Vào ngày 28/5 (giờ địa phương), Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã gây chú ý khi tuyên bố chính quyền sẽ tiến hành thu hồi visa (thị thực) của các sinh viên Trung Quốc được xác định có liên quan đến Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang theo học các lĩnh vực được coi là quan trọng và nhạy cảm đối với an ninh quốc gia Mỹ. Động thái này ngay lập tức vấp phải sự phản ứng dữ dội từ phía Bắc Kinh.

Phản ứng gay gắt từ Bắc Kinh

Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 29/5, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh đã lên tiếng chỉ trích kịch liệt quyết định của Mỹ. Bà Mao Ninh nhấn mạnh rằng việc Mỹ "cưỡng chế hủy visa của sinh viên Trung Quốc dưới chiêu bài hệ tư tưởng và an ninh quốc gia là hành động xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp" của các sinh viên này. Đồng thời, bà cho rằng quyết định này còn "cản trở giao lưu nhân dân bình thường giữa hai nước".

Người phát ngôn Trung Quốc tuyên bố "kiên quyết phản đối điều này" và xác nhận rằng Bắc Kinh đã "gửi công hàm phản đối chính thức tới Mỹ". Bà Mao Ninh cũng cáo buộc hành động của Mỹ là "phân biệt đối xử mang tính chính trị".

Bối cảnh và quy mô ảnh hưởng

Quyết định hủy visa du học của sinh viên Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn còn nhiều căng thẳng trên nhiều lĩnh vực, từ thương mại đến công nghệ và địa chính trị. Sinh viên Trung Quốc chiếm một tỷ lệ đáng kể trong tổng số sinh viên quốc tế tại Mỹ. Tính đến năm 2024, có hơn 277.000 sinh viên từ Trung Quốc đang theo học tại Mỹ, chiếm khoảng 1/4 tổng số sinh viên quốc tế. Số lượng lớn này cho thấy tác động tiềm tàng của lệnh cấm đối với cả sinh viên Trung Quốc và các tổ chức giáo dục của Mỹ.

Ngoại trưởng Rubio trước đó đã làm rõ tiêu chí hủy visa sẽ nhắm vào những sinh viên có "liên quan đến Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang theo học các lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm liên quan đến an ninh". Tuy nhiên, việc xác định các tiêu chí này một cách cụ thể và minh bạch có thể là một thách thức và dễ gây ra tranh cãi.

Nguy cơ trả đũa và những hạn chế

Trước câu hỏi của giới báo chí về khả năng Trung Quốc có biện pháp trả đũa, người phát ngôn Mao Ninh không trả lời trực tiếp. Thay vào đó, bà bày tỏ mong muốn "Mỹ sẽ làm nhiều điều mang tính xây dựng và đóng góp cho sự phát triển lành mạnh, ổn định và bền vững của quan hệ Mỹ - Trung".

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định rằng khả năng Trung Quốc áp dụng biện pháp trả đũa tương xứng như trục xuất sinh viên Mỹ có thể gặp nhiều hạn chế. Số lượng sinh viên Mỹ đang học tập tại Trung Quốc được báo cáo là dưới 1.000 người, một con số rất nhỏ so với lượng sinh viên Trung Quốc tại Mỹ. Điều này khiến việc đáp trả bằng cách tương tự khó có thể tạo ra tác động đối xứng đối với Mỹ.

×