Trong thế giới khí tượng, một cái tên của cơn bão có thể bị "xóa sổ" vĩnh viễn khỏi danh sách quốc tế nếu nó gắn liền với một thảm họa đặc biệt nghiêm trọng.
Việc "khai tử" này không chỉ
là quy trình kỹ thuật mà còn là hành động mang tính nhân văn, thể hiện sự tôn
trọng đối với những nỗi đau mà cơn bão gây ra.
Bão Bualoi gây thiệt hại nặng nề tại Hà Tĩnh. Ảnh: Báo Hà Tĩnh
Tên bão: Quy trình "khai tử" và những tiêu chí không có trong sách vở
Hệ thống đặt tên bão được Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO)
xây dựng nhằm mục đích giúp công chúng dễ nhớ, dễ theo dõi và nâng cao hiệu quả
cảnh báo. Tuy nhiên, khi một cái tên trở thành biểu tượng của sự tàn phá và mất
mát, số phận của nó sẽ chấm dứt.
Theo quy định của Ủy ban Bão (Typhoon Committee), một tên
bão sẽ được xem xét "khai tử" nếu cơn bão đó được đánh giá là "đặc
biệt gây chết người hoặc thiệt hại kinh tế trên diện rộng".
Việc giữ lại những cái tên như vậy cho các mùa bão sau có thể
gây ra ác cảm, sự nhầm lẫn và chấn động tâm lý cho những cộng đồng đã phải hứng
chịu hậu quả.
Quyết định quan trọng này thường được đưa ra tại các phiên họp
thường niên của Ủy ban Bão. Các thành viên sẽ cùng thảo luận, đánh giá dựa trên
báo cáo về thiệt hại nhân mạng, kinh tế và xã hội từ các quốc gia bị ảnh hưởng.
Điều đặc biệt là không tồn tại một ngưỡng thiệt hại cố định
nào. Tiêu chí cuối cùng dựa trên sự đồng thuận và đánh giá chuyên môn về mức độ
nghiêm trọng và tính chất của thảm họa. Quốc gia đã đề xuất tên bão đó sẽ có
trách nhiệm đưa ra một tên thay thế mới.
Ví dụ điển hình nhất là tại phiên họp thứ 57, các tên bão
Doksuri, Saola và Haikui - những cơn bão gây thiệt hại nặng nề - đã chính thức
bị loại bỏ và được thay thế bằng các tên mới là Bori, Saobien và Tianma.
Trên thực tế, danh sách các tên bão đã bị "khai tử"
là không nhỏ, như: Yagi, Ewiniar, Trami, Kong-Rey sau mùa bão 2024.
Bão Ragasa, cơn bão nhiệt đới mạnh nhất thế giới năm nay đã tấn công thành phố Dương Giang, miền nam Trung Quốc vào ngày 24/9 sau khi khiến 14 người ở Đài Loan thiệt mạng và gây ra gió dữ dội cùng mưa lớn ở Hong Kong. Ảnh: Reuters
Bài học từ quá khứ và tương lai của cái tên Ragasa
Việc "khai tử" một cái tên bão biến nó thành một dấu
mốc tưởng niệm trong lịch sử thiên tai. Nó là lời nhắc nhớ về sức tàn phá khủng
khiếp của tự nhiên.
Câu chuyện của những cái tên đã bị khai tử cung cấp một bài
học thực tế cho số phận của cái tên Ragasa. Nếu cơn bão số 9 này được xác định
là nguyên nhân gây ra thiệt hại nhân mạng và kinh tế vượt qua một ngưỡng nhất định
được Ủy ban Bão thẩm định, nó sẽ có nguy cơ cao bị xóa sổ vĩnh viễn.
Ngược lại, nếu mức độ tác động không quá nghiêm trọng, cái
tên Ragasa sẽ tiếp tục được lưu giữ trong danh sách luân phiên và có thể xuất
hiện trở lại sau nhiều năm.
Vượt ra ngoài ý nghĩa kỹ thuật, việc khai tử tên bão là một
thông điệp truyền thông mạnh mẽ. Nó khẳng định rằng mỗi cái tên không đơn thuần
là một nhãn dán, mà có thể gắn liền với nỗi đau con người, và do đó, không nên
được lặp lại một cách bình thường hóa.
Nếu Ragasa bị khai tử, các chuyên gia khí tượng Việt Nam sẽ
cùng cộng đồng quốc tế đề xuất một cái tên mới, mang đậm bản sắc văn hóa hoặc
thiên nhiên của đất nước, tiếp tục hành trình cảnh báo trong tương lai.
Bạn có bao giờ thắc mắc: Vì sao một cơn bão lại có hai tên? Ai là người đặt tên cho bão, và ý nghĩa đằng sau những cái tên như Ragasa (thần tốc), Bualoi (bánh trôi nước) là gì? Tại sao một số tên bão bị “khai tử” vĩnh viễn?
Có những phụ nữ đi qua một cuộc hôn nhân như đi qua một cơn gió độc, rách nát, xộc xệch. Không may mắn gặp được cơn gió mát chiều thu, nhưng vẫn cắm rễ lại trong đời bằng nghị lực dịu dàng.
Sinh con rồi vứt bỏ – tưởng là bi kịch cá biệt hay chỉ có trong phim ảnh. Nhưng giữa đời sống thật, điều đau lòng ấy vẫn đang xảy ra, ngay trong mối quan hệ thiêng liêng nhất là tình mẫu tử.
Trong mắt số đông, phụ nữ bước qua tuổi 30 mà chưa kết hôn là “có vấn đề”: hoặc kén chọn quá, hoặc sự nghiệp trục trặc, hoặc… cố chấp với tự do. Những khuôn mẫu ấy bám vào mỗi cuộc đối thoại, mỗi ánh nhìn đánh giá, khiến lựa chọn sống độc lập của phụ nữ trở nên khó thấu hiểu.
Một sĩ quan cảnh sát cấp cao tại Nhật Bản bị bắt vì bán cần sa cho chính đồng nghiệp của mình. Vụ việc phơi bày sự tha hóa trong nội bộ, xói mòn nghiêm trọng niềm tin của công chúng.