Việt Nam đối mặt áp lực lạm phát khi giá dầu thế giới leo thang
Thứ năm, 24/07/2025 16:12 (GMT+7)
Giá dầu leo thang mạnh trong thời gian gần đây đã làm dấy lên lo ngại về áp lực lạm phát. Trước tình hình đó, các chuyên gia đã đưa ra nhiều nhận định và khuyến nghị chiến lược nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Biến động giá dầu toàn cầu và tác động đến lạm phát tại Việt Nam
Đợt tăng giá dầu gần đây trên thị trường thế giới, có thời điểm vượt mốc 80
USD/thùng, chủ yếu xuất phát từ căng thẳng leo thang tại khu vực Trung Đông và
nỗi lo ngày càng lớn về khả năng phong tỏa eo biển Hormuz - tuyến vận chuyển
quan trọng chiếm hơn 20% nguồn cung dầu toàn cầu. Dù sau đó giá dầu đã hạ nhiệt
xuống mức 65 - 70 USD/thùng nhờ các tín hiệu lắng dịu từ Iran, cú sốc ban đầu vẫn
để lại tác động lan rộng đối với nền kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
Tại Việt Nam, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng
6/2025 ghi nhận mức tăng 0,48% so với tháng trước và tăng 3,57% so với cùng kỳ
năm ngoái. Dù vẫn nằm trong mục tiêu kiểm soát lạm phát theo Nghị quyết
192/2025/QH15 (4,5%–5%), những con số này cho thấy áp lực lạm phát chi phí đẩy
vẫn còn hiện diện – mà nguyên nhân chủ yếu là do chi phí năng lượng, đặc biệt
là nhiên liệu nhập khẩu, tăng cao. Đây là yếu tố có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn
bộ chuỗi cung ứng trong nước.
Theo Tiến sĩ Vũ Thị Hồng Nhung - giảng viên
Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam, Việt Nam vốn dễ bị tổn thương trước
các cú sốc giá dầu. Mặc dù có xuất khẩu dầu thô, năng lực lọc dầu trong nước
còn hạn chế và trữ lượng nội địa khiêm tốn, khiến nền kinh tế vẫn phụ thuộc lớn
vào việc nhập khẩu các sản phẩm dầu tinh chế.
Chính sự phụ thuộc này khiến nền kinh tế trong
nước trở nên nhạy cảm với các biến động giá dầu toàn cầu. Tiến sĩ Nhung nhận định: “Khi giá dầu tăng
trên thị trường quốc tế, chi phí nhiên liệu trong nước chịu tác động gần như
ngay lập tức, kéo theo ảnh hưởng lên vận tải, logistics, sản xuất và cuối
cùng là giá tiêu dùng”.
Bà dẫn chứng, khoảng
9,67% rổ CPI của Việt Nam là nhóm giao thông, vốn bao gồm các dịch vụ vận tải.
Trong khi đó, nhóm thực phẩm và dịch vụ ăn uống chiếm khoảng 33,56% - đều là
những lĩnh vực tiêu thụ năng lượng lớn, nên dễ bị tác động bởi biến động giá
nhiên liệu. Xăng và dầu diesel là hai loại nhiên liệu phổ biến nhất trong vận
tải nội địa, đồng thời được sử dụng rộng rãi trong các ngành như xay xát lúa
gạo, đánh bắt thủy sản và tưới tiêu nông nghiệp. Logistics chiếm 10–15% chi phí
sản xuất trong nhiều ngành, trong khi giá phân bón lại gắn liền với biến động
của giá dầu và khí đốt trên thị trường quốc tế. Những mối liên hệ này không chỉ
mang tính lý thuyết, mà đã được chứng minh qua thực tế nhiều lần.
Nền kinh tế Việt Nam “cực kỳ nhạy cảm” với biến động giá dầu. Hình: Pexels
Lịch sử cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa giá
dầu và lạm phát tại Việt Nam. Năm 2008, khi giá dầu toàn cầu đạt đỉnh 147
USD/thùng, lạm phát trong tám tháng đầu năm tại Việt Nam tăng 21,65% so với
cùng kỳ – mức cao nhất trong hơn một thập kỷ, chủ yếu do giá năng lượng và thực
phẩm tăng cùng với quá trình cắt giảm trợ giá nhiên liệu. Năm 2011, làn sóng
Mùa xuân Ả Rập đẩy giá dầu lên 120 USD/thùng, và lạm phát tại Việt Nam tính đến
tháng 4/2011 tăng 17,51% so với cùng kỳ năm trước. Gần đây nhất, trong tháng
3/2022, giá dầu tiến sát ngưỡng 120 USD/thùng do xung đột Nga–Ukraine, kéo theo
lạm phát ở Việt Nam tăng 2,41% so với cùng kỳ; đến tháng 6/2022, con số này
tăng lên 3,37%.
Những dẫn chứng trên nhấn mạnh rằng rủi ro
hiện tại vẫn hiện hữu. Dù giá dầu đã hạ nhiệt, chi phí năng lượng và logistics
vẫn neo ở mức cao. Tiến sĩ Nhung khuyến cáo: “Căng thẳng địa chính trị hoàn toàn
có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào, kéo giá dầu lên cao và khiến lạm phát
gia tăng trở lại”.
Bà cũng lưu ý rằng nếu thiếu những chính sách
hỗ trợ đủ mạnh, nền kinh tế sẽ khó tránh khỏi tác động từ những cú sốc năng
lượng đột ngột.
