Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump đang định hình lại nền thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, nó cũng gây ra những tác động sâu rộng, từ các doanh nghiệp cho đến túi tiền của chính người tiêu dùng Mỹ.

Khi hạn chót 1/8 đang đến gần, bức tường thuế quan của Tổng thống Donald Trump đang dần thành hình. Vậy bản chất của chính sách này là gì, nó đang tác động đến ai và ai là người sẽ phải chịu thiệt hại lớn nhất?

1. Thuế quan là gì và tại sao Tổng thống Trump lại sử dụng nó?

Về cơ bản, thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Mục tiêu của ông Trump khi sử dụng công cụ này là để khuyến khích người dân mua hàng "Made in America", giảm thâm hụt thương mại và mang lại doanh thu cho chính phủ. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng đây thực chất là một chiến thuật đàm phán, sử dụng các đòn kinh tế để buộc các đối tác phải chấp nhận những thỏa thuận có lợi hơn cho Mỹ, không chỉ về thương mại mà còn về các vấn đề an ninh như nhập cư hay cuộc chiến ở Ukraine.

Nếu thuế suất là 10%, một sản phẩm trị giá 10 USD sẽ phải trả thêm 1 USD tiền thuế, làm cho tổng chi phí của nhà nhập khẩu lên tới 11 USD. Đối mặt với thuế quan, các doanh nghiệp có thể chuyển một phần hoặc toàn bộ chi phí bổ sung này cho người tiêu dùng, hoặc họ có thể quyết định nhập khẩu ít hàng hóa hơn.

2. Những quốc gia nào đang bị nhắm đến?

Sau khi nhậm chức, ông Trump đầu tiên đã áp đặt thuế quan đối với Trung Quốc, Canada và Mexico, nhưng sau đó những chính sách này đều đã được sửa đổi, tăng lên hoặc hoãn lại. Vào ngày 2/4, ông Trump đã thông báo sẽ áp đặt thuế quan tương hỗ đối với tất cả các đối tác thương mại và còn điểm mặt khoảng 60 quốc gia khác.

Hàng hóa của những quốc gia này sẽ phải đối mặt với các mức thuế cao hơn, như một sự trả đũa cho các chính sách thương mại không công bằng. Tuy nhiên, thuế quan tương hỗ sau đó cũng đã được hoãn lại 90 ngày, để có thời gian đàm phán riêng lẻ các thỏa thuận thương mại với từng quốc gia. Thời hạn ban đầu là ngày 9/7 cũng đã được dời đến ngày 1/8.

3. Mỹ hiện đang áp dụng thuế quan đối với những mặt hàng cụ thể nào?

Áp thuế 50% đối với thép và nhôm.

Áp thuế 50% đối với đồng (có hiệu lực từ ngày 1/8).

Áp thuế 25% đối với ô tô sản xuất ở nước ngoài, các linh kiện ô tô như động cơ nhập khẩu.

Ngoài ra, ông Trump đã từng đe dọa sẽ áp thuế 200% đối với dược phẩm nhập khẩu, nhưng các chi tiết liên quan không được xác nhận thêm.

4. Tác động đến kinh tế toàn cầu ra sao?

Thuế quan của Tổng thống Trump đã gây ra sự biến động trên thị trường chứng khoán toàn cầu. Mặc dù thị trường gần đây đã trở nên ổn định hơn nhưng vì sự thay đổi của giá cổ phiếu cũng sẽ ảnh hưởng đến lương hưu, việc làm và lãi suất nên nhiều người, ngay cả khi không trực tiếp đầu tư vào cổ phiếu cũng sẽ bị ảnh hưởng. Ngoài ra, đồng USD vốn thường được coi là một tài sản an toàn cũng đã có những lúc giảm giá mạnh.

Do ảnh hưởng của thuế quan, cả Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đều đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm 2025 và cả hai đều dự kiến rằng kinh tế Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trong 100 ngày đầu của nhiệm kỳ, Bộ Thương mại Mỹ vào tháng 5 đã tiết lộ rằng, kinh tế Mỹ sau khi tăng trưởng mạnh mẽ vào quý 4 năm 2024, đã bị thu hẹp vào quý 1 năm 2025. Tuy nhiên, ông Trump vẫn khẳng định rằng các chính sách thương mại của ông là hiệu quả và đã chỉ trích một số tiếng nói phản đối trong Đảng Cộng hòa đã tham gia cùng với Đảng Dân chủ và các nhà lãnh đạo nước ngoài để chỉ trích các biện pháp này.

5. Đối với người tiêu dùng Mỹ, giá cả đã tăng lên chưa?

Các nhà phân tích chỉ ra rằng, khi các doanh nghiệp chuyển một phần hoặc toàn bộ chi phí cao hơn cho người tiêu dùng, thuế quan đã đẩy tỷ lệ lạm phát chung của Mỹ tăng lên. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ vào tháng 6 đã tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn so với mức tăng 2,4% của tháng 5, phản ánh sự tăng giá của các mặt hàng như quần áo, cà phê, đồ chơi và đồ gia dụng.

Một số doanh nghiệp có kế hoạch sẽ thu phí cao hơn từ người tiêu dùng Mỹ, bao gồm Adidas và nhà sản xuất búp bê Barbie, Mattel. Các công ty khác cũng đang giảm nhập khẩu hàng hóa nước ngoài, nhưng động thái này có thể làm cho các sản phẩm hiện có trở nên đắt đỏ hơn.

Các sản phẩm hoàn chỉnh được sản xuất tại Mỹ nhưng sử dụng các linh kiện nhập khẩu cũng dự kiến sẽ tăng giá. Ví dụ, một chiếc ô tô trước khi được lắp ráp hoàn chỉnh các bộ phận của nó thường sẽ qua lại biên giới Mỹ, Mexico và Canada nhiều lần. Các mức thuế mới cũng sẽ dẫn đến việc kiểm tra hải quan của Mỹ trở nên nghiêm ngặt hơn, gây ra sự chậm trễ.

Dù chính sách thuế quan có thể mang lại lợi ích cho một vài ngành công nghiệp được bảo hộ, nhưng nó đang tạo ra một hiệu ứng "domino" tiêu cực. Các doanh nghiệp phải chịu chi phí cao hơn, người tiêu dùng phải mua hàng với giá đắt hơn, nền kinh tế chung có nguy cơ tăng trưởng chậm lại.

×