Giá điện tăng 4,8%: Cần cơ chế giám sát độc lập để ngăn 'té nước theo mưa'
Thứ tư, 14/05/2025 13:21 (GMT+7)
Giá điện bán lẻ vừa được điều chỉnh tăng lên 4,8%. Mức điều chỉnh này, dù được lý giải là để bù đắp chi phí đầu vào, đã làm dấy lên lo ngại về làn sóng tăng giá hàng hóa và dịch vụ theo kiểu “té nước theo mưa”.
Giá điện tăng, người dân lo chi tiêu tăng
Từ ngày 10/5, giá bán lẻ điện bình quân chính thức được điều chỉnh tăng 4,8%, lên mức 2.204,06
đồng/kWh (chưa gồm VAT). Đây là lần tăng giá điện đầu tiên trong năm 2025 và là
lần điều chỉnh thứ hai trong vòng 12 tháng qua.
Giá điện tăng 4,8% đã khiến nhiều người tiêu dùng lo ngại về làn sóng tăng giá hàng hóa và dịch vụ theo kiểu “té nước theo mưa”. Ảnh minh họa
Dù Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lý giải việc điều chỉnh
nhằm bù đắp chi phí đầu vào, song dư luận lại lo ngại về hiệu ứng dây chuyền
“té nước theo mưa”, khi hàng loạt mặt hàng thiết yếu và dịch vụ có thể đồng loạt
tăng giá theo.
Theo tính toán của EVN, mức
tăng hóa đơn tiền điện đối với các hộ sử dụng điện sinh hoạt sẽ dao động từ 4.550
đồng đến hơn 65.000 đồng/tháng, tùy vào mức tiêu thụ: Dưới 50kWh: tăng thêm khoảng 4.550 đồng/tháng; 51 - 100kWh: tăng thêm 9.250 đồng; 101 - 200kWh: tăng 20.150 đồng; 201 - 300kWh: tăng 33.950 đồng; 301 - 400kWh: tăng 49.250 đồng; Trên 400kWh: tăng khoảng
65.050 đồng.
EVN khẳng định, các hộ nghèo và hộ chính sách xã hội tiếp tục
được hỗ trợ tương đương 56.790 đồng/tháng với mức sử dụng không quá 30kWh. Tuy
nhiên, nhiều hộ dân và cơ sở kinh doanh vẫn tỏ ra lo lắng.
Chị Nguyễn
Huyền Trang (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Mỗi tháng nhà tôi đã trả gần 2 triệu
tiền điện. tháng vừa rồi thời tiết bắt đầu nắng nóng, các thiết bị điện hoạt động
nhiều hơn, điều hòa phải dùng liên tục, chắc chi phí hóa đơn sẽ đội lên nữa.
Chưa kể, sau mỗi lần giá điện tăng thường kéo theo các chi phí tiêu dùng khác
cũng nhích lên. Trong khi đó, thu nhập không tăng buộc chúng tôi phải tính toán
thắt chặt chi tiêu hơn”.
Không chỉ
người dân, cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ cũng lo ngại. Bà Trần Thị Phương, chủ một điểm
bán đồ ăn sáng trên phố Dương Khuê (Cầu Giấy, Hà Nội) bày tỏ lo lắng: “Điện tăng thì
tủ lạnh, quạt, đèn, máy ép, máy xay đều tốn hơn. Chưa kể giá cả nguyên liệu có
thể tăng giá vì họ cũng phải trả chi phí điện cao hơn”.
Điện là yếu tố đầu vào quan trọng trong nhiều ngành: Thực phẩm, dệt may, vận tải...
Khi chi phí điện tăng, doanh nghiệp khó tránh khỏi việc điều chỉnh giá thành sản
phẩm.
Ông Hoàng Sơn
(Đông Thọ, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa), chủ doanh nghiệp in ấn cũng thông tin: ““Chúng
tôi phải chuyển giờ làm sang khung giờ thấp điểm, giảm bớt quạt và dùng ánh
sáng tự nhiên. Đã lắp cả hệ thống điện mặt trời nhưng vẫn chưa đủ. Nếu không tiết
giảm, thì buộc phải tăng giá sản phẩm”.
Ông Hoàng Sơn phải chuyển giờ sản xuất sang khung giờ thấp điểm để tiết kiệm chi phí. Ảnh: Xuân Đoàn
Cần giám sát độc lập, ngăn tăng giá đồng loạt
Các chuyên
gia nhận định, nếu không có chính sách giám sát và bình ổn kịp thời, lạm phát
do điện tăng là hoàn toàn có thể xảy ra, ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát giá cả
và ổn định kinh tế vĩ mô.
Ông Vũ Văn
Trung, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cho rằng: “Việc
điều chỉnh giá điện là cần thiết trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng, nhưng cần
lộ trình minh bạch và chính sách đi kèm để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp sử dụng
điện tiết kiệm và hiệu quả”.
Theo ông
Trung, giá điện được rà soát và điều chỉnh định kỳ, đảm bảo minh bạch với
sự tham gia của cơ quan kiểm toán độc lập. Dù vậy, cần gắn việc tăng giá với chính sách
thúc đẩy tiết kiệm điện, vì giá điện tăng sẽ là gánh nặng, trong khi tăng trưởng
điện phải gấp đôi tăng trưởng kinh tế, nên nếu tiêu dùng nhiều điện cũng là
gánh nặng cho cả ngành điện, người dân. Việc sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả đang được kỳ vọng sẽ tạo thêm cơ chế để khuyến khích người dân
sử dụng điện tiết kiệm, an toàn hơn.
