Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành thỏi nam châm hút tiền mạnh mẽ nhất trên các thị trường tài chính toàn cầu. Từ các tập đoàn công nghệ khổng lồ đến những nhà đầu tư cá nhân, hàng nghìn tỷ USD đang đổ vào bất cứ thứ gì gắn mác AI. Nhưng giữa cơn cuồng nhiệt đó, những cảnh báo ngày càng trở nên lớn hơn và đáng lo ngại hơn.

Những hồi chuông cảnh báo

Theo Yahoo Finance, ông Jamie Dimon, CEO của ngân hàng JP Morgan, người được cho quyền lực bậc nhất thị trường tài chính toàn cầu đã phát đi cảnh báo về cơn sốt đầu tư AI. "Sự tăng giá tài sản đã bước vào phạm trù đáng lo ngại. Khi giá cả tăng lên, cuối cùng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giảm xuống. Có rất nhiều tài sản đã bước vào vùng bong bóng", Jamie Dimon thẳng thắn chia sẻ.

Nỗi lo này hoàn toàn có cơ sở. Trong một cuộc khảo sát các nhà quản lý quỹ toàn cầu do Ngân hàng Bank of America (BoA) công bố, hơn 200 nhà quản lý quỹ tham gia khảo sát ghi nhận bong bóng cổ phiếu AI là rủi ro vĩ mô lớn nhất.

Các tín hiệu thị trường quá nóng cũng đã xuất hiện. Theo công ty nghiên cứu DataTrek Research, các nhà đầu tư tổ chức lớn đã tăng tỷ trọng tài sản rủi ro trong 5 tháng liên tiếp, sự tương quan giá cổ phiếu giữa các ngành đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi thị trường bắt đầu tăng giá. Đây là hiện tượng thường thấy khi tâm lý thị trường lạc quan thái quá.

Đáng báo động hơn, lượng tiền mặt dự trữ của các quỹ này đã giảm xuống mức 3,8%, con số thường chỉ thấy khi khẩu vị rủi ro của thị trường được đẩy lên mức cực đoan. Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư tổ chức đang tất tay, đặt cược gần như toàn bộ.

Bong bóng hay cuộc cách mạng

Julien Garran, nhà phân tích thị trường tại công ty nghiên cứu MacroStrategy Partnership của Anh, đã đưa ra so sánh gây sốc. Cơn sốt AI hiện tại lớn hơn 17 lần so với bong bóng dot-com năm 2000 và lớn hơn 4 lần so với bong bóng nhà đất năm 2008. Ông gọi đây là sai lầm trong việc phân bổ vốn lớn hơn và nguy hiểm hơn bất kỳ bong bóng nào mà nhân loại từng trải qua.

Garran chỉ ra nghịch lý chết người, chính hệ sinh thái AI tồn tại những giới hạn về cấu trúc ngăn cản nó tự tạo ra doanh thu. Ngoài Nvidia, công ty có doanh thu bùng nổ và đang hưởng lợi trực tiếp từ việc bán "cuốc và xẻng" (chip GPU) cho cuộc đào vàng AI, hầu hết phần còn lại của hệ sinh thái, từ các trung tâm dữ liệu, các nhà phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cho đến các startup, đều đang thua lỗ nặng. Họ đang sống sót không phải bằng doanh thu mà bằng dòng tiền đầu tư vô tận.

"Ngành công nghiệp AI gần như là chuyến lưu diễn gây quỹ vĩnh viễn. Nếu nguồn vốn đầu tư cạn kiệt, toàn bộ ngành công nghiệp có thể sụp đổ", ông nói.

Ông cũng đề cập đến những hạn chế kỹ thuật của các LLM. "Các LLM cuối cùng không hơn gì những công cụ dự đoán thống kê dựa trên dữ liệu quá khứ. Sự đổi mới sáng tạo mà các tập đoàn AI tuyên bố được đánh giá quá cao, đang bị đặt dấu hỏi. Kể từ sau GPT-4 của OpenAI, thế giới vẫn chưa chứng kiến bước nhảy vọt thực sự nào về công nghệ. Thị trường vẫn đang mòn mỏi chờ đợi một "ứng dụng sát thủ" (killer application), sản phẩm có thể chứng minh giá trị thực tiễn và khả năng kiếm tiền của AI trên quy mô lớn.

Michael O’Rourke, chiến lược gia trưởng tại công ty môi giới chứng khoán Jones Trading ở Phố Wall, cũng cho biết: "Chúng ta đang ở giữa bong bóng AI. Kế hoạch xây dựng AI trị giá 1,5 nghìn tỷ USD là một bức tranh về sự đầu tư tách rời khỏi thực tế và lợi nhuận của doanh nghiệp, quá tập trung vào tương lai".

Đầu tư dựa trên niềm tin

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với viễn cảnh u ám. Phe lạc quan cho rằng, việc so sánh cơn sốt AI với các bong bóng trong quá khứ là khập khiễng. "Rất khó để gọi đây là bong bóng AI", Lale Akoner, nhà phân tích thị trường toàn cầu tại nền tảng đầu tư trực tuyến eToro lập luận.

Theo bà, các nhà đầu tư không cuồng loạn. Họ đang đầu tư dựa trên niềm tin công nghệ sẽ thay đổi tương lai. "Các nhà đầu tư đang đánh giá cao câu chuyện phát triển của AI hơn là thực tế, tuy nhiên đó là một phần của quá trình định giá hợp lý và hợp pháp", bà nói. Hơn nữa, Lale Akoner chỉ ra rằng các gã khổng lồ công nghệ đang dẫn đầu cuộc đua AI đều có nền tảng tài chính cực kỳ vững chắc, điều hoàn toàn khác biệt so với các công ty dot-com vô danh.

Cuối cùng, dù lạc quan hay bi quan, tất cả các chuyên gia đều đồng ý về một điểm, phán quyết cuối cùng về việc liệu đây có phải là bong bóng hay không sẽ nằm ở lợi nhuận trong tương lai.

Nicholas Colas, đồng sáng lập công ty nghiên cứu DataTrek cho rằng, các báo cáo tài chính sắp tới của những công ty đầu ngành như Nvidia, Microsoft và Alphabet sẽ là điểm uốn quan trọng. "Nếu kết quả của họ không đạt được kỳ vọng, sự lạc quan có thể nhanh chóng tan biến", ông nói.

×