Cuộc đối đầu kịch tính giữa Tổng thống Donald Trump và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vừa có một bước ngoặt quan trọng tại tòa án. Trong một phán quyết được xem là một đòn giáng mạnh vào nỗ lực của Nhà Trắng nhằm kiểm soát ngân hàng trung ương, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh tạm thời chặn đứng quyết định sa thải Thống đốc Fed Lisa Cook. Phán quyết này không chỉ giúp bà Cook giữ lại được vị trí của mình mà còn là một sự khẳng định mạnh mẽ về nguyên tắc độc lập của Fed.

Lá chắn pháp lý được dựng lên

Vào ngày 9/9 (giờ địa phương), thẩm phán Jia Cobb của tòa án liên bang tại Washington, D.C. đã đứng về phía bà Lisa Cook, chấp thuận yêu cầu của bà về một lệnh khẩn cấp. Phán quyết này có nghĩa, ít nhất cho đến khi có một phán quyết cuối cùng, bà Cook vẫn sẽ là một thành viên hợp pháp của Hội đồng Thống đốc và hội đồng sẽ tiếp tục hoạt động với đủ bảy thành viên.

Thời điểm của phán quyết này cực kỳ quan trọng, bởi nó được đưa ra chỉ vài ngày trước cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). Sự hiện diện của bà Cook, một người có quan điểm ôn hòa, có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc thảo luận và quyết định về lãi suất sắp tới.

Lý do sa thải bà Lisa Cook "không chính đáng"

Trong bản ý kiến của mình, thẩm phán Cobb đã đưa ra một nhận định then chốt. Bà cho rằng khả năng bà Cook thắng kiện trong vụ này là khá cao. Lý do là vì theo Đạo luật Dự trữ Liên bang, Tổng thống chỉ có thể sa thải một thống đốc Fed "vì lý do chính đáng" (for cause), chẳng hạn như các hành vi sai trái nghiêm trọng.

Thẩm phán Cobb nhận định rằng những lý do mà ông Trump đưa ra, chủ yếu là các cáo buộc về gian lận thế chấp vốn chưa được chứng minh, không đáp ứng được tiêu chuẩn pháp lý nghiêm ngặt này. Phán quyết này đã củng cố mạnh mẽ "bức tường lửa" pháp lý được dựng lên để bảo vệ Fed khỏi sự can thiệp chính trị.

Một cuộc chiến pháp lý lớn hơn

Vụ kiện của bà Cook không chỉ nhắm vào một mình Tổng thống Trump. Bà đã có một bước đi táo bạo khi đưa cả Chủ tịch Fed Jerome Powell và toàn bộ Hội đồng Dự trữ Liên bang vào danh sách bị đơn. Bà giải thích rằng, họ là những người có "thẩm quyền và trách nhiệm thực hiện mệnh lệnh của tổng thống", do đó cũng phải chịu trách nhiệm liên đới.

Động thái này cho thấy vụ kiện có thể sẽ không chỉ dừng lại ở việc xác định tính hợp pháp của một quyết định sa thải, mà sẽ mở rộng thành một cuộc chiến pháp lý mang tính lịch sử về ranh giới quyền lực giữa nhánh hành pháp và ngân hàng trung ương.

Phản ứng trước phán quyết của tòa, Fed đã đưa ra một tuyên bố ngắn gọn và trung lập, khẳng định rằng họ sẽ tuân thủ quyết định của tòa án.

Chiến thắng pháp lý ban đầu của bà Cook là một cú hích tinh thần lớn cho những người ủng hộ sự độc lập của Fed. Tuy nhiên, cuộc chiến vẫn chưa kết thúc. Vụ kiện sẽ tiếp tục được xét xử, kết quả cuối cùng vẫn còn là một ẩn số.

Dù sao đi nữa, phán quyết này cũng đã gửi đi một thông điệp rõ ràng tới Nhà Trắng, quyền lực của Tổng thống không phải là tuyệt đối, mọi hành động nhằm chính trị hóa ngân hàng trung ương sẽ phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ của ngành tư pháp.

×