Theo tờ Pravda, từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 7, Tây Âu chứng kiến mức nhiệt trung bình cao nhất trong nhiều thập kỷ, với tháng 6 được ghi nhận là nóng nhất trong lịch sử. Ở nhiều khu vực, nhiệt độ vượt ngưỡng 40°C; tại Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha có nơi lên tới 46°C. Nguyên nhân là hiện tượng "vòm nhiệt" – khối áp cao giữ lại không khí nóng trên một vùng, khiến nhiệt không thể tản đi.

Các nhà khoa học cho biết, những hiện tượng này không còn là ngoại lệ mà xảy ra ngày càng thường xuyên hơn. Theo báo cáo mới của Viện Grantham (Đại học Hoàng gia London), nếu trước đây ở London, một đợt nắng nóng dữ dội chỉ xảy ra khoảng 60 năm một lần, thì nay có thể lặp lại 6 năm một lần. Nhà xã hội học Roman Hoffman (Viện Phân tích hệ thống ứng dụng Quốc tế) nhấn mạnh, tác động của biến đổi khí hậu sẽ ngày càng nghiêm trọng đối với sức khỏe, phúc lợi và sự an toàn của con người.

Nghiên cứu cũng cho thấy hoạt động của con người khiến gia tăng tỉ lệ tử vong. Tại 12 thành phố lớn ở châu Âu, mùa Hè 2025 ghi nhận 2.300 ca tử vong liên quan đến nắng nóng, trong đó khoảng 1.500 ca (65%) do nhiệt lượng gia tăng từ khí thải nhiên liệu hóa thạch. Gần 90% nạn nhân là người trên 65 tuổi.

Tại Áo, dữ liệu giai đoạn 2015-2022 cũng chỉ ra ở những khu vực có nhiều người cao tuổi, tỉ lệ tử vong trong những ngày nắng nóng cao hơn 50% so với khu vực có dân số trẻ hơn. Nhà nghiên cứu Hanna Schuster (Đại học Kinh tế Vienna) lưu ý, thống kê có thể chưa phản ánh đầy đủ, vì nhiều trường hợp tử vong được ghi nhận là do bệnh tim mạch, trong khi nguyên nhân khởi phát thực sự lại là nắng nóng cực đoan.

Nắng nóng cũng khiến số ca nhập viện ở Áo tăng 30%. Theo chuyên gia dữ liệu y tế Peter Klimek (Complexity Science Hub), phần lớn là do bệnh tim mạch, hô hấp và rối loạn tâm thần. Ông cho rằng cần sớm xây dựng hệ thống cảnh báo hiệu quả hơn, nâng cấp bệnh viện và viện dưỡng lão, đồng thời điều chỉnh quy hoạch đô thị, từ mở rộng không gian xanh đến giải pháp  kiến trúc làm mát các tòa nhà.

Tác động của nắng nóng còn thể hiện ở làn sóng di cư. Theo Trung tâm Giám sát di cư nội địa (IDMC), hàng nghìn người đã buộc phải rời bỏ nhà cửa vì cháy rừng. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, 50.000 cư dân Izmir phải sơ tán, đây là đợt di dời lớn nhất trong lịch sử nước này. Ở Hy Lạp, hơn 14.000 người quanh Athens cũng phải rời đi. Năm 2024, riêng các thảm họa khí hậu đã khiến 45 triệu người phải di cư nội địa trên toàn cầu.

Viễn cảnh tương lai càng đáng lo ngại. Viện Kinh tế và Hòa bình tại Sydney dự báo rằng đến năm 2050 sẽ có khoảng 3,4 tỷ người sống ở các quốc gia phải đối mặt với những mối đe dọa môi trường nghiêm trọng (so với 2 tỷ người năm 2022). Theo nhà xã hội học Roman Hoffman, những người có kinh tế và học vấn tốt thường dễ dàng di chuyển khỏi các vùng khí hậu khắc nghiệt, còn nhóm nghèo nhất lại chịu tổn thương nhiều nhất.

Xu hướng di cư cũng khác nhau giữa các khu vực: Ở nông thôn nghèo, khí hậu khắc nghiệt thường buộc người trong độ tuổi lao động dịch chuyển, trong khi ở các nước giàu, người di cư chủ yếu là người cao tuổi, nhiều trường hợp gắn với kế hoạch nghỉ hưu. Về tổng thể, biến đổi khí hậu đang tác động mạnh đến xu hướng nhân khẩu học trên toàn cầu.

Các chuyên gia cảnh báo châu Âu và nhiều khu vực khác vẫn chưa chuẩn bị đầy đủ cho "thực trạng mới" về biến đổi khí hậu. Nếu không có sự ứng phó kịp thời, trong vài thập kỷ tới, số ca tử vong và làn sóng di cư bắt buộc sẽ còn gia tăng đáng kể.

Các hiện tượng khí hậu cực đoan trong mùa Hè 2025, gồm nắng nóng, hạn hán và lũ lụt, đã để lại hậu quả nặng nề đối với kinh tế châu Âu, đặc biệt là tại Pháp. Một nghiên cứu của Đại học Mannheim (Đức), công bố ngày 15/9 với sự tham gia của các chuyên gia Ngân hàng Trung ương châu Âu, đã ước tính tổng thiệt hại kinh tế của Liên minh châu Âu (EU) năm nay có thể lên tới 43 tỷ euro, tương đương 0,26% giá trị gia tăng gộp (GVA) của toàn khối.

Đáng chú ý, tác động của các thảm họa này không dừng lại ngay sau khi chúng kết thúc. Các nhà kinh tế dự báo chi phí có thể tiếp tục gia tăng và lên tới 126 tỷ euro vào năm 2029, tương đương 0,78% GVA của EU. "Đây sẽ là một tổn thất kinh tế đáng kể," bà Sehrish Usman, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh, đồng thời cảnh báo xu hướng gia tăng tần suất và cường độ các hiện tượng cực đoan do biến đổi khí hậu.

×