Thượng viện Liên bang Mỹ ngày 30/9 (giờ địa phương) đã không thông qua được cuộc bỏ phiếu về dự luật ngân sách gia hạn phân bổ ngân sách. Cục Quản lý Hành chính và Ngân sách Nhà Trắng (OMB) chính thức thông báo ngay sau đó rằng, nguồn ngân sách liên bang hiện tại sẽ hết hạn vào lúc 23h59 phút ngày 30/9 (theo giờ địa phương) vì vậy chính phủ liên bang có thể sẽ ngừng hoạt động sau thời hạn 0h ngày 1/10 (giờ địa phương) tức 11h ngày 1/10 theo giờ Việt Nam.

Sau nhiều ngày đàm phán căng thẳng và những màn đấu tố chính trị nảy lửa, chính phủ Mỹ không thể đi đến thống nhất chung. Cục Quản lý Hành chính và Ngân sách Nhà Trắng (OMB) đã phát đi thông báo chính thức, xác nhận điều không ai mong muốn nhưng cũng không thể tránh khỏi, chính phủ Mỹ có thể sẽ ngừng hoạt động.

Vì sao thỏa thuận bất thành?

Nguyên trực tiếp dẫn đến cú "sập nguồn" của chính phủ Mỹ này là sự thất bại của một dự luật có tên gọi "Nghị quyết Tiếp tục" (Continuing Resolution - CR) tại Thượng viện. Hãy tưởng tượng CR như một chiếc phao cứu sinh tài chính tạm thời, một giải pháp chữa cháy để bơm tiền cho chính phủ tiếp tục hoạt động trong một thời gian ngắn, trong khi các chính trị gia có thêm thời gian để tranh luận và đi đến một thỏa thuận ngân sách dài hạn. Để chiếc phao tài chính này được thông qua ở Thượng viện, nó cần ít nhất 60/100 phiếu ủng hộ. Nhưng trong cuộc bỏ phiếu quyết định, nghị quyết chỉ nhận được 55 phiếu thuận và 45 phiếu chống, thỏa thuận đã đổ vỡ.

Cuộc bỏ phiếu đã phơi bày sự chia rẽ sâu sắc, gần như toàn bộ phe Dân chủ dưới sự lãnh đạo của Thượng nghị sĩ Chuck Schumer đã đồng loạt nói "Không". Trớ trêu thay, một Thượng nghị sĩ của phe Cộng hòa là Rand Paul cũng bỏ phiếu chống, cho thấy sự bất đồng tồn tại ngay cả trong nội bộ đảng.

Ai chịu trách nhiệm? Màn đấu tố kinh điển giữa hai phe

Ngay sau thất bại, màn đổ lỗi kinh điển của chính trường Washington lập tức diễn ra. Nhà Trắng đưa ra thông điệp rất rõ ràng, lỗi hoàn toàn thuộc về phe Dân chủ. OMB không ngần ngại chỉ trích: "Thật không may, các thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ đang cản trở việc thông qua dự luật H.R. 5371 tại Thượng viện với lý do là những yêu cầu chính sách không tưởng do phe Dân chủ đề xuất, bao gồm 1 nghìn tỷ USD chi tiêu mới".

Phe Cộng hòa và Nhà Trắng cho rằng họ đã đưa ra một dự luật "sạch" tức là chỉ đơn thuần cấp tiền để chính phủ hoạt động, không kèm theo các điều khoản gây tranh cãi. Họ cáo buộc phe Dân chủ đã lợi dụng vấn đề ngân sách quốc gia để đòi hỏi những yêu sách của riêng mình, cố tình đẩy chính phủ vào thế phải đóng cửa.

Phe Dân chủ không ngồi yên chịu chỉ trích. Lãnh đạo phe Thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer lập luận rằng dự luật của phe Cộng hòa đã bỏ qua những ưu tiên quan trọng của người dân Mỹ. Họ cũng đã đưa ra các phương án thay thế nhưng đều bị phe Cộng hòa bác bỏ.

Khi chính phủ đóng cửa: Hàng triệu người dân sẽ ra sao?

"Chính phủ đóng cửa" không chỉ là một dòng tít trên báo. Nó là một cơn ác mộng có thật đối với hàng triệu người. Khi không có ngân sách, guồng máy chính phủ khổng lồ sẽ phải dừng lại, chỉ trừ những hoạt động thiết yếu nhất.

Hàng trăm ngàn nhân viên liên bang sẽ bị cho nghỉ phép bắt buộc không lương. Họ sẽ phải ở nhà và không biết khi nào mới có thể đi làm trở lại, đẩy nhiều gia đình vào cảnh khó khăn tài chính. Nhiều nhân viên thiết yếu khác, như nhân viên an ninh sân bay, kiểm soát viên không lưu, nhân viên biên phòng, sẽ phải làm việc mà không được trả lương, cho đến khi cuộc khủng hoảng được giải quyết.

Các dịch vụ công bị đình trệ, các công viên quốc gia, bảo tàng sẽ đóng cửa. Việc xử lý hồ sơ xin hộ chiếu, visa, các khoản vay cho doanh nghiệp nhỏ sẽ bị trì hoãn. Các chương trình hỗ trợ xã hội có thể bị gián đoạn. Đáng báo động hơn, lần này, OMB đã chuẩn bị cho kịch bản sa thải hàng loạt. Đây là một bước đi cực đoan và đáng sợ hơn nhiều so với việc chỉ cho nghỉ phép tạm thời, cho thấy mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng lần này.

Tuy nhiên, giữa bầu không khí u ám, vẫn còn một chút hy vọng. Lãnh đạo phe Đa số tại Thượng viện, John Thune đã tuyên bố rằng sẽ có thêm các cuộc bỏ phiếu trong những ngày tới. Điều này có nghĩa là cuộc đối đầu vẫn chưa kết thúc. Các chính trị gia sẽ phải đối mặt với áp lực khổng lồ từ dư luận và truyền thông để tìm ra một lối thoát. Tuy nhiên, không ai có thể nói chắc việc đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu, vài ngày, vài tuần hay thậm chí lâu hơn. Tất cả phụ thuộc vào việc liệu hai bên có sẵn sàng gạt bỏ những khác biệt để đặt lợi ích quốc gia lên trên hết hay không.

×