Dự thảo sửa đổi Luật Thuế TNDN: 'Liều thuốc trợ lực' cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo?
Thứ ba, 20/05/2025 07:22 (GMT+7)
Ghi nhận từ cộng đồng doanh nghiệp và giới luật sư cho thấy kỳ vọng lớn vào chính sách mới nếu được thiết kế rõ ràng, minh bạch và phù hợp với thực tiễn sản xuất - kinh doanh.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (TNDN) đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng doanh nghiệp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang đề xuất sửa đổi Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) với ba định hướng lớn: Tăng ưu đãi cho đổi mới sáng tạo, siết chặt gian lận thuế và tránh tình trạng ưu đãi tràn lan.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS nhận định, nếu ưu đãi thuế cho đổi mới sáng tạo được mở rộng, rõ ràng và minh bạch, sẽ tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư công nghệ.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội). Ảnh: NVCC
Ưu đãi thuế cần thiết nhưng phải cụ thể và khả thi
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS nhận định: Luật Thuế TNDN hiện hành (Luật số
14/2008/QH12, cùng các luật sửa đổi và văn bản hướng dẫn như Nghị định
218/2013/NĐ-CP, Thông tư 78/2014/TT-BTC, Thông tư 96/2015/TT-BTC...) đã có một
số ưu đãi nhất định cho hoạt động R&D và công nghệ cao. Tuy nhiên, hệ thống
chính sách này vẫn còn hạn chế, thiếu linh hoạt và chưa bắt kịp xu thế chuyển đổi
công nghệ nhanh chóng của nền kinh tế số.
Dự thảo sửa đổi mới đây bổ sung nhiều điểm đáng chú ý, như: Cho phép khấu trừ thuế TNDN đối với chi
phí R&D, chuyển đổi số, tài trợ nghiên cứu khoa học (kể cả tài trợ cho đơn
vị liên kết). Mở rộng phạm vi ưu
đãi theo hình thức "chi -
khấu trừ thực tế", tạo động lực tài chính trực tiếp cho doanh nghiệp đầu
tư vào công nghệ.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế TNDN mới đây bổ sung nhiều điểm đáng chú ý. Ảnh: VGP
Theo đánh giá của ông Tuấn, nếu quy định này được thể chế
hóa rõ ràng, minh bạch, thì đây có thể là bệ phóng chiến lược giúp doanh nghiệp
trong nước nâng cấp công nghệ, tăng sức cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi
giá trị toàn cầu.
Nhiều doanh nghiệp trong các ngành công nghệ, sản xuất chế
biến - chế tạo,
logistics và tài chính -
ngân hàng đều nhìn nhận đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn để phát triển bền vững.
Tuy nhiên, chi phí đầu tư R&D thường rất lớn, thời gian thu hồi vốn dài và
rủi ro cao.
Hiện tại, theo quy định tại Điều
18 Luật Thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn, doanh nghiệp được: Trích khấu hao nhanh với tài sản cố định
phục vụ R&D; Tính chi phí hợp
lý đối với một số khoản chi cho nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ; Hưởng thuế suất ưu đãi nếu thuộc
ngành/nghề ưu đãi hoặc hoạt động tại địa bàn ưu đãi đầu tư.
Tuy vậy, nhiều khoản chi quan trọng trong thực tiễn, như chi
phí thuê phần mềm, chuyên gia nước ngoài, hợp tác với startup, đào tạo nhân sự,...
lại chưa được thừa nhận là chi phí hợp lệ hoặc rất dễ bị loại trừ khi quyết
toán thuế. Điều này tạo ra rào cản khiến doanh nghiệp ngại đầu tư lớn vào các
hoạt động sáng tạo.
Ưu đãi thiết thực sẽ kích hoạt đầu tư đổi mới
Theo Luật sư Nguyễn Văn Tuấn,
nếu luật sửa đổi thực sự quy định rõ ràng, ví dụ: Cho phép khấu trừ 150–200% chi phí R&D; Miễn/giảm thuế TNDN với phần thu nhập từ
sáng chế, sản phẩm đổi mới; Hỗ trợ
hoàn thuế nhanh hoặc áp dụng thuế suất thấp cho doanh nghiệp công nghệ, AI,
công nghệ xanh... thì sẽ tháo gỡ
được tâm lý e ngại, kích hoạt làn
sóng đầu tư vào đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ cao, AI, chuyển đổi số và
phát triển bền vững. Đặc biệt với nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây sẽ là “liều
thuốc trợ lực” giúp họ vượt qua rào cản chi phí và rủi ro đầu tư.
