Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong thời gian tham dự Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Kuala Lumpur, Malaysia, đã đạt được một loạt thỏa thuận về thương mại và đất hiếm với Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam, hy vọng giải quyết vấn đề mất cân bằng thương mại và thực hiện đa dạng hóa chuỗi cung ứng trong bối cảnh Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.

Reuters đưa tin, vào ngày 26/10, ông Trump đã ký kết thỏa thuận thương mại với Malaysia và Campuchia, đồng thời ký một hiệp định khung thương mại với Thái Lan. Theo tuyên bố của Nhà Trắng, Mỹ sẽ duy trì mức thuế quan 19% đối với hàng hóa của 3 quốc gia này nhưng một số loại thuế quan sẽ được giảm xuống 0.

Ngoài ra, Washington cũng đã đạt được một hiệp định khung thương mại với Việt Nam, nhưng thuế quan vẫn được duy trì ở mức 20%. Việt Nam năm ngoái có thặng dư thương mại với Mỹ lên tới 123 tỷ USD, đã cam kết sẽ tăng cường đáng kể việc mua các sản phẩm của Mỹ để thu hẹp cán cân thương mại giữa hai nước.

Theo các thỏa thuận, 4 quốc gia Đông Nam Á cam kết sẽ dỡ bỏ rào cản thương mại và cung cấp ưu đãi tiếp cận thị trường cho nhiều loại sản phẩm của Mỹ. Các lĩnh vực cam kết khác bao gồm thương mại kỹ thuật số, dịch vụ và đầu tư, bảo vệ quyền lợi người lao động và tăng cường bảo vệ môi trường.

Trong đó, Malaysia đã đồng ý đơn giản hóa các yêu cầu chứng nhận Halal đối với mỹ phẩm và dược phẩm. Đổi lại, nước này sẽ được miễn thuế quan đối với các thiết bị hàng không vũ trụ, sản phẩm y tế, dầu cọ, ca cao và cao su.

Thái Lan cam kết sẽ dỡ bỏ khoảng 99% các rào cản thuế quan đối với hàng hóa, nới lỏng các hạn chế về sở hữu vốn nước ngoài đối với các nhà đầu tư Mỹ trong ngành viễn thông của nước này, dự kiến sẽ mua sắm 2,6 tỷ USD nông sản Mỹ, 80 máy bay Mỹ trị giá 18,8 tỷ USD, và 5,4 tỷ USD khí đốt tự nhiên hóa lỏng và dầu mỏ mỗi năm.

Riêng vấn đề đất hiếm, Trung Quốc với tư cách là quốc gia khai thác và chế biến đất hiếm lớn nhất thế giới, gần đây đã thông báo thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn. Hành động buộc các nhà sản xuất toàn cầu phải khẩn trương tìm kiếm các nguồn cung thay thế.

Ông Trump đã lần lượt ký kết các thỏa thuận với Thái Lan và Malaysia, tìm kiếm sự hợp tác để đa dạng hóa chuỗi cung ứng đất hiếm. Malaysia với trữ lượng đất hiếm hơn 16 triệu tấn, đã đồng ý không áp dụng các lệnh cấm xuất khẩu hoặc hạn ngạch đối với các khoáng sản quan trọng sang Mỹ, nhưng không nêu rõ liệu cam kết này áp dụng cho nguyên liệu thô hay sản phẩm đã qua chế biến.

Theo giới quan sát, chuyến công du của Tổng thống Trump tới ASEAN đã cho thấy một sự xoay trục rõ ràng và quyết đoán. Bằng cách chìa ra cả "củ cà rốt" (các thỏa thuận thương mại ưu đãi) và "cây gậy" (duy trì áp lực thuế quan đối với các quốc gia có thặng dư lớn), Washington đang nỗ lực xây dựng một mạng lưới đối tác tin cậy tại một trong những khu vực kinh tế năng động nhất thế giới, tạo ra một đối trọng cần thiết và giảm bớt rủi ro từ một Trung Quốc ngày càng quyết đoán.

×