Chính sách thương mại và thuế quan cứng rắn của chính quyền Tổng thống Trump đang bắt đầu cho thấy những tác động rõ rệt lên các đối tác thương mại và Nhật Bản là một trong những quốc gia ngấm đòn nặng nề nhất. Theo dữ liệu thương mại tháng 6 vừa được Bộ Tài chính Nhật Bản công bố, ngành công nghiệp ô tô vốn là niềm tự hào và là trụ cột xuất khẩu của nước này đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng thực sự.

Nghịch lý 'bán nhiều hơn, thu ít hơn' để đối phó thuế quan

Dữ liệu cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ trong tháng 6 đã giảm 11,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp sụt giảm. Nguyên nhân chính của sự suy thoái này đến từ sự lao dốc của mặt hàng chủ lực ô tô. Kim ngạch xuất khẩu ô tô đã giảm tới 26,7% so với cùng kỳ.

Đây là một con số đáng báo động, cho thấy chính sách áp thuế quan bổ sung của Mỹ lên ô tô nhập khẩu đang phát huy tác dụng, tạo ra một áp lực khổng lồ lên các nhà sản xuất Nhật Bản.

Một chi tiết đáng chú ý và đầy nghịch lý trong báo cáo là mặc dù kim ngạch giảm mạnh nhưng số lượng xe thực tế mà Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ trong tháng 6 lại có xu hướng tăng lên. Điều này hé lộ một sự thật cay đắng, để đối phó với các rào cản thuế quan, các hãng xe Nhật Bản đang buộc phải áp dụng một chiến lược đau đớn. Họ buộc phải giảm giá bán hoặc chuyển sang xuất khẩu các mẫu xe giá rẻ hơn nhằm giữ chân người tiêu dùng Mỹ và duy trì thị phần. Hậu quả là đơn giá trung bình của mỗi chiếc xe xuất khẩu đã giảm gần 30% so với năm ngoái, chỉ còn 3,39 triệu yên, giảm gần 30% so với cùng tháng năm ngoái. Về cơ bản, các nhà sản xuất Nhật Bản đang phải chấp nhận bán với lợi nhuận thấp hơn, thậm chí là bán lỗ để sống sót qua cơn bão thuế quan.

Bối cảnh vĩ mô và những thách thức phía trước

Nhìn rộng hơn, bức tranh thương mại của Nhật Bản cũng không mấy sáng sủa. Về nhập khẩu, tổng kim ngạch nhập khẩu của Nhật Bản trong tháng 6 đạt 9,0095 nghìn tỷ yên, tăng nhẹ 0,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Do xuất khẩu giảm nhẹ, nhập khẩu tăng nhẹ, cán cân thương mại trong tháng đã có thặng dư 153,1 tỷ yên, là lần đầu tiên có thặng dư thương mại trong gần 3 tháng.

Ngoài thống kê hàng tháng, Bộ Tài chính Nhật Bản cũng đã công bố tình hình thương mại chung trong nửa đầu năm 2025. Trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay, cán cân thương mại tích lũy của Nhật Bản thâm hụt 2,2158 nghìn tỷ yên. Mặc dù đã có sự cải thiện nhẹ so với quá khứ, nhưng đã có 8 kỳ nửa năm liên tiếp ghi nhận thâm hụt thương mại, một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế định hướng xuất khẩu của họ đang phải đối mặt với những áp lực dai dẳng từ môi trường kinh tế toàn cầu.

Rõ ràng, đòn thuế của chính quyền Trump đã tạo ra một áp lực thực sự lên động lực xuất khẩu của Nhật Bản. Giờ đây, các nhà hoạch định chính sách và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại Tokyo đang phải đối mặt với một bài toán khó, làm thế nào để vừa duy trì được năng lực cạnh tranh, vừa đối phó với một môi trường thương mại ngày càng trở nên khó đoán và đầy thách thức. Tương lai của mối quan hệ thương mại Mỹ - Nhật sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kết quả của các cuộc đàm phán đang diễn ra.

×