Một trong những điểm quan trọng mà doanh nghiệp kiến nghị là
cần định nghĩa cụ thể và lượng hóa rõ ràng khái niệm “đổi mới sáng tạo” trong
luật. Hiện tại, các văn bản pháp luật như Luật Khoa học & Công nghệ, Chiến
lược Cách mạng công nghiệp 4.0 hay Luật Sở hữu trí tuệ có nhắc đến khái niệm
này, nhưng không có tiêu chí thống nhất để áp dụng trong thực tiễn thuế.
Việc thiếu định nghĩa rõ ràng dẫn đến tình trạng mỗi cơ quan
quản lý có thể hiểu khác nhau, gây ra rủi ro cho doanh nghiệp khi kê khai, quyết
toán thuế. Thậm chí, cùng một khoản chi cho hoạt động sáng tạo, nhưng ở địa
phương này được công nhận, còn ở địa phương khác lại bị loại trừ.
Theo luật sư Tuấn, một trong những điểm quan trọng mà doanh nghiệp kiến nghị là cần định nghĩa cụ thể và lượng hóa rõ ràng khái niệm “đổi mới sáng tạo” trong luật Thuế TNDN. Ảnh: VGP
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn cho rằng,
cần có bộ tiêu chí cụ thể về: Loại
hình hoạt động đổi mới sáng tạo; Các
chi phí được công nhận; Tỷ lệ đầu
tư trên tổng doanh thu hoặc tổng chi phí để xác định mức ưu đãi.
Việc lấy ý kiến rộng rãi từ cộng đồng doanh nghiệp, chuyên
gia thuế và các tổ chức nghề nghiệp là yếu tố sống còn để đảm bảo dự thảo sửa đổi
Luật Thuế TNDN không chỉ đúng định hướng, mà còn khả thi, hiệu quả và được thực
thi công bằng.
“Các
doanh nghiệp hoan nghênh chủ trương sửa đổi luật nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, điều quan trọng là chính sách phải rõ ràng - minh bạch - dễ áp dụng - có tác động thực chất. Có như vậy, Luật
sửa đổi mới trở thành động lực giúp Việt Nam xây dựng một nền kinh tế sáng tạo,
tăng trưởng bền vững và bắt nhịp với xu hướng toàn cầu”, luật sư Tuấn nêu quan điểm.
Sau hơn 16 năm thực thi, trước sự thay đổi sâu sắc của nền kinh tế, việc sửa đổi toàn diện luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) năm 2008 là một yêu cầu cấp bách. Việc điều chỉnh không chỉ giúp giải quyết các vấn đề tồn đọng mà còn mở ra cơ hội phát triển một hệ thống thuế hiện đại, phù hợp với thực tiễn và nhu cầu của thời đại.
Bà Nguyễn Thị Mai Liên hỏi, tổn thất do hỏa hoạn có được trừ khi tính thuế TNDN? Quy định thời gian nộp hồ sơ báo cáo vụ việc với cơ quan thuế là bao lâu? Thuế GTGT của các mặt hàng bị cháy có được khấu trừ không?
Công ty TNHH Nestlé Việt Nam đã vinh dự được Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính vinh danh Top 100 doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDD) tại lễ công bố 1.000 doanh nghiệp nộp thuế TNDN lớn nhất Việt Nam năm 2017 vừa tổ chức vừa qua.
Thế Giới Di Động (mã chứng khoán: MWG) đang vay hàng chục ngàn tỷ từ ngân hàng, sau đó lại mang phần lớn trong số đó đi gửi ngân hàng, mua trái phiếu. Trong lúc đó, lợi nhuận công ty vẫn tăng trưởng ấn tượng. Chiến thuật tài chính này liệu đang mở ra cơ hội bứt phá, hay ẩn chứa những ẩn số đáng lo?
Bộ Tài chính đề xuất thuế 20% trên lãi ròng chứng khoán, gây tranh cãi lớn. Nhà đầu tư lo ngại chính sách thuế mới có thể làm giảm thanh khoản, đẩy dòng vốn rời khỏi thị trường.
Thường xuyên nằm trong danh sách các ông lớn nợ thuế khủng trên địa bàn TP HCM, Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (Công ty Nhà Thủ Đức) tiếp tục duy trì tình trạng thanh khoản thấp, khả năng trả nợ yếu.
Giữa lúc lãi suất huy động tiếp tục duy trì ở vùng thấp, các ngân hàng đang tăng tốc phát hành trái phiếu như một chiến lược chủ động để bổ sung vốn trung dài hạn, đáp ứng chỉ tiêu an toàn vốn, đồng thời sẵn sàng cho làn sóng tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ nửa cuối năm.