Nhân ngày 20/11, cùng chúng tôi tìm hiểu về 3 cô giáo, đại diện cho 3 thế hệ và cấp học để lắng nghe hành trình “chuyển đổi” của họ trong thời đại công nghệ số.

Cô giáo Văn 7X và hành trình “không để học trò bị bỏ lại"

Gặp cô Nguyễn Thị Hồng Sâm (SN 1975, Giáo viên Ngữ văn trường THCS Trần Thị Kim Xuyến, Hà Tĩnh) trong giờ ra chơi, cô nói chuyện nhẹ nhàng nhưng ánh mắt vẫn còn vương sự trăn trở sau 28 năm đứng lớp.

Khi được hỏi đâu là thách thức lớn nhất trong thời đại số, cô không ngần ngại thừa nhận: “Không phải kiến thức Văn học làm khó tôi. Khó nhất là nhịp đổi mới quá nhanh của công nghệ. Thế hệ 7X như chúng tôi phải học lại rất nhiều thứ”.

Từ giáo án viết tay, sang PowerPoint, rồi đến video, bài giảng tương tác, thư viện số - đó là chặng đường dài mà không phải ai cũng đủ sức theo kịp.

Dù địa phương có nhiều lớp tập huấn, song theo cô, “tập huấn vẫn thiên về lý thuyết nhiều hơn thực hành”, khiến giáo viên trở về với lớp học vẫn loay hoay.

Cô kể về những ngày đầu tập dùng AI để hỗ trợ công việc: “Nhiều khi câu lệnh chưa đúng, kết quả AI trả về sai bét. Mình lại phải mày mò từ đầu. Lúc đó, cảm giác hụt hẫng lắm”. Nhưng rồi chính học sinh lại là nguồn động viên lớn nhất.

Có lần cô soạn bài bằng một công cụ mới nhưng bị mất file giữa chừng, chính các em đã giúp cô khôi phục và hướng dẫn chức năng lưu tự động. Cô cười hiền: “Tôi nhận ra công nghệ không đáng sợ. Nếu học trò không bỏ cuộc, tại sao mình lại bỏ cuộc?”.

Trong việc đánh giá học sinh thời đại AI, cô không bó buộc học sinh theo lối cũ. Cô cho phép các em tham khảo tài liệu ở mọi nguồn, nhưng nhắc: “Học phải có chọn lọc. Không sao chép”.

Cô còn hướng dẫn học sinh dùng AI đúng cách, từ việc đặt câu lệnh đến xây dựng kịch bản. “Không cấm AI mà phải dạy học sinh cách làm chủ nó. Đó mới là năng lực thật”, cô nói.

Đối với cô, áp lực lớn nhất không chỉ nằm ở công nghệ, mà nằm ở sự khác biệt thế hệ. Đội ngũ giáo viên của trường cô đang “già hóa”, ít người trẻ vào nghề.

“Tuổi tác kéo theo sức khỏe giảm, sự nhanh nhạy cũng giảm. Cộng thêm áp lực từ xã hội, từ chế độ đãi ngộ… khiến không ít người chạnh lòng”, cô tâm sự.

Mặc dù vậy, nhưng khi được hỏi, vì sao vẫn chọn bám nghề, câu trả lời của cô rất giản dị: “Vì nhìn học trò tiến bộ mỗi ngày, tôi thấy nghề mình còn đáng làm”.

Cô giáo 9X bỏ trường quốc tế về quê: Khi công nghệ không phải lúc nào cũng có “đất dụng võ”

Khác với cô Sâm, cô Lê Thị Kim Tuyến (SN 1997, Giáo viên tiếng Anh tiểu học) bước vào nghề chỉ mới 4 năm.

Cô từng dạy tại một trường quốc tế ở Đồng Nai - nơi trang thiết bị, tư duy công nghệ rất hiện đại. Tuy nhiên vì lý do gia đình, cô trở về dạy tại một trường công lập ở quê nhà Hà Tĩnh.

"Cú đổi môi trường này khác biệt lắm", cô Tuyến thừa nhận.

Ở trường cũ, mỗi học sinh đều có máy tính bảng, có phần mềm học tập riêng, có thể nộp bài online. Còn ở quê, nhiều em chưa có điện thoại cá nhân, Internet chập chờn, bài tập giao qua ứng dụng trở nên… bất khả thi.

Tuyến bảo thời gian đầu cô khá sốc. Những kỹ năng công nghệ cô từng được ứng dụng thoải mái trước đây bỗng dưng trở nên vô dụng.

“Lúc đó tôi thấy hụt hẫng, vì mình học rất nhiều về công nghệ nhưng học trò lại không có điều kiện để sử dụng”, cô chia sẻ.

Không bỏ cuộc, Tuyến chủ động tìm cách thích ứng. Thay vì yêu cầu học sinh làm bài qua ứng dụng, cô chuyển sang những hoạt động nhóm, trò chơi trực tiếp; những bài giảng tương tác thì được thiết kế đơn giản để chiếu trên một màn hình chung. “Miễn sao các em vẫn hứng thú với môn tiếng Anh, thế là đủ”.

