Gần đây, ngành công nghiệp hàng hải và ô tô Trung Quốc đã ghi dấu ấn đáng kể khi hai tàu vận tải ô tô loại mới do Trung Quốc tự chủ chế tạo, đồng loạt khởi hành chuyến đi đầu tiên đến châu Âu. Sự kiện này không chỉ thể hiện năng lực đóng tàu vượt trội của đất nước tỷ dân mà còn là biểu tượng cho tham vọng xuất khẩu ô tô ngày càng lớn mạnh của Bắc Kinh.

Đội tàu khổng lồ hướng về châu Âu

Theo báo cáo, vào tối ngày 15/5, tàu ro-ro vận tải ô tô siêu lớn mang tên An Cát An Thịnh (An Ji An Sheng) đã bắt đầu hành trình từ Thượng Hải đến châu Âu, chở theo 7.000 xe ô tô "Made in China". Điều đáng chú ý, con tàu này có sức chứa lên tới 9.500 xe tiêu chuẩn, thiết lập một kỷ lục mới, trở thành tàu vận tải ô tô có tải trọng lớn nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại. An Cát An Thịnh được đầu tư bởi Anji Logistics, công ty con của Tập đoàn SAIC, tích hợp các công nghệ tiên tiến nhất từ thiết kế đến thi công, là loại tàu thông minh, carbon thấp. Kỷ lục này chỉ được xác lập chưa đầy một tháng sau khi một tàu vận tải khác của BYD lập kỷ lục trước đó với sức chở 9.200 xe.

Cùng ngày, một tàu vận tải ô tô quan trọng khác là Viễn Hải Khẩu được mệnh danh là tàu vận tải ô tô năng lượng mặt trời lớn nhất Trung Quốc, cũng đã rời cảng Nam Sa, Quảng Châu. Con tàu này chở khoảng 4.000 xe, chủ yếu là xe năng lượng mới (chiếm hơn 90%) từ các thương hiệu nội địa như BYD, Chery, Geely, hướng tới các quốc gia ở Địa Trung Hải như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Tunisia. Viễn Hải Khẩu có sức chở tối đa 7.000 xe tiêu chuẩn và thuộc sở hữu của COSCO Shipping Specialised Carriers, công ty đang vận hành đội tàu 20 chiếc và dự kiến mở rộng lên 30 chiếc trong năm tới.

Biểu tượng của sức mạnh sản xuất và xuất khẩu

Giáo sư Cao Vũ Ninh, Phó Viện trưởng Học viện Quản lý Công cộng Đại học Thanh Hoa, nhận định rằng việc Trung Quốc liên tục phá kỷ lục trong lĩnh vực vận tải biển chuyên dụng cho ô tô không chỉ phản ánh sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp sản xuất trung và cao cấp, còn cho thấy sức bật và khả năng thích ứng mạnh mẽ của ngoại thương Trung Quốc trước môi trường quốc tế nhiều biến động. Ông hình dung những "siêu tàu" này không chỉ mang ô tô Trung Quốc ra thế giới mà trong tương lai còn chở ô tô nhập khẩu của các hãng xe quốc tế đến Trung Quốc, minh chứng cho cuộc chạy song phương giữa ngành ô tô Trung Quốc và toàn cầu.

Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chóng mặt những năm gần đây, các nhà sản xuất ô tô hàng đầu Trung Quốc như BYD, Chery, SAIC đã đầu tư mạnh vào việc xây dựng đội tàu vận tải riêng. Chiến lược vận tải độc lập này giúp họ kiểm soát chi phí, đảm bảo ổn định hoạt động và không phụ thuộc vào các hãng vận tải bên ngoài, củng cố thêm khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Anji Logistics của SAIC hiện đã có đội tàu tự sở hữu hàng đầu thế giới và dự kiến sẽ mở rộng quy mô đội tàu viễn dương lên 22 chiếc vào năm tới, phủ sóng các tuyến đường chiến lược.

Tháng 1 năm nay, Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố dữ liệu cho thấy, năm 2024 xuất khẩu ô tô đạt 6.41 triệu chiếc, tăng 23% so với cùng kỳ; kim ngạch xuất khẩu ô tô đạt 117.4 tỷ USD, chiếm tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc tăng từ 1.7% lên 3.3%. Theo báo cáo, năm 2024, lượng xuất khẩu xe điện của Trung Quốc lần đầu tiên vượt mốc 2 triệu chiếc.

Thị trường châu Âu và những rào cản thương mại

Tham vọng xuất khẩu của Trung Quốc, đặc biệt là xe điện, đang hướng mạnh vào thị trường châu Âu. Ngành công nghiệp xe điện châu Âu đang đối mặt với thách thức về tốc độ tăng trưởng chậm lại và giá xe vẫn còn cao đối với người tiêu dùng chịu áp lực lạm phát. Trong bối cảnh đó, xe điện "Made in China" với ưu thế về giá thành cạnh tranh và công nghệ ngày càng tiên tiến trở thành lựa chọn hấp dẫn.

Tuy nhiên, sự bành trướng của xe điện Trung Quốc cũng vấp phải các biện pháp phòng vệ thương mại từ cả Mỹ và châu Âu. Chính quyền Mỹ bày tỏ lo ngại về vị thế cường quốc đóng tàu của Trung Quốc và đã đề xuất tăng phí đối với tàu Trung Quốc cập cảng Mỹ từ tháng 10.

Đáng chú ý hơn là phản ứng từ Liên minh Châu Âu (EU). Vào tháng 10 năm ngoái, bất chấp sự phản đối, Ủy ban Châu Âu đã quyết định áp đặt thuế chống trợ cấp đối với xe điện Trung Quốc trong 5 năm, tăng mức thuế lên tới 45.3%. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi ngay trong nội bộ EU và bị Trung Quốc phản đối mạnh mẽ, thậm chí đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Bắc Kinh khẳng định sẽ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp mình. Dữ liệu cho thấy, năm 2024, doanh số xe điện tại khu vực châu Âu là 2.28 triệu chiếc, chiếm khoảng 13% tổng doanh số toàn cầu. Tuy nhiên, do tăng trưởng kinh tế yếu và ảnh hưởng của thuế quan EU, doanh số xe điện châu Âu năm 2024 không đạt kỳ vọng, doanh số năm giảm 21% so với năm trước.

Trong nỗ lực giải quyết căng thẳng, Trung Quốc và EU đã bắt đầu các cuộc tiếp xúc đàm phán về cam kết giá xe điện. Ngay cả các hãng xe lớn của châu Âu như Mercedes-Benz cũng lên tiếng kêu gọi EU tìm kiếm một giải pháp công bằng để tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho xe điện Trung Quốc tại châu Âu, cho thấy sự phức tạp và đa chiều của cuộc chiến thương mại này.

Sự kiện hai tàu vận tải ô tô khổng lồ cùng ra khơi đến châu Âu là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh sản xuất và tham vọng xuất khẩu của Trung Quốc, đồng thời báo hiệu một giai đoạn cạnh tranh khốc liệt hơn trên thị trường ô tô toàn cầu, đặc biệt là trong phân khúc xe điện, với những diễn biến phức tạp từ các chính sách thương mại quốc tế.

×