Hoạt động kinh doanh vận tải: Phải công bằng, minh bạch

Một trong những điểm đáng lưu ý trong dự thảo là những nội dung liên quan đến “xe hợp đồng điện tử”. Trong đó không quy định loại xe này phải có phù hiệu “xe taxi” gắn trên kính xe, có hộp đèn với chữ “taxi điện tử" gắn cố định trên nóc xe như trước đó.

Theo đó, Bộ Giao thông - Vận tải (GT-VT) đề xuất xếp xe ứng dụng phần mềm như Grab vào nhóm xe hợp đồng điện tử, không phải taxi. Cụ thể, Điều 7 của dự thảo ghi: Xe kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng có phù hiệu “xe hợp đồng” phải niêm yết phù hiệu “xe hợp đồng” hoặc “xe hợp đồng điện tử” và niêm yết các thông tin trên xe theo quy định. Trong trường hợp xe kinh doanh vận tải khách theo cả 2 hình thức hợp đồng bằng văn bản giấy và hợp đồng điện tử thì niêm yết “xe hợp đồng điện tử”. Các xe đang là taxi có thể gắn mào theo logo của hãng hoặc gắn thêm bảng “taxi điện tử” theo quy định.

Bộ GT-VT cũng đưa ra điều kiện kinh doanh với 2 nhóm xe hợp đồng điện tử và taxi tương tự nhau. Như với taxi, phải có sức chứa dưới 9 chỗ (kể cả người lái) và có niên hạn sử dụng không quá 12 năm, không được sử dụng xe cải tạo từ xe lớn hơn 9 chỗ xuống dưới 9 chỗ để kinh doanh taxi. Xe hợp đồng điện tử dưới 9 chỗ ngồi cũng phải có các điều kiện tương tự... Lãnh đạo Bộ GT-VT cho rằng, xe hợp đồng điện tử có tính chất, phạm vi hoạt động, sức chứa phương tiện giống xe taxi. Sau 2 năm thí điểm hoạt động của xe hợp đồng điện tử tuy đã đạt được kết quả nhất định nhưng điều kiện kinh doanh chưa tương đồng, dẫn tới khiếu nại giữa các đơn vị. Do đó, dự thảo đưa điều kiện 2 loại hình tương đương nhau, để bảo đảm công bằng, cạnh tranh lành mạnh.

Bày tỏ ủng hộ những quy định trong dự thảo lần này, ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, định nghĩa như trên sẽ loại bỏ những tranh cãi lâu nay về việc Grab, Uber là đơn vị kinh doanh phần mềm chứ không phải kinh doanh vận tải nên không bị điều tiết bởi các điều kiện kinh doanh vận tải.

Trước đó, trong văn bản góp ý của UBND TP Hà Nội về dự thảo Nghị định quy định kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô (do Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng ký) có nội dung: Cần sửa đổi quy định để xác định các doanh nghiệp cung cấp các ứng dụng phần mềm như Uber, Grab chính là các doanh nghiệp vận tải. Từ đó, sẽ phải bảo đảm các điều kiện theo quy định hiện hành. Việc cung cấp, quản lý các ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng phải đáp ứng các quy định về thương mại điện tử. Các đơn vị có trách nhiệm chia sẻ dữ liệu gắn với biển kiểm soát và lái xe, minh bạch hóa số lượng xe, tần suất, quãng đường và vùng hoạt động để cơ quan quản lý kiểm soát và phục vụ công tác tổ chức giao thông nhằm chống ùn tắc và ô nhiễm môi trường trong nội đô. Định kỳ gửi báo cáo về dữ liệu GPS và báo cáo biến động về đầu xe cho cơ quan quản lý thuế và giao thông - vận tải tại địa phương...

Thực tế cho thấy, quá trình thí điểm loại hình taxi công nghệ đã đủ dài để thấy được những ưu, nhược điểm. Điều quan trọng là khi đã xác định nó thuộc loại hình nào thì phải có cơ chế quản lý, giám sát và chế tài xử lý cụ thể. Cùng với đó, cần sớm hoàn thiện phần mềm để các cơ quan chức năng nhận diện được loại hình vận tải và xác định được các hành vi vi phạm.

Lương Ninh Giang