“Biến động giá nhiên liệu ảnh hưởng trực tiếp
đến sức mua của người dân – đặc biệt là nhóm thu nhập thấp – đồng thời thu hẹp
dư địa điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước”, bà nói.
Giải pháp chính sách nhằm giảm tác động của giá dầu tăng đối với kinh tế Việt Nam
Để
đối phó hiệu quả với tình trạng giá dầu tăng cao, Tiến sĩ Phan Thanh Chung –
giảng viên Kinh tế tại Đại học RMIT cho rằng, Việt Nam cần một chiến lược hai
chiều: vừa triển khai biện pháp ngắn hạn để xử lý tức thời, vừa thúc đẩy các
cải cách dài hạn để nâng cao khả năng thích ứng của nền kinh tế.
Ông
khuyến nghị, về ngắn hạn, Chính phủ nên có các gói hỗ trợ có mục tiêu cho các
nhóm dễ bị tổn thương và những ngành chịu tác động nặng”.
Cụ
thể, có thể tạm thời giảm thuế môi trường và thuế nhập khẩu nhiên liệu nhằm hạ
giá bán lẻ. Đồng thời, cần tăng cường vai trò của Quỹ bình ổn giá xăng dầu để
ứng phó khi giá tăng đột ngột. Chính sách hỗ trợ trực tiếp như trợ cấp tiền mặt
hoặc phiếu mua nhiên liệu cần được ưu tiên cho hộ thu nhập thấp, nông dân và
lao động ngành vận tải – những nhóm chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất. Ngoài ra, việc
miễn hoặc giảm thuế cho các ngành tiêu tốn nhiều nhiên liệu như logistics và
thủy sản cũng sẽ góp phần làm giảm áp lực chi phí đầu vào.
Tiến
sĩ Chung cũng cho rằng: “Chính phủ cần cân nhắc hoãn triển khai các chính sách
thuế, phí mới trong thời điểm bất ổn, nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho
doanh nghiệp và tạo điều kiện để họ điều chỉnh theo chi phí vận hành đang
tăng”.
Về
phía chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cần duy trì lập trường cẩn trọng,
hài hòa giữa mục tiêu kiềm chế lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng. Đảm bảo doanh
nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận được nguồn tín dụng giá rẻ để vượt qua áp lực chi
phí là yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, kiểm soát tạm thời giá một số hàng hóa
thiết yếu như thực phẩm cơ bản và dịch vụ công cộng cũng là biện pháp nên cân
nhắc để hạn chế hiệu ứng lan tỏa của lạm phát.
Tiến sĩ Vũ Thị Hồng Nhung (trái) và Tiến sĩ Phan Thanh Chung (phải), Đại học RMIT Việt Nam
Theo
Tiến sĩ Chung, về dài hạn, cải cách cơ cấu là yếu tố then chốt.
“Việc
đa dạng hóa nguồn năng lượng - thông qua thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo
như điện mặt trời, điện gió và năng lượng sinh khối - sẽ giúp giảm sự lệ thuộc
vào dầu mỏ nhập khẩu”.
Ngoài
ra, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, khuyến khích chuyển đổi sang xe điện
và các công nghệ tiết kiệm nhiên liệu sẽ góp phần giảm áp lực từ phía cầu. Cùng
với đó, cần đẩy mạnh hoạt động thăm dò dầu khí trong nước và xây dựng kho dự
trữ dầu chiến lược để tăng cường an ninh năng lượng quốc gia.
“Cuối
cùng, đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng và hạ tầng đô thị sẽ góp phần
cắt giảm tiêu thụ nhiên liệu trong dài hạn”, Tiến sĩ Chung kết luận.
Tổng thống Trump vừa tuyên bố sẽ áp mức thuế 50% lên đồng nhập khẩu vì lý do an ninh quốc gia. Động thái này ngay lập tức gây ra những lo ngại về chi phí sản xuất và áp lực lạm phát.
Trước bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã triển khai điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt và đồng bộ, nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát, đồng thời đảm bảo ổn định hệ thống tài chính.
Từ 15 giờ chiều nay (24/7), giá xăng tiếp tục được điều chỉnh giảm nhẹ, trong khi giá dầu diesel và dầu hỏa lại bật tăng. Người tiêu dùng thở phào nhẹ nhõm với mức giảm vài trăm đồng/lít ở xăng, nhưng không ít doanh nghiệp vận tải lại bắt đầu cân nhắc bài toán chi phí khi giá dầu diesel tiếp tục nhích lên.
Giá vàng miếng SJC tiếp tục tăng mạnh, tiến sát mốc 123 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng nhẫn cũng bứt phá, vượt mốc 120 triệu đồng/lượng tại nhiều doanh nghiệp.
VPBank ghi nhận kết quả kinh doanh đáng chú ý sau 6 tháng đầu năm 2025, với tổng tài sản vượt mốc 1,1 triệu tỷ đồng và lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt hơn 11.200 tỷ đồng.
Bộ Tài chính đề xuất, thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán của cá nhân cư trú sẽ được tính theo mức 20% trên phần thu nhập tính thuế trong năm.
37 tuổi, từng làm tại Goldman Sachs, tốt nghiệp Cambridge, và được "chọn mặt gửi vàng" giữa thời điểm thị trường nhiều biến động - ông Nguyễn Đức Thông chính thức trở thành Tổng giám đốc mới của SSI, mang theo kỳ vọng thổi luồng gió trẻ trung, sắc sảo vào “con thuyền” đầu tư chứng khoán hàng đầu Việt Nam.