Danh sách 140 tên bão trước nguy cơ "quá tải"

Sau khi Ragasa và Bualoi lần lượt đi qua, bài toán đặt ra cho cộng đồng khí tượng quốc tế không còn dừng lại ở việc dự báo từng cơn bão cụ thể. Vấn đề cốt lõi nằm ở chính hệ thống phân loại và đặt tên đã tồn tại nhiều thập kỷ.

Danh sách 140 tên bão do Ủy ban Bão (Typhoon Committee) quản lý, vốn được thiết kế để luân phiên sử dụng trong khoảng 4-5 năm, đang chịu áp lực chưa từng có.

Nguyên nhân chính đến từ việc tần suất "khai tử" các tên bão tăng vọt. Chỉ riêng trong mùa bão 2024, 4 tên gọi gồm: Yagi, Ewiniar, Trami và Kong-Rey đã bị loại bỏ vĩnh viễn do gây thiệt hại quá lớn. Để bù đắp, năm 2025, Ủy ban Bão phải nhanh chóng phê duyệt các tên thay thế như: Bori, Saobien, Tianma.

Xu hướng này cho thấy một thực tế: biến đổi khí hậu đang khiến các cơn bão trở nên dữ dội hơn, khó lường hơn và gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng hơn. Hệ quả tất yếu là danh sách tên bão có nguy cơ bị "vét cạn" nhanh hơn dự kiến, đe dọa đến tính ổn định của hệ thống cảnh báo toàn cầu.

Giải pháp nào cho kỷ nguyên cảnh báo mới?

Trước thách thức này, việc đơn thuần bổ sung tên mới vào danh sách là chưa đủ. Cần một cách tiếp cận toàn diện hơn, kết hợp giữa cải tiến quy tắc đặt tên và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong truyền thông cảnh báo.

Về đặt tên, bên cạnh các tiêu chí truyền thống như trung lập, dễ phát âm, cần cân nhắc kỹ lưỡng hơn để tránh những cái tên có thể vô tình gây chủ quan cho cộng đồng. Song song đó, các quốc gia, trong đó có Việt Nam, cần đẩy mạnh phát triển hệ thống cảnh báo đa kênh và thông minh.

Các bản tin dự báo không thể chỉ dừng lại ở truyền hình và radio, mà phải được tích hợp trên ứng dụng di động, mạng xã hội, tin nhắn khẩn cấp (SMS), kèm theo bản đồ tương tác theo dõi đường đi bão theo thời gian thực.

Xu hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu và đưa ra cảnh báo cá nhân hóa, thậm chí là khuyến nghị sơ tán tối ưu, đang trở thành hướng đi tất yếu.

Ở cấp độ khoa học, giới chuyên gia cũng đang thảo luận về việc bổ sung một cấp độ mới, như "siêu bão cấp 6", vào thang đo Saffir-Simpson để mô tả chính xác hơn sức mạnh của những cơn bão vượt xa ngưỡng cấp 5 hiện tại. Điều này không chỉ có ý nghĩa học thuật mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về mức độ nguy hiểm thực sự của thiên tai trong tương lai.

Tên bão - từ ký hiệu đến lời kêu gọi hành động

Ragasa và Bualoi rồi sẽ qua đi, và số phận của chúng - có bị "khai tử" hay không - sẽ sớm được quyết định. Nhưng thông điệp mà chúng để lại thì còn mãi: trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu, chúng ta không thể thụ động.

Khi một cái tên bão được xướng lên, đó không còn đơn thuần là một ký hiệu để theo dõi. Nó phải trở thành một tín hiệu cảnh báo sớm, kích hoạt một chuỗi hành động phòng ngừa khẩn cấp từ cá nhân đến cộng đồng.

Tương lai của hệ thống cảnh báo thiên tai phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia, sự minh bạch trong truyền thông và khả năng tận dụng tối đa công nghệ.

Trong đó, báo chí đóng vai trò then chốt là cầu nối, chuyển tải thông tin chính xác, kịp thời, giúp người dân không chỉ biết "bão đang ở đâu" mà còn hiểu rõ "cần phải làm gì".

Mỗi cái tên bão, vì thế, là một lời nhắc nhớ: sự chủ động, cảnh giác và đoàn kết chính là chìa khóa then chốt để giảm thiểu tổn thất trước sự gia tăng không ngừng của các hiện tượng thời tiết cực đoan.

×