Black Friday từng được xem là “đặc sản” của Mỹ rồi lan ra khắp thế giới, gắn với ngày Thứ Sáu sau Lễ Tạ ơn. Đi đến đâu, "Thứ sáu đen" cũng mang theo những hình ảnh đặc trưng như chen lấn, xếp hàng, giành giật tại các trung tâm thương mại.

Thế nhưng năm 2025, tại châu Á, Black Friday đã mang một dáng vẻ khác. Nó không còn bó gọn trong một ngày duy nhất, cũng không còn gắn với sự bốc đồng tập thể. Thay vào đó, Black Friday chuyển dịch thành cả một mùa mua sắm kéo dài, lan dần từ giữa tháng 11, nối tiếp đến Cyber Monday (ngày mua sắm trực tuyến lớn nhất trong năm), thậm chí hòa chung vào các đợt giảm giá cuối năm.

Theo các phân tích thị trường khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhiều nhà bán lẻ đã chủ động kéo dài chương trình ưu đãi, biến Black Friday thành một phần của “mùa sale mùa đông”. Điều này giúp họ có thêm thời gian phân bổ hàng hóa, giảm áp lực về chuỗi cung ứng, đồng thời phù hợp hơn với tâm lý mua sắm thận trọng đang hình thành rõ rệt sau những biến động kinh tế vài năm gần đây.

Gen Z, người trẻ, đô thị - nhóm chi phối xu hướng

Giới trẻ, đặc biệt Gen Z và Gen Y sống tại đô thị, đang dẫn dắt xu hướng mua sắm mùa lễ tại châu Á. Họ sử dụng smartphone để lướt sàn thương mại điện tử, săn deal, chọn mã giảm giá và hoàn tất đơn hàng từ nhà. Với nhóm này, Black Friday không còn là “ngày đi bộ, xếp hàng”, mà là “lướt app, click rồi nhận hàng”.

Nhiều báo cáo thị trường chỉ ra rằng người tiêu dùng trẻ không mua sắm theo đám đông, mà có kế hoạch rõ ràng: họ ghi chú món đồ cần, theo dõi biến động giá và chốt đơn khi lợi nhất. Họ săn quà tặng Tết, đồ dùng học tập, vật dụng sinh hoạt, ít chạy theo trào lưu đồ đắt, hàng xa xỉ.

Tại Singapore, các trung tâm mua sắm lớn như khu Orchard, Jurong, Tampines hay các khu thương mại kết hợp giải trí vẫn duy trì không khí sôi động vào dịp cuối tuần Black Friday. Tuy nhiên, theo ghi nhận của Straits Times, hình ảnh người dân xếp hàng dài từ sáng sớm đã thưa vắng hơn. Thay vào đó, nhiều người chọn cách lướt web, so giá trên điện thoại, đặt hàng online rồi ghé cửa hàng chỉ để nhận, kiểm tra và đổi trả nếu cần.

Tại Nhật Bản, Black Friday đã trở nên quen thuộc. Các chuỗi bán lẻ lớn, sàn thương mại điện tử và cửa hàng điện tử gia dụng không đợi đến đúng ngày Thứ Sáu đen tối mới nhập cuộc, mà khởi động sớm từ đầu tháng 11. Theo một số trang tổng hợp tiêu dùng tại Nhật, nhiều chương trình giảm giá thậm chí kéo dài hai đến ba tuần, trùng với thời điểm người dân chuẩn bị cho mùa mua sắm cuối năm.

Ở Hàn Quốc, Black Friday không được gọi trực tiếp bằng thuật ngữ gốc, nhưng tinh thần giảm giá cuối năm tương tự được tích hợp vào các chiến dịch “Holiday Sale”, “Winter Promotion” hay “Year-End Sale”. Người tiêu dùng tại Seoul hay Busan quen với việc săn mã giảm giá qua ứng dụng, sử dụng coupon điện tử và tích điểm thay vì cầm tiền mặt đi mua sắm theo cảm tính.

Ở Việt Nam, Thái Lan và Indonesia, các sàn thương mại điện tử tận dụng Black Friday như một “điểm nhấn” trong chuỗi sale quen thuộc 9/9, 10/10, 11/11 và 12/12. Theo thống kê của một số nền tảng thương mại điện tử lớn trong khu vực, lượng truy cập tăng mạnh vào tuần Black Friday, song hành là xu hướng chọn lọc kỹ càng hơn trước khi thực sự nhấn nút thanh toán.

