sự bế tắc

Lời kêu gọi của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh nước Mỹ đang ngày càng cảm nhận rõ rệt những tác động tiêu cực của việc chính phủ đóng cửa. Giao thông hàng không tại nhiều sân bay lớn đã bắt đầu bị ảnh hưởng do thiếu kiểm soát viên không lưu và nhân viên an ninh. Các dữ liệu kinh tế quan trọng không thể được công bố, gây ra sự không chắc chắn cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Các công viên quốc gia không có người trông coi, các dịch vụ công cơ bản bị gián đoạn, hàng trăm ngàn công chức liên bang đang phải làm việc không lương.

Vấn đề cấp bách nhất hiện nay là chương trình phiếu thực phẩm. Bắt đầu từ cuối tuần này, 42 triệu người Mỹ có thu nhập thấp có nguy cơ mất đi nguồn hỗ trợ lương thực thiết yếu. Điều trớ trêu là, phần lớn những người bị ảnh hưởng lại sống ở các bang đã bỏ phiếu cho chính ông Trump. Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính, cuộc khủng hoảng này có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế lên tới 14 tỷ USD.

Nguyên nhân của sự bế tắc bắt nguồn từ cuộc đối đầu không khoan nhượng tại Đồi Capitol, nơi đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang bế tắc trong việc đàm phán về dự luật cấp ngân sách cho chính phủ. Mặc dù đã trải qua 14 lần bỏ phiếu, Thượng viện vẫn không thể tập hợp đủ 60 phiếu cần thiết.

Lời kêu gọi kích hoạt "lựa chọn hạt nhân" của ông Trump như một tuyên bố rằng ông đã mất hết kiên nhẫn với quá trình đàm phán lưỡng đảng và sẵn sàng sử dụng các biện pháp cực đoan để đạt được mục tiêu của mình. Tuy nhiên, động thái này cũng vấp phải sự phản đối từ chính một số thành viên ôn hòa trong đảng Cộng hòa, những người lo ngại về những tiền lệ nguy hiểm mà nó có thể tạo ra.

×