Chính quyền Mỹ đang gia tăng các biện pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ du học sinh Trung Quốc. Ngoại trưởng Marco Rubio vừa thông báo sẽ siết chặt quy trình xét duyệt visa và cân nhắc thu hồi visa du học của những sinh viên có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc theo học các lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm với lý do bảo vệ an ninh quốc gia.

Trong một tuyên bố mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã công bố kế hoạch phối hợp cùng Bộ An ninh Nội địa để thực hiện một cuộc rà soát toàn diện và tăng cường tiêu chuẩn xét duyệt visa đối với các ứng viên đến từ Trung Quốc. Động thái này không chỉ dừng lại ở việc xem xét kỹ lưỡng hơn mà còn bao gồm khả năng thu hồi visa đã cấp cho một số du học sinh Trung Quốc hiện tại.

Lý do an ninh quốc gia được nhấn mạnh

Theo lời ông Rubio, mục đích chính của chính sách mới là nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn các nguồn tài nguyên kỹ thuật nhạy cảm của Mỹ. Ông đặc biệt lưu ý rằng những người nộp đơn xin visa đến từ Trung Quốc và Hong Kong sẽ phải đối mặt với một quy trình xét duyệt nghiêm ngặt hơn trong tương lai. Tuyên bố này được đưa ra sau khi ông Rubio đã trả lời các câu hỏi về vấn đề này tại buổi điều trần ngân sách Bộ Ngoại giao tuần trước, cho thấy đây là một vấn đề đã được cân nhắc.

Đối tượng chính mà chính sách mới nhắm tới là những sinh viên được cho là có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang theo học các ngành nghề được coi là nhạy cảm về mặt an ninh hoặc công nghệ.

Theo dữ liệu từ Viện Giáo dục Quốc tế (IIE), có khoảng 277.000 sinh viên Trung Quốc (24,6%) tại Mỹ trong năm học 2023 - 2024, lớn thứ hai sau Ấn Độ (29,4%).

Những vụ việc làm dấy lên quan ngại

Quyết định siết chặt visa được đưa ra trong bối cảnh Mỹ ngày càng gia tăng lo ngại về các hoạt động gián điệp và đánh cắp thông tin từ phía Trung Quốc dưới vỏ bọc du học sinh hoặc nhà nghiên cứu. Một số vụ việc cụ thể đã được Hạ nghị sĩ John Moolenaar, đại diện bang Michigan, dẫn chứng để minh họa cho những rủi ro hiện hữu.

Nổi bật là sự kiện xảy ra vào tháng 8/2023 tại Trại Grayling, Michigan. Năm sinh viên Trung Quốc từ Đại học Michigan đã bị một sĩ quan Vệ binh Quốc gia phát hiện hoạt động đáng ngờ gần khu vực này. Một trong số họ đã tự xưng là người của truyền thông trước khi nhanh chóng rời đi. Sau đó, FBI đã điều tra và phát hiện ảnh chụp các phương tiện quân sự trong ổ cứng của một trong những sinh viên này, được chụp chính vào đêm xảy ra sự việc. Điều đáng nói, những sinh viên này còn sử dụng WeChat để liên lạc và xóa bỏ các ảnh cùng tài liệu liên quan ngay sau khi bị phát hiện. Hậu quả là Đại học Michigan đã phải chấm dứt chương trình hợp tác học thuật chung với Đại học Giao thông Thượng Hải, nơi 5 sinh viên này theo học.

Một vụ việc khác xảy ra vào năm 2020 cũng tại bang Michigan, khi hai sinh viên Trung Quốc theo học Thạc sĩ tại Đại học Michigan bị kết án tù vì chụp ảnh trái phép Căn cứ Không quân Hải quân Key West ở Florida.

Những sự kiện này, theo giới chức Mỹ, đã củng cố thêm lập luận về sự cần thiết phải tăng cường cảnh giác đối với hoạt động của một bộ phận sinh viên Trung Quốc tại Mỹ và là cơ sở để thúc đẩy các chính sách visa nghiêm ngặt hơn.

Ngoại trưởng Rubio nhấn mạnh rằng mục tiêu cuối cùng là đảm bảo công nghệ nhạy cảm và an ninh quốc gia của Mỹ không bị đe dọa. Chính sách visa mới này được dự báo sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động giao lưu học thuật giữa Mỹ và Trung Quốc trong thời gian tới.

×