Luật Giá
2023 (có hiệu lực từ 1/7/2024) nghiêm cấm hành vi lợi dụng tăng giá điện để
tăng giá hàng hóa trái quy định. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, cơ chế thực
thi còn yếu, thiếu răn đe, trong khi người tiêu dùng không có đủ công cụ để phản
ánh và giám sát.
Luật sư Hoàng Văn Hà (Công ty Luật ARC - HNLaw) nêu quan điểm: “Giá điện tăng không sai, nhưng nếu biến
thành cái cớ để hàng hóa, dịch vụ tăng giá tràn lan thì rất nguy hiểm. Chúng ta
cần một cơ chế giám sát độc lập, thường xuyên, minh bạch để đánh giá tác động của
các đợt tăng giá điện”.
Luật sư Hoàng Văn Hà (Công ty Luật ARC - HNLaw): “Giá điện tăng không sai, nhưng nếu biến thành cái cớ để hàng hóa, dịch vụ tăng giá tràn lan thì rất nguy hiểm". Ảnh: NVCC
Luật sư Hà đề xuất một loạt giải
pháp mang tính hệ thống như: Thành lập cơ quan giám sát thị trường độc
lập hoặc hội đồng liên ngành để theo dõi tác động giá điện đến mặt bằng giá; Bổ sung quy định đánh giá
tác động dây chuyền vào Luật Giá, Luật Cạnh tranh và Luật Điện lực. Đồng thời, phải minh bạch
hóa chính sách điều chỉnh giá: Công
khai lấy ý kiến trước khi tăng giá điện. Ngoài ra, cần tăng chế tài xử phạt các hành vi lợi dụng giá điện
để đầu cơ, tăng giá trái luật.
Cũng theo
luật sư Hà, nguyên nhân sâu xa khiến giá điện biến động khó kiểm soát là
do phụ thuộc lớn vào nhiệt điện than và thủy điện. Đây hai nguồn năng lượng nhạy cảm với
biến đổi khí hậu và chi phí vận hành. Do đó, để kiểm soát giá điện dài hạn, Việt Nam cần chuyển mạnh
sang năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, và xem xét lại khả năng
phát triển điện hạt nhân.
“Cần hành lang pháp lý rõ ràng về đấu nối, giá mua, trách
nhiệm EVN, tránh thay đổi chính sách giữa chừng. Đề xuất sớm ban hành Luật Năng
lượng tái tạo riêng, giúp ngành này phát triển minh bạch, bền vững”, luật sư Hà nhấn mạnh.
Từ ngày 10/5, giá bán lẻ điện bình quân sẽ chính thức tăng thêm 4,8%, tương đương 101 đồng/kWh, nâng mức giá mới lên 2.204,07 đồng/kWh (chưa gồm thuế giá trị gia tăng). Quyết định điều chỉnh được ban hành bởi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tại Quyết định số 599 ngày 7/5/2025.
Luật Điện lực (sửa đổi) và Nghị định 72/2025/NĐ-CP vừa được ban hành đặt nền móng pháp lý quan trọng cho việc điều hành giá điện theo cơ chế thị trường với sự điều tiết của Nhà nước. Những thay đổi này được kỳ vọng sẽ góp phần bảo đảm sự minh bạch, hiệu quả trong vận hành thị trường điện, đồng thời tạo động lực thu hút đầu tư và củng cố an ninh năng lượng quốc gia.
Trong 16 năm qua, giá điện bình quân đã tăng từ 948,5 đồng/kWh năm 2009 lên 2.103,1 đồng/kWh năm 2024. Chứng khoán BSC dự báo, năm 2025 EVN có thể tăng giá bán lẻ điện bình quân 4 – 8% trên cơ sở giá bán lẻ điện bình quân hiện hành.
Cục An toàn thực phẩm tiếp tục mạnh tay thu hồi thêm giấy phép quảng cáo 14 sản phẩm của Công ty TNHH Abbott Healthcare Việt Nam. Trước đó, Cục cũng đã thu hồi hiệu lực 18 giấy công bố sản phẩm của công ty này.
Yến sào giá chỉ từ 15.000 đồng/hũ, quảng cáo "99% nguyên chất", từng giúp cặp đôi KOC đình đám Quyền Leo Daily đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng, nay lại trở thành tâm điểm nghi vấn. Chủ thương hiệu bất ngờ tuyên bố dừng bán, đổ cho người tiêu dùng "toxic".
Gần 500kg chân gà và đuôi lợn đông lạnh không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ đã bị lực lượng quản lý thị trường tỉnh Nghệ An phát hiện và thu giữ.
Xoài Úc Cam Lâm vào mùa thu hoạch rộ nhưng không thể xuất khẩu, giá bán tại vườn chỉ từ 1.000 - 4.000 đồng/kg. Nông dân Khánh Hòa rơi vào cảnh khốn đốn trong khi người tiêu dùng loay hoay phân biệt hàng nội với hàng không rõ nguồn gốc.