Trước đó, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) vào tối ngày 28/5 (giờ địa phương) đã đưa ra phán quyết quan trọng, cho rằng Tổng thống Donald Trump đã không có cơ sở pháp lý để sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt các mức thuế mà ông gọi là chính sách thuế quan "Ngày Giải phóng". Ba thẩm phán của CIT đã nhất trí rằng biện pháp này vi phạm các quy định pháp luật.

Phán quyết này đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ phía chính quyền đương nhiệm. Nhà Trắng đã lên tiếng chỉ trích quyết định của CIT là "lạm quyền" và là nỗ lực "tước bỏ quyền hợp pháp của Tổng thống" trong việc thực hiện các trách nhiệm được người dân giao phó. Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) cũng nhanh chóng hành động, đệ đơn lên Tòa án phúc thẩm liên bang (Federal Circuit Appeals Court) yêu cầu tạm dừng thi hành phán quyết của CIT và tiến hành kháng cáo. DOJ lập luận rằng CIT đã sai lầm khi lật ngược những nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm giảm thâm hụt thương mại và tái định hình trật tự kinh tế toàn cầu theo nguyên tắc công bằng.

Tòa án phúc thẩm "bật đèn xanh" tạm thời

Trong diễn biến mới nhất, Tòa án phúc thẩm liên bang đã ra phán quyết tạm thời đình chỉ thi hành quyết định của CIT trong thời gian chờ xét xử kháng cáo. Điều này đồng nghĩa với việc các biện pháp tăng thuế quan mà CIT trước đó đã ngăn chặn giờ đây có thể tiếp tục được áp dụng trở lại, ít nhất là cho đến khi tòa phúc thẩm đưa ra phán quyết cuối cùng.

Ngay sau khi có thông tin về phán quyết của tòa phúc thẩm, Tổng thống Trump đã lên tiếng trên nền tảng mạng xã hội Truth Social. Ông bày tỏ sự hài lòng về việc tạm thời khôi phục khả năng áp thuế, nhưng đồng thời cũng công kích mạnh mẽ phán quyết ban đầu của CIT. Ông gọi phán quyết đó là "cực kỳ sai lầm và có động cơ chính trị", thậm chí nghi ngờ lập trường của các thẩm phán ban đầu xuất phát từ việc "ghét Tổng thống Trump".

Tổng thống Trump lập luận rằng phán quyết của CIT đã làm suy yếu nghiêm trọng quyền lực của Tổng thống trong việc điều chỉnh thuế quan, thậm chí có thể "lật đổ" vai trò và uy quyền của chức vụ Tổng thống Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng chính sách thuế quan của ông là cần thiết để bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia, thu về "hàng nghìn tỷ đô la" từ các quốc gia khác thông qua thương mại công bằng. "Nếu không có những loại thuế này, chúng ta sẽ không có số tiền đó!", ông tuyên bố.

Chỉ trích hiếm hoi vào Hiệp hội Liên bang

Đáng chú ý, Tổng thống Trump còn đưa ra những chỉ trích hiếm thấy đối với Hiệp hội Liên bang (The Federalist Society), một tổ chức có ảnh hưởng trong việc giới thiệu các ứng viên thẩm phán bảo thủ cho hệ thống tư pháp Mỹ, bao gồm cả Tòa án Tối cao. Ông thừa nhận từng tham khảo danh sách của hiệp hội này khi bổ nhiệm thẩm phán lúc mới vào Nhà Trắng, nhưng giờ đây cho rằng hiệp hội bị kiểm soát bởi "người đáng ngờ" Leonard Leo. Trump gọi Leo là "kẻ xấu" và "có tham vọng riêng", cáo buộc người này khoe khoang về khả năng kiểm soát các thẩm phán. Ông bày tỏ sự thất vọng với một số cuộc bổ nhiệm dựa trên lời khuyên từ nguồn này và cho rằng những sai lầm đó "không thể bị lãng quên".

Tổng thống Trump cảnh báo rằng nếu phán quyết của CIT được giữ nguyên, Tổng thống tương lai sẽ phải xin ý kiến của hàng trăm nghị sĩ Quốc hội để đưa ra thuế quan, gây ra sự thiếu hiệu quả trong điều hành. Ông nhấn mạnh phán quyết này đang được nhiều quốc gia trên thế giới hoan nghênh nhưng lại bất lợi cho Mỹ. Vì vậy, ông kêu gọi Tòa án Tối cao Mỹ sớm can thiệp và lật ngược phán quyết của CIT để bảo vệ lợi ích kinh tế của Mỹ. Ông Trump cũng kiên định với lập trường rằng Tổng thống phải có quyền lực để bảo vệ nền kinh tế quốc gia và cam kết tiếp tục nỗ lực để "làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại".

Trong khi đó, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt tái khẳng định, vụ tranh chấp này cuối cùng nên được Tòa án Tối cao liên bang phán quyết, để bảo vệ Hiến pháp Mỹ và lợi ích quốc gia. Mặt khác, Bộ Tư pháp Mỹ đã đệ đơn lên Tòa án phúc thẩm liên bang, yêu cầu tạm dừng thi hành phán quyết đó, nhấn mạnh CIT đã sai lầm khi lật ngược nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm cắt giảm thâm hụt thương mại của Mỹ, tái định hình trật tự kinh tế toàn cầu dựa trên nguyên tắc công bằng.

×