Sáng 8/5, Tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề “Chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ: Tác động và điều chỉnh chiến lược cho Việt Nam” diễn ra tại Hà Nội, do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức.

Tọa đàm là diễn đàn để các nhà nghiên cứu, chuyên gia và nhà hoạch định chính sách cùng trao đổi, phân tích bản chất, tác động và đề xuất các giải pháp chiến lược phù hợp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam thích ứng hiệu quả đối với những thay đổi trong chính sách thuế quan Mỹ trong bối cảnh mới.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết: Các biện pháp áp thuế đối ứng được Mỹ mới đưa ra không chỉ ảnh hưởng đến các đối tác lớn như Trung Quốc, EU mà còn tác động dây chuyền đến nhiều quốc gia khác có liên kết chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

GS, TS. Nguyễn Thành Hiếu thông tin, hiện quy mô xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ chiếm đến 30% kim ngạch xuất khẩu, thặng dư thương mại với Mỹ chiếm đến hơn 20% tổng GDP nền kinh tế.

Về cơ cấu, 70% hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ là những mặt hàng chế biến chế tạo chủ lực như điện, điện tử, linh kiện, điện thoại, da giày, dệt may, gỗ… Những mặt hàng này phần lớn là lĩnh vực sản xuất của khu vực FDI và cũng là động lực của nền kinh tế những năm qua. Do vậy, đây là khoảng thời gian để Việt Nam chuẩn bị những giải pháp ứng phó với những thay đổi, tác động từ chính sách thuế quan Mỹ. Đồng thời, cũng là thời cơ tái cấu trúc lại để nền kinh tế tự chủ, phát triển bền vững, gia tăng khả năng chống chịu đối với những bất ổn từ thế giới.

PGS, TS. Tạ Văn Lợi, Hiệu trưởng Trường Kinh doanh, Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất 8 giải pháp nhằm điều chỉnh chính sách thương mại, giảm thiểu tác động từ các mức thuế quan Mỹ:

Thứ nhất, Việt Nam cần rà soát lại nhóm hàng xuất siêu sang Mỹ và đàm phán làm giảm áp lực về thuế vào nhóm hàng này.

Thứ hai, nhóm các mặt hàng của khối doanh nghiệp FDI xuất siêu cần rà soát chính sách về thuế, ưu đãi thuế với các ảnh hưởng từ việc áp đặt thuế mới; kiên quyết loại bỏ các doanh nghiệp nước ngoài đội lốt xuất siêu sang Mỹ, còn lại sẽ đảm bảo những ưu đãi về thuế đã cam kết và chia sẻ gánh nặng thuế nếu có thể…

Thứ ba, nhóm các mặt hàng Việt Nam xuất siêu như dệt may, giầy dép, đồ gỗ, thủy sản... phân tích rõ chuỗi giá trị Việt Nam được hưởng lợi với giá trị thuế mới. Việt Nam cần điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế toàn diện với tầm nhìn dài hạn, xác định rõ các ngành công nghiệp mũi nhọn để tập trung đầu tư.

Thứ tư, trong tương lai, nhiều ngành nghề và dịch vụ đơn giản sẽ bị loại bỏ do việc chuyển đổi số và công nghệ robot, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI)… Đề xuất chọn bán dẫn, AI, phần mềm, kinh tế số, hạt nhân, vật liệu mới... để mở cửa cho doanh nghiệp Mỹ vào Việt Nam.

Thứ năm, tăng cường đầu tư nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tiếp cận công nghệ thế giới nhanh chóng hơn. Chú trọng thu hút FDI bằng nhân lực chất lượng cao, bằng sự minh bạch, công bằng sẽ đảm bảo cải thiện vị thế tham gia của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ sáu, chủ động quy hoạch nguồn vật liệu hiếm, khuyến khích đầu tư ra nước ngoài tìm kiếm nguồn lực, kể cả nguồn nhân lực chất lượng cao và nguyên vật liệu quý hiếm.

Thứ bảy, khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển, thay đổi quan điểm nhìn nhận ủng hộ doanh nghiệp lành mạnh, tránh đổ vỡ dây chuyển bằng bộ tiêu chí kinh tế, không quản lý doanh nghiệp dựa vào phân loại thành phần kinh tế.

Cuối cùng, chủ động khuyến khích đầu tư ra nước ngoài, đặc biệt là Mỹ nhằm tìm kiếm nguồn lực (kể cả nguồn nhân lực chất lượng cao, nguyên vật liệu …). Thực tế cho thấy lực lượng lao động và nguyên vật liệu mới tại Mỹ vẫn duy trì ở trình độ cao. Chính sách thương mại và đầu tư của các quốc gia khác muốn đầu tư vào Mỹ về cơ bản là có tầm nhìn dài hạn. Vì vậy, cần thay đổi cách tiếp cận về quan hệ thương mại và đầu tư từ thế bị động sang chủ động và cần có sự cân bằng cả hai chiều sẽ đạt lợi ích tối ưu hơn.

Ở góc độ khác, PGS.TS Phan Hữu Nghị - Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, để giảm thiểu tác động từ các mức thuế đối ứng do Mỹ áp đặt, trong điều kiện Trung Quốc và Mỹ là hai đối tác thương mại số 1 và số 2 của Việt Nam, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Cách tiếp cận của Việt Nam cần hướng đến 4 mục tiêu: Giảm thiểu tác động tiêu cực của thuế đối ứng đến doanh nghiệp xuất khẩu; Ổn định thị trường và chuỗi cung ứng nội địa; Duy trì niềm tin của nhà đầu tư và đối tác quốc tế; Chuyển hóa khủng hoảng thành động lực cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh.

“Về lâu dài, chúng ta cần xây dựng chính sách để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường hợp tác khu vực và toàn cầu, tránh phụ thuộc vào một thị trường nhất định. Ngoài ra cần rà soát lại các tác động về nguồn thu thuế, chuyển giao công nghệ, ảnh hưởng môi trường của các tập đoàn/công ty đa quốc gia tại Việt Nam để thu hút FDI có chọn lọc. Đồng thời xây dựng bền vững kinh tế địa phương bằng cách đầu tư vào hạ tầng, đào tạo lao động tại chỗ, phục hồi tài nguyên thiên nhiên và gắn kết cộng đồng tại địa phương để tạo nên một nên kinh tế có khả năng chống chịu với các cú sốc từ bên ngoài..”, PGS.TS Phan Hữu Nghị nhấn mạnh.

×