Không thể áp dụng cách tính mức lương tối thiểu của 10 năm trước

 Vào cuối tháng 6, Hội đồng Tiền lương Quốc gia gồm đại diện 3 bên - người lao động, người sử dụng lao động và cơ quan quản lý Nhà nước đã họp phiên đầu tiên để thống nhất mức lương tối thiểu năm 2020 nhằm bảo đảm đời sống của người lao động và gia đình.

Tuy nhiên, mức tăng lương tối thiểu các bên đang đưa ra những con số rất khác nhau do cách tính khác nhau. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng không thể áp dụng cách tính của 10 năm trước như một số bên trong Hội đồng Tiền lương Quốc gia.

Cụ thể như Phòng Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (đại diện cho người sử dụng lao động) đề xuất tăng 2-3% trong khi Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đưa mức tăng 7-8%. Lý giải vì sao đưa ra mức tăng như vậy, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, đã cân nhắc và tính toán rất kỹ ngay cả trong việc điều chỉnh lại những bất cập trong tính toán của Tổ kỹ thuật. Tổng Liên đoàn Lao động cho rằng, thứ nhất: năm nay GDP tăng tốt, khoảng 7% (năm 2018 đạt 7,08%, tăng cao nhất kể từ năm 2000 đến nay).

Thứ hai, năng suất lao động tăng xấp xỉ 6%, cũng là chỉ số tốt. Thứ ba, đánh giá tình hình phát triển kinh tế của Việt Nam, tình hình xuất khẩu khẩu và phát triển doanh nghiệp, đặc biệt ở các ngành đông lao động, với tỷ lệ đơn hàng tăng, cho thấy khả năng chi trả của doanh nghiệp tốt, phần nhiều các doanh nghiệp phát triển và mở rộng sản xuất, phải tuyển thêm lao động. Rất nhiều doanh nghiệp trong các ngành dệt may, da giày, điện tử… cho biết tình trạng khan hiếm lao động. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng hơn so với năm trước. Một số doanh nghiệp cho biết đơn hàng tăng là do nhãn hàng chuyển đơn hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Thứ tư, triển vọng phát triển của Việt Nam trong thời gian tới nhờ CPTPP và EVFTA có hiệu lực, sẽ có lợi về giảm thuế cho doanh nghiệp. Với CPTPP và EVFTA, lương tối thiểu đủ sống là yếu tố cạnh tranh của doanh nghiệp. Rất nhiều nhãn hàng quốc tế cam kết trả lương đủ sống và yêu cầu doanh nghiệp trả lương đủ sống cho người lao động. Vì vậy, nếu tăng lương tối thiểu đủ sống sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp cạnh tranh đơn hàng tốt hơn.  

Thứ năm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết tỷ lệ doanh nghiệp đã trả cao hơn mức lương tối thiểu năm 2019 đạt khá cao. Lương tối thiểu chỉ áp dụng với những người lao động yếu thế và có mức lương thấp, ngang với lương tối thiểu, và vì vậy, tăng lương tối thiểu sẽ không ảnh hưởng nhiều tới nhóm doanh nghiệp đã trả lương cao hơn lương tối thiểu.

 Tổng Liên đoàn Lao động cho rằng, nếu tăng dưới mức 7-8% như đề xuất thì người lao động vẫn có thể sống được như bao nhiêu năm nay, nhưng chất lượng cuộc sống của họ không được cải thiện. Chưa nói tới có một khoản phòng ngừa rủi ro trong cuộc sống. Rất nhiều người lao động thu nhập thấp mà Tổng Liên đoàn Lao động khảo sát cho biết khi ốm đau, họ không đủ tiền để trang trải viện phí và thuốc men, rơi vào tình trạng nợ nần và thậm chí phải bán cả phương tiện đi lại của mình; có người bệnh nặng phải bán cả nhà. Và đó cũng là nguyên nhân về tình trạng “tín dụng đen” trong công nhân lao động trong thời gian gần đây.

Với tất cả những phân tích trên đây, Tổng Liên đoàn Lao động cho rằng cần tiếp tục thương lượng về tiền lương tối thiểu với phương pháp tính toán mới, tham khảo các phương pháp tính toán của quốc tế để phù hợp hơn, chứ không thể tiếp tục áp dụng phương pháp tính toán của 10 năm trước để áp dụng cho thời kỳ đất nước bước vào CMCN 4.0.

 Tổng Liên đoàn Lao động nêu: “Nếu không tính toán theo phương pháp mới, sẽ không phù hợp với nhu cầu cuộc sống và trình độ phát triển của Việt Nam hiện nay đồng thời dẫn đến không đảm bảo lương tối thiểu đủ sống cho người lao động, chất lượng cuộc sống không được cải thiện”.

 Tú Anh