Để nâng cao chuyên môn, đặc biệt là sử dụng AI trong dạy và soạn bài, Tuyến sẵn sàng dành tiền lương để đăng ký các khóa học trực tuyến. Theo tiết lộ, các khóa học này không hề rẻ, dao động từ 10 - 20 triệu đồng trở lên.

Mặc dù đồng lương giáo viên ở quê vẫn còn thấp, so với mặt bằng chung, song Tuyến là một người cầu tiến và đầy nhiệt huyết, cô vẫn “cắn răng, bấm bụng để học cho biết”.

“Tôi nghĩ giáo viên bây giờ không thể đứng yên. Học sinh tiếp xúc với công nghệ nhanh lắm. Mình phải tự học để theo kịp các em”, cô nói.

Với Tuyến, áp dụng công nghệ không phải để bài giảng “hào nhoáng”, mà để giáo viên tiết kiệm thời gian cho việc quan trọng nhất: tương tác với học sinh.

“Công nghệ hỗ trợ mình, không thay mình dạy học”, cô khẳng định.

Giáo viên mầm non 8X và bài toán cân bằng công nghệ - cảm xúc

Nếu giáo viên THCS chịu sức ép đổi mới bài giảng, giáo viên tiểu học loay hoay với ứng dụng số, thì ở bậc học mầm non, thách thức lại đến từ việc dung hòa công nghệ - cảm xúc - tuổi thơ.

Với cô Lê Thị Thủy, giáo viên thế hệ 8X, nhiệt huyết và giàu kinh nghiệm, hành trình cập nhật công nghệ để phục vụ trẻ nhỏ không hề nhẹ nhàng. Cô đã từng đạt nhiều thành tích trong giảng dạy, nhưng chính cô cũng phải thừa nhận rằng mầm non là cấp học “khó áp dụng AI nhất”.

“Trẻ 2-3 tuổi hầu như chưa thể tương tác với thiết bị. Dạy bằng giáo án số hay hình ảnh động chỉ là một phần. Quan trọng nhất vẫn là sự gần gũi và an toàn cảm xúc,” cô nói.

Tuy vậy, để không bị tụt lại so với mặt bằng công nghệ chung của ngành, cô Thủy vẫn miệt mài tự học.

Cô kể về những đêm thức khuya, chờ con ngủ rồi lục tục mở máy tính, xem từng video hướng dẫn cách tạo giáo án bằng AI, cách thiết kế hình ảnh, trò chơi, hoạt động trải nghiệm phù hợp trẻ nhỏ.

Dù đồng lương thấp và áp lực lớn, cô Thủy vẫn không nghĩ đến chuyện bỏ cuộc.

“Giáo viên mầm non mà nản thì thương các con lắm. Các con cần sự dịu dàng, cần vòng tay thật. Nghề này đã chọn mình, thì mình phải làm cho tròn,” cô nói, mắt ánh lên niềm tự hào thầm lặng.

Điều khiến cô băn khoăn nhất hiện nay không nằm ở AI hay công nghệ, mà là câu hỏi: Làm sao để trẻ hào hứng đến lớp và tiếp thu bài tốt hơn?

“Không phải bài nào cũng có thể ứng dụng công nghệ. Nhưng tôi vẫn cố gắng học để biết cách tạo hình ảnh sinh động, trò chơi vui nhộn, hoạt động phù hợp từng độ tuổi. Chỉ cần các con cười, chỉ cần các con muốn đến lớp mỗi ngày, tôi có vất vả cũng thấy đáng".

Giá trị phía sau những thách thức của giáo viên thời đại số

Từ câu chuyện của 3 cô giáo, có thể thấy rõ thách thức của giáo viên thời đại số không chỉ nằm ở việc học công nghệ mà còn ở việc cân bằng giữa công việc - đời sống - trách nhiệm với học trò.

Họ vừa phải thích ứng AI, vừa phải đảm bảo chất lượng giảng dạy, vừa phải đấu tranh với hạn chế thiết bị, thời gian và điều kiện thực tế mỗi trường. Nhưng vượt lên tất cả, điểm chung của họ là tình yêu nghề, và mong muốn được mang điều tốt nhất đến cho học sinh.

Trong ngày Nhà giáo Việt Nam, điều mà họ mong nhất không phải là những lời chúc hoa mỹ, mà là: Thời gian để làm quen công nghệ, sự thấu hiểu từ phụ huynh và nhà trường, môi trường hỗ trợ chuyển đổi số đúng cách, và quan trọng hơn cả, là sự đồng hành của học sinh.

Bởi thách thức chỉ là một phần nhỏ so với tình yêu nghề của họ. Với sự kiên trì và tâm huyết, những “người lái đò thời đại số” vẫn luôn là điểm tựa vững chắc, đưa học sinh sang những chân trời mới rực rỡ hơn.

×