Đánh thuế 20% lãi chứng khoán: Công bằng hay 'ép' nhà đầu tư bỏ sàn?
Thứ năm, 31/07/2025 07:23 (GMT+7)
Bộ Tài chính đề xuất thuế 20% trên lãi ròng chứng khoán, gây tranh cãi lớn. Nhà đầu tư lo ngại chính sách thuế mới có thể làm giảm thanh khoản, đẩy dòng vốn rời khỏi thị trường.
Bộ Tài chính vừa
tung ra dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) với nhiều điểm mới đáng
chú ý. Trong đó, đề xuất thu 20% thuế trên lãi thuần của các giao dịch chứng khoán đã ngay lập tức gây tranh cãi nổi bật trong giới đầu tư.
Có người đồng
tình: "Ai có lãi mới nộp thuế là hợp lý". Nhưng cũng không ít người
lo ngại: "Thu 20% là quá cao, đặc biệt với nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ".
Chúng tôi đã có cuộc đối thoại với Luật sư Nguyễn
Văn Tuấn - Giám Đốc Công ty Luật TGS (thuộc Đoàn Luật sư TP Hà Nội) về đề xuất
thuế đang nóng này.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám Đốc Công ty Luật TGS (thuộc Đoàn Luật sư TP Hà Nội)
- Với dự thảo mới, người bán chứng khoán có lãi sẽ chịu thuế 20%. Về lý
thuyết có vẻ công bằng, nhưng nhiều ý kiến cho rằng mức thuế này quá cao? Theo
ông, liệu mức thuế này có phản ánh đúng bản chất thuế và khả năng chi
trả của đa số nhà đầu tư cá nhân hay không?
Luật sư Nguyễn Văn
Tuấn: Trên nguyên tắc, thu thuế trên phần thu nhập ròng
thay vì trên doanh thu là một bước tiến. Nó phản ánh đúng bản chất: Có lời thì
mới phải chia sẻ cho ngân sách. Tuy nhiên, áp dụng một mức thuế 20% đồng loạt
cho tất cả nhà đầu tư cá nhân là thiếu hợp lý.
Phần lớn nhà đầu
tư cá nhân không có hệ thống tư vấn tài chính, không có đội ngũ pháp lý, không
được khấu trừ đủ chi phí như doanh nghiệp. Họ đầu tư bằng tiền tiết kiệm – với
nhiều rủi ro, nhưng khi có chút lãi lại bị đánh thuế mạnh như nhau. Điều đó phản
ánh sự bất đối xứng giữa nhà đầu tư nhỏ và tổ chức lớn.
- Theo dự thảo, nếu nhà đầu tư có lỗ năm nay, nhưng có lãi năm sau
thì có được bù trừ để giảm số thuế phải nộp hay không? Và nếu không cho bù trừ
lãi-lỗ giữa các năm, điều này có thể gây ra thiệt thòi thế nào?
Luật sư Nguyễn Văn
Tuấn: Hiện dự thảo không
có cơ chế bù trừ lỗ – lãi qua các năm. Đây là điểm rất bất cập. Bản chất đầu tư
là chuỗi dài biến động: có lúc lời, lúc lỗ. Nếu chỉ thu thuế khi lời, còn lúc lỗ
lại coi như không tồn tại, thì rõ ràng hệ thống thuế đang “chọn chiều có lợi”
cho mình.
Doanh nghiệp được
phép chuyển lỗ sang kỳ sau, nhưng nhà đầu tư cá nhân thì không. Vậy ai sẽ chọn
đầu tư lâu dài? Đây là chính sách kìm hãm sự bền vững của thị trường và không
nuôi dưỡng được nguồn thu lâu dài.
-
Dự thảo cho phép trừ chi phí hợp lý như phí giao dịch, chi phí phân tích thị
trường. Theo ông, trong thực tế áp dụng, liệu cơ quan thuế có thể kiểm soát và
xác minh những khoản chi phí này một cách minh bạch và hiệu quả không?
Bộ Tài chính đề xuất thuế 20% trên lãi ròng chứng khoán, gây tranh cãi lớn. Nhà đầu tư lo ngại chính sách thuế mới có thể làm giảm thanh khoản, đẩy dòng vốn rời khỏi thị trường. Ảnh: Tùng Đoàn
Luật
sư Nguyễn Văn Tuấn: Đây là điểm tiến bộ, ít nhất là trên
văn bản. Nhưng để triển khai hiệu quả, cần rất rõ ràng và minh bạch trong xác định
thế nào là chi phí hợp lý.
Phí
giao dịch thì còn dễ xác định. Nhưng còn chi phí phân tích kỹ thuật, chi phí
mua phần mềm đầu tư, chi phí thuê tư vấn… thì ai xác minh? Hóa đơn hợp lệ ra
sao? Nếu không có hướng dẫn cụ thể, cơ quan thuế có thể rơi vào thế lúng túng
hoặc... tùy nghi.
Điều
này tạo ra "vùng xám" rất nguy hiểm, hoặc siết chặt quá mức gây thiệt
hại cho người làm đúng, hoặc bị lách luật và gian lận thuế.
-
Có ý kiến đề xuất nên áp dụng mức thuế khác biệt theo thời gian nắm giữ (giống
đề xuất với bất động sản). Luật sư đánh giá thế nào về đề xuất áp khung thuế
theo thời gian giữ chứng khoán và tác động của nó đến hành vi đầu tư?
