Trong thế giới khí tượng, một cái tên của cơn bão có thể bị "xóa sổ" vĩnh viễn khỏi danh sách quốc tế nếu nó gắn liền với một thảm họa đặc biệt nghiêm trọng.
Việc "khai tử" này không chỉ
là quy trình kỹ thuật mà còn là hành động mang tính nhân văn, thể hiện sự tôn
trọng đối với những nỗi đau mà cơn bão gây ra.
Bão Bualoi gây thiệt hại nặng nề tại Hà Tĩnh. Ảnh: Báo Hà Tĩnh
Tên bão: Quy trình "khai tử" và những tiêu chí không có trong sách vở
Hệ thống đặt tên bão được Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO)
xây dựng nhằm mục đích giúp công chúng dễ nhớ, dễ theo dõi và nâng cao hiệu quả
cảnh báo. Tuy nhiên, khi một cái tên trở thành biểu tượng của sự tàn phá và mất
mát, số phận của nó sẽ chấm dứt.
Theo quy định của Ủy ban Bão (Typhoon Committee), một tên
bão sẽ được xem xét "khai tử" nếu cơn bão đó được đánh giá là "đặc
biệt gây chết người hoặc thiệt hại kinh tế trên diện rộng".
Việc giữ lại những cái tên như vậy cho các mùa bão sau có thể
gây ra ác cảm, sự nhầm lẫn và chấn động tâm lý cho những cộng đồng đã phải hứng
chịu hậu quả.
Quyết định quan trọng này thường được đưa ra tại các phiên họp
thường niên của Ủy ban Bão. Các thành viên sẽ cùng thảo luận, đánh giá dựa trên
báo cáo về thiệt hại nhân mạng, kinh tế và xã hội từ các quốc gia bị ảnh hưởng.
Điều đặc biệt là không tồn tại một ngưỡng thiệt hại cố định
nào. Tiêu chí cuối cùng dựa trên sự đồng thuận và đánh giá chuyên môn về mức độ
nghiêm trọng và tính chất của thảm họa. Quốc gia đã đề xuất tên bão đó sẽ có
trách nhiệm đưa ra một tên thay thế mới.
Ví dụ điển hình nhất là tại phiên họp thứ 57, các tên bão
Doksuri, Saola và Haikui - những cơn bão gây thiệt hại nặng nề - đã chính thức
bị loại bỏ và được thay thế bằng các tên mới là Bori, Saobien và Tianma.
Trên thực tế, danh sách các tên bão đã bị "khai tử"
là không nhỏ, như: Yagi, Ewiniar, Trami, Kong-Rey sau mùa bão 2024.
Bão Ragasa, cơn bão nhiệt đới mạnh nhất thế giới năm nay đã tấn công thành phố Dương Giang, miền nam Trung Quốc vào ngày 24/9 sau khi khiến 14 người ở Đài Loan thiệt mạng và gây ra gió dữ dội cùng mưa lớn ở Hong Kong. Ảnh: Reuters
Bài học từ quá khứ và tương lai của cái tên Ragasa
Việc "khai tử" một cái tên bão biến nó thành một dấu
mốc tưởng niệm trong lịch sử thiên tai. Nó là lời nhắc nhớ về sức tàn phá khủng
khiếp của tự nhiên.
Câu chuyện của những cái tên đã bị khai tử cung cấp một bài
học thực tế cho số phận của cái tên Ragasa. Nếu cơn bão số 9 này được xác định
là nguyên nhân gây ra thiệt hại nhân mạng và kinh tế vượt qua một ngưỡng nhất định
được Ủy ban Bão thẩm định, nó sẽ có nguy cơ cao bị xóa sổ vĩnh viễn.
Ngược lại, nếu mức độ tác động không quá nghiêm trọng, cái
tên Ragasa sẽ tiếp tục được lưu giữ trong danh sách luân phiên và có thể xuất
hiện trở lại sau nhiều năm.
Vượt ra ngoài ý nghĩa kỹ thuật, việc khai tử tên bão là một
thông điệp truyền thông mạnh mẽ. Nó khẳng định rằng mỗi cái tên không đơn thuần
là một nhãn dán, mà có thể gắn liền với nỗi đau con người, và do đó, không nên
được lặp lại một cách bình thường hóa.
Nếu Ragasa bị khai tử, các chuyên gia khí tượng Việt Nam sẽ
cùng cộng đồng quốc tế đề xuất một cái tên mới, mang đậm bản sắc văn hóa hoặc
thiên nhiên của đất nước, tiếp tục hành trình cảnh báo trong tương lai.
Bạn có bao giờ thắc mắc: Vì sao một cơn bão lại có hai tên? Ai là người đặt tên cho bão, và ý nghĩa đằng sau những cái tên như Ragasa (thần tốc), Bualoi (bánh trôi nước) là gì? Tại sao một số tên bão bị “khai tử” vĩnh viễn?
Giữa lúc siêu bão Ragasa càn quét Hong Kong, một ông bố lại dẫn hai con nhỏ ra biển ngắm sóng, bất chấp hiểm nguy. Hành động này đã khiến anh ta và người giúp việc bị cảnh sát bắt giữ.
Có một nghịch lý thú vị: Bánh Trung thu - vốn sinh ra để mọi người cùng nhau chia sẻ dưới ánh trăng - nay đã trở thành một trong những thị trường mùa vụ sôi động nhất Việt Nam.
Bạn có bao giờ thắc mắc: Vì sao một cơn bão lại có hai tên? Ai là người đặt tên cho bão, và ý nghĩa đằng sau những cái tên như Ragasa (thần tốc), Bualoi (bánh trôi nước) là gì? Tại sao một số tên bão bị “khai tử” vĩnh viễn?
Nếu chiếc bánh Trung thu truyền thống là một cụ già đạo mạo - chỉn chu, giữ gìn triết lý ngũ vị nhân sinh - thì chiếc bánh Trung thu thế hệ mới lại giống một đứa trẻ ưa nổi loạn.
Không còn chỉ phát hiện vượt đèn đỏ hay đi sai làn, camera tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) nay có thể “soi” nhiều lỗi giao thông vốn trước đây khó nhận diện bằng mắt thường. Việc áp dụng công nghệ này được kỳ vọng sẽ buộc nhiều tài xế phải bỏ thói quen xấu nếu không muốn bị xử phạt.