Sau 40 ngày chìm trong bế tắc chính trị, Thượng viện Mỹ đã đạt được thỏa thuận đột phá, thông qua dự luật cấp ngân sách tạm thời, đánh dấu bước đi cụ thể đầu tiên hướng tới việc chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất và gây thiệt hại nặng nề nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Cái giá của 40 ngày bế tắc

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh nước Mỹ đang phải gánh chịu những hậu quả ngày càng nghiêm trọng. Đợt đóng cửa chính phủ, bắt đầu từ ngày 1/10, đã khiến 1,4 triệu công chức liên bang phải nghỉ việc hoặc đi làm không lương, tác động của nó lan rộng ra toàn xã hội. Thiệt hại kinh tế lên đến 15 tỷ USD/tuần.

Ngành hàng không đã rơi vào tình trạng tê liệt. Theo Hiệp hội Hàng không Mỹ (Airlines for America), do các kiểm soát viên không lưu (KSTKL) và nhân viên an ninh (TSA) không được trả lương, làn sóng nghỉ ốm đã lan rộng. Chỉ trong một ngày, đã có hơn 3.000 chuyến bay bị hủy và hơn 10.000 chuyến bị hoãn. Cục Hàng không Liên bang (FAA) đã buộc phải ra lệnh cắt giảm các chuyến bay tại 40 sân bay lớn nhất. Nguy hiểm hơn, ngân sách cho chương trình phiếu thực phẩm (SNAP), nguồn sống của 41 triệu người Mỹ có thu nhập thấp, đã cạn kiệt, đẩy hàng triệu gia đình đến bờ vực của nạn đói.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy đã phải đưa ra lời cảnh báo đáng sợ, nếu bế tắc kéo dài, hệ thống hàng không có thể sẽ giảm nhân sự xuống mức gần như cạn kiệt, an toàn bay sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.

Thỏa thuận lùi một bước để tiến hai bước

Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện giữa tối 10/11 diễn ra vô cùng kịch tính. Với tỷ lệ sít sao 60 phiếu thuận và 40 phiếu chống, dự luật vừa đủ để vượt qua ngưỡng siêu đa số cần thiết. Chìa khóa để phá vỡ thế bế tắc đến từ sự nhượng bộ quan trọng. Một nhóm khoảng 8 thượng nghị sĩ ôn hòa của Đảng Dân chủ đã đồng ý bỏ phiếu trước, đàm phán sau. Họ chấp nhận bỏ phiếu thông qua dự luật cấp ngân sách để chính phủ mở cửa trở lại, đổi lấy lời hứa từ phe Cộng hòa rằng vấn đề gây tranh cãi nhất, việc gia hạn các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (Obamacare) sẽ được đưa ra thảo luận và bỏ phiếu trong tương lai. Đây là bước lùi chiến lược, nhưng được xem là cần thiết để chấm dứt cuộc khủng hoảng đang gây ra quá nhiều tổn thất.

Dù đã vượt qua cửa ải Thượng viện, con đường để chính phủ Mỹ mở cửa trở lại vẫn còn nhiều bước nữa. Dự luật này giờ đây sẽ phải được Hạ viện thông qua, cuối cùng là được Tổng thống Donald Trump ký ban hành. Toàn bộ quá trình dự kiến sẽ mất vài ngày.

Dự luật sẽ chỉ cấp ngân sách cho chính phủ hoạt động đến ngày 31/1/2026. Điều này có nghĩa đây chỉ là giải pháp "chữa cháy" tạm thời. Các nhà lập pháp sẽ chỉ có vài tuần ngắn ngủi để ngồi lại và đàm phán thỏa thuận ngân sách dài hạn và toàn diện hơn, nếu không, việc đóng cửa chính phủ có thể sẽ lại xảy ra.

Đối với hàng triệu công chức liên bang và những người dân đang bị ảnh hưởng, thỏa thuận tại Thượng viện vẫn là tin tức rất tốt. Nó mang lại hy vọng rằng những tấm séc lương sẽ sớm được gửi đi, các dịch vụ công sẽ được nối lại, cuộc sống sẽ dần trở lại bình thường ngay trước thềm các lễ hội cuối năm.

×