Luật
sư Nguyễn Văn Tuấn: Đây là một đề xuất rất
đáng cân nhắc. Nhiều nước đã áp dụng, nếu nắm giữ ngắn hạn (dưới 1 năm) thì thuế
cao, đầu tư trung hạn (1 - 3 năm) thì thuế vừa phải, còn đầu tư dài hạn trên 3
năm thì thuế thấp hoặc miễn.
Cách
này khuyến khích đầu tư giá trị, giảm đầu cơ lướt sóng. Tuy nhiên, chứng khoán
có tính thanh khoản rất cao, việc xác định thời gian nắm giữ cần một hệ thống dữ
liệu chính xác và khả năng giám sát theo thời gian thực. Không có điều này,
chính sách rất dễ “lệch pha” khi triển khai.
-
Một số chuyên gia cảnh báo thuế 20% có thể khiến nhà đầu tư ngại giao dịch ngắn
hạn, thậm chí rời thị trường. Theo ông, đề xuất này tác động thế nào tới thanh
khoản hiện tại, và liệu có thể kéo giảm sự hấp dẫn của kênh chứng khoán so với
kênh khác?
Luật
sư Nguyễn Văn Tuấn: Có! Và đó là điều rất đáng lo. Tâm lý
đầu tư ngắn hạn vốn rất phổ biến ở Việt Nam. Khi cảm thấy rủi ro nhiều - lợi
ích ít, nhà đầu tư sẽ rút lui. Không ai muốn bỏ công bỏ vốn để rồi bị đánh thuế
nặng trong khi lỗ thì chẳng ai chia sẻ.
Chứng
khoán sống nhờ thanh khoản. Đánh thuế quá cao sẽ khiến giao dịch giảm, niềm tin
thị trường mất đi. Vốn sẽ chảy sang kênh khác: vàng, bất động sản, thậm chí tiền
ngầm, hoặc chuyển ra nước ngoài. Cuối cùng, nhà nước mất nguồn thu, thị trường
mất động lực, còn nhà đầu tư thì không dám quay lại.
Vì
vậy, mức thuế - nếu không được xây dựng trên cơ sở đánh giá toàn diện về tâm lý
thị trường, cấu trúc nhà đầu tư và mục tiêu phát triển dài hạn - sẽ không chỉ
làm giảm sức hấp dẫn của chứng khoán so với các kênh đầu tư khác, mà còn có
nguy cơ triệt tiêu vai trò chiến lược của thị trường vốn trong nền kinh tế.
- Vậy theo ông, cần làm gì để chính sách thuế không phản
tác dụng?
Luật
sư Nguyễn Văn Tuấn: Thuế không
chỉ để thu mà còn là công cụ điều tiết hành vi. Một chính sách thuế hợp lý là
chính sách khuyến khích đầu tư dài hạn, phân hóa rõ nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức
lớn, cho phép bù trừ lỗ - lãi hợp lý và công bằng về chi phí.
Muốn vậy, cần hạ mức thuế hợp lý hơn, có thể 5-10%
cho nhà đầu tư cá nhân, bổ sung cơ chế bù lỗ và kiểm soát chi phí minh bạch. Nếu
không, chính sách tốt về mặt nguyên lý sẽ trở thành rào cản trong thực tiễn,
khiến thị trường vốn Việt Nam càng thêm chật vật.
Chỉ còn ít ngày nữa, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực. Tuy nhiên, trong lúc các cơ quan chức năng còn đang loay hoay điều chỉnh nghị định hướng dẫn, cộng đồng doanh nghiệp bất động sản lại tiếp tục “nín thở” chờ đợi một quyết định công bằng: Có nên truy thu tiền sử dụng đất với những dự án chưa kịp bán hàng, vì tắc khâu định giá?
Chỉ 8 hệ sinh thái doanh nghiệp tư nhân, với những cái tên quen thuộc như Vingroup, Masan hay FPT,… đang nắm giữ khối tài sản khổng lồ trị giá hơn 2,4 triệu tỷ đồng trên sàn chứng khoán. Tương đương gần 1/3 giá trị toàn thị trường, đây không chỉ là những “ngọn núi tiền” mà còn là thế lực chi phối xu thế lên xuống của chỉ số VN-Index.
Thường xuyên nằm trong danh sách các ông lớn nợ thuế khủng trên địa bàn TP HCM, Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (Công ty Nhà Thủ Đức) tiếp tục duy trì tình trạng thanh khoản thấp, khả năng trả nợ yếu.
Giữa lúc lãi suất huy động tiếp tục duy trì ở vùng thấp, các ngân hàng đang tăng tốc phát hành trái phiếu như một chiến lược chủ động để bổ sung vốn trung dài hạn, đáp ứng chỉ tiêu an toàn vốn, đồng thời sẵn sàng cho làn sóng tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ nửa cuối năm.
Sau nửa chặng đường của năm 2025, gần 37.000 căn nhà ở xã hội đã được hoàn thành trên cả nước. Một con số không nhỏ giữa muôn vàn khó khăn. Nhưng cuộc đua về đích vẫn còn dài, và mỗi địa phương đang chạy nước rút để không lỡ hẹn với hàng ngàn người lao động đang mong mỏi một mái ấm.
Lợi nhuận sau thuế trong quý II và 6 tháng đầu năm 2025 của Masan lần lượt đạt 1.619 tỷ đồng và 2.602 tỷ đồng, tăng hơn 80% so với cùng kỳ, vượt mốc 50% kế hoạch cả năm