Người tiêu dùng chọn lọc hơn

Nếu trước đây, mua sắm Black Friday thường gắn với tâm lý “cứ mua đi, vì đang rẻ”, thì năm 2025, tâm thế này đã dần thay đổi. Người tiêu dùng châu Á, đặc biệt là nhóm người trẻ sống tại đô thị, có xu hướng lập danh sách trước khi mua. Họ ghi rõ những món cần thiết, theo dõi giá trong nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần, rồi mới quyết định xuống tiền nếu mức giảm thực sự hợp lý.

Các mặt hàng được quan tâm nhiều trong mùa Black Friday tại châu Á năm nay thiên về giá trị sử dụng lâu dài: đồ gia dụng nhỏ, thiết bị điện tử cá nhân, máy tính xách tay, tai nghe, phụ kiện học tập, đồ dùng sinh hoạt, quà tặng phục vụ cho dịp Giáng sinh và Tết Nguyên đán. Trong khi đó, những sản phẩm mang tính “xa xỉ dễ dãi” như thời trang cao cấp, trang sức đắt tiền hay các thiết bị công nghệ đắt đỏ có xu hướng giảm nhu cầu ở nhóm thu nhập trung bình.

Theo đánh giá của một số chuyên gia thương mại điện tử tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, điều này phản ánh sự dịch chuyển trong hành vi tiêu dùng: người mua tập trung vào giá trị thực tế và ngân sách cá nhân thay vì cảm xúc tức thời. Cú nhấp chuột cuối cùng giờ đây không còn xuất phát từ nỗi sợ “hết hàng”, mà là kết quả của quá trình cân nhắc.

Một sinh viên tại Singapore chia sẻ trên một diễn đàn tiêu dùng rằng cô chỉ mua một vài cuốn sách và một bộ tai nghe cho việc học online trong mùa Black Friday năm nay, thay vì sắm sửa quần áo và mỹ phẩm như trước. Một nhân viên văn phòng tại Bangkok cũng nói rằng anh dành Black Friday để mua quà cho bố mẹ và đồ dùng nhà bếp, vì đó là những thứ “thực sự cần, thực sự dùng”.

Cách nghĩ này dần lan rộng trong xã hội châu Á hậu đại dịch, khi khái niệm tiết kiệm, dự phòng và an toàn tài chính trở nên quan trọng hơn.

Thương mại điện tử và bán lẻ thay đổi để thích ứng

Trước sự thay đổi rõ nét của hành vi tiêu dùng, các nhà bán lẻ buộc phải điều chỉnh chiến lược. Thay vì chỉ tập trung vào khuyến mãi sốc, họ tập trung vào trải nghiệm khách hàng: giao hàng nhanh, freeship, hỗ trợ đổi trả, gói quà, thông tin rõ ràng về giá. Một số nơi xem Black Friday như đợt mở đầu cho mùa bán hàng dài, từ nay đến Tết hoặc giảm giá cuối năm, nhằm giữ khách ổn định.

Chiến lược omnichannel (kết hợp online + offline) được đẩy mạnh để tận dụng cả hai thế mạnh: sự tiện lợi của online + trải nghiệm thực tế của offline giúp phù hợp với nhiều nhóm người tiêu dùng khác nhau.

Một số chuỗi bán lẻ tại Singapore và Nhật Bản còn tổ chức các khu trải nghiệm mini ngay trong cửa hàng, nơi khách có thể dùng thử sản phẩm đang giảm giá, xem bản demo, nhận tư vấn trực tiếp rồi mới đưa ra quyết định. Thay vì thúc ép mua, họ tập trung tạo cảm giác an tâm và kiểm soát cho người tiêu dùng.

Tất nhiên, sự lan rộng của Black Friday cũng mang theo những rủi ro quen thuộc: tình trạng đẩy giá trước khi giảm, quảng cáo mập mờ, khuyến mãi phức tạp khiến người mua hiểu lầm về mức lợi thực sự. Nhiều hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng tại châu Á đã liên tục khuyến cáo người dân kiểm tra lịch sử giá, so sánh nhiều nơi và đọc kỹ điều kiện áp dụng trước khi thanh toán.

×