Việc khởi tố, truy tố là đúng người, đúng tội

Mấy hôm nay, phiên phúc thẩm vụ án gà lôi trắng đối với bị cáo Thái Khắc Thành (45 tuổi, trú Nghệ An) đang gây xôn xao dư luận.

Việc HĐXX Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên tuyên miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung và trả tự do tại tòa cho bị cáo đang khiến nhiều người nghĩ rằng ông Thành vô tội. Thậm chí, một số người còn đặt câu hỏi “ông Thành có được bồi thường sau khi được tòa cấp phúc thẩm tuyên miễn trách nhiệm hình sự, trả tự do tại tòa?”.

Tuy nhiên, người được miễn trách nhiệm hình sự không có nghĩa là vô tội, mà là có hành vi vi phạm nhưng được miễn áp dụng hình phạt. Do đó, việc áp dụng các biện pháp tố tụng như bắt, tạm giam trong giai đoạn điều tra, truy tố là hợp pháp.

Đến thời điểm xét xử phúc thẩm, do có sự thay đổi về pháp luật, hành vi của bị cáo Thành không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, Hội đồng xét xử phúc thẩm thấy, sửa bản án sơ thẩm, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung cho bị cáo như quan điểm đề nghị của viện kiểm sát là phù hợp.

Chính bị cáo Thành cũng thừa nhận, biết gà lôi trắng là loài chim quý hiếm nên tìm mua và trao đổi được 3 con giống. Sau một thời gian nuôi, đàn gà lôi của ông sinh sản được 10 con non.

Tháng 3/2025, ông Thành rao bán số gà lôi con với giá 500.000 đồng/con và nhận cọc 2 triệu đồng từ người mua qua mạng. Ngày 2/4, ông này thuê người chở số gà này đến địa bàn huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay thuộc tỉnh Hưng Yên) để giao hàng thì bị công an kiểm tra, phát hiện và thu giữ. Khám xét nhà ông này, lực lượng chức năng thu thêm 3 con gà lôi trắng.

Điều khiến vụ án trở thành tâm điểm bàn tán của dư luận trong thời gian qua là việc giá trị của 13 con gà lôi này không lớn, nhưng bị cáo Thành đã bị tuyên phạt tới 6 năm tù tại phiên toà sơ thẩm. Tức là hành vi này đã vi phạm pháp luật, nhưng bản án quá khắt khe.

Trong khi đó, mục tiêu tối thượng của pháp luật là giúp con người nhận ra lỗi lầm, để sửa sai. Pháp luật có chức năng răn đe, phòng ngừa tội phạm, đồng thời tạo ra cơ hội để người vi phạm nhận ra hành vi sai trái, rút kinh nghiệm và thay đổi để hòa nhập cộng đồng.

Chính vì vậy, bản án tại phiên phúc thẩm là hợp tình, hợp lý, đúng quy định pháp luật, thể hiện sự công tâm, khách quan và tinh thần thượng tôn pháp luật. Bản án mở ra cơ hội làm lại cuộc đời đối với bị cáo, nhưng vụ án cũng là bài học cho toàn xã hội về hành vi nuôi, nhốt, mua bán động vật quý, hiếm cần được bảo tồn.

Đừng để “vài con chim” mà dính vào vòng lao lý

Thực tế, ở nhiều tỉnh, tình trạng săn bắt, nuôi nhốt, buôn bán trái phép động vật hoang dã vẫn xảy ra.

Đơn cử, thời gian này là mùa chim di cư, cũng là lúc vấn nạn săn bắt chim trời diễn ra. Một số loài chim di cư như cò, vạc và các loài chim nước có kích thước lớn đã trở thành mục tiêu săn bắt, chủ yếu để phục vụ nhu cầu tiêu thụ của một bộ phận người dân.

Tình trạng săn bắt các loài chim bản địa và chim di cư đang đe dọa nghiêm trọng đến đa dạng sinh học của Việt Nam. Điều đáng nói, chính quyền đã tuyên truyền rất nhiều lần, người dân cũng hiểu rõ các quy định, nhưng tình trạng này vẫn diễn ra.

Theo quy định tại Nghị định 06/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 84/2021/NĐ-CP), các loài chim trời đều được coi là động vật hoang dã, người kinh doanh mặt hàng này phải có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp.

Theo quy định tại các Điều 21, 22, 23 Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP), mọi hành vi săn bắt, buôn bán, vận chuyển trái phép chim hoang dã (không phải loài nguy cấp, quý, hiếm) có thể bị xử phạt vi phạm hành chính lên đến 300 triệu đồng (đối với cá nhân).

Các hành vi vi phạm đối với chim hoang dã phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể bị xử lý hình sự về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” theo Điều 234, tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo Điều 244, Bộ luật Hình sự.

Vì vậy, vụ án “con gà lôi” không chỉ là câu chuyện pháp luật mà còn là bài học xương máu. Mức án dù đã được miễn trách nhiệm hình sự vẫn gây chấn động vì xuất phát từ hành vi tưởng chừng vô hại.

Người dân cần tra cứu kỹ trước khi săn bắt, nuôi nhốt và mua bán động – thực vật lạ. Bảo vệ thiên nhiên không chỉ là trách nhiệm với môi trường, mà còn là cách bảo vệ chính bản thân khỏi vòng lao lý.

×