Nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với một bài toán hóc búa, làm thế nào để thoát khỏi vòng xoáy giảm phát và giải quyết tình trạng dư thừa sản xuất đang ngày càng trầm trọng. Dù các số liệu kinh tế gần đây có một vài điểm sáng le lói nhưng bức tranh tổng thể vẫn cho thấy một sự phục hồi yếu ớt và đầy thách thức.

Bóng ma giảm phát vẫn bao trùm

Sự phục hồi của Trung Quốc khỏi tình trạng giảm phát (sụt giảm giá cả) vẫn chưa trở nên rõ ràng. Các dữ liệu kinh tế mới nhất đã vẽ nên một bức tranh trái chiều. Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 đã bất ngờ tăng nhẹ 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái, chấm dứt chuỗi 4 tháng giảm liên tiếp. Dù đây là một tín hiệu tích cực nhưng mức tăng quá khiêm tốn này chưa đủ để khẳng định một sự đảo chiều xu hướng bền vững.

Trong khi đó ở phía sản xuất tình hình lại đáng lo ngại hơn nhiều. Chỉ số giá sản xuất (PPI) đã giảm 3,6% trong tháng 6, đánh dấu tháng thứ 33 liên tiếp sụt giảm. Đây là mức giảm sâu nhất kể từ tháng 7/2024, cho thấy các nhà sản xuất vẫn đang phải vật lộn với tình trạng cầu yếu và buộc phải giảm giá để cạnh tranh. Giới phân tích cho rằng, nếu không có các biện pháp kích thích mạnh mẽ, nền kinh tế Trung Quốc sẽ khó có thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn của giảm phát.

Bắc Kinh lần đầu thừa nhận khủng hoảng thừa

Đáng chú ý nhất, trong bối cảnh này, chính quyền Trung Quốc đã lần đầu tiên công khai thừa nhận vấn đề dư thừa sản xuất. Trong một bài viết gần đây, Ban Tuyên giáo Trung ương đã thẳng thắn chỉ ra rằng "một số chính quyền địa phương ưu tiên sản xuất hơn là tiêu dùng", dẫn đến tình trạng cung vượt cầu.

Tuyên bố này là một sự thay đổi với lập trường trước đây của các nhà lãnh đạo cấp cao, những người từng phủ nhận sự tồn tại của vấn đề này. Việc thừa nhận khủng hoảng thừa cho thấy Bắc Kinh đã nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề và có thể sẽ có những hành động quyết liệt hơn. Nguyên nhân của tình trạng này được cho là do các chính sách trợ cấp, ưu đãi về đất đai và thuế một cách quá mức, dẫn đến sự cạnh tranh nội bộ khốc liệt và làm suy yếu cả sức mua của người tiêu dùng lẫn ý chí đầu tư của doanh nghiệp.

Kế hoạch hành động: Can thiệp trực tiếp và thị trường quốc gia thống nhất

Vậy, Bắc Kinh sẽ làm gì? Truyền thông quốc tế dự đoán chính phủ Trung Quốc có thể sẽ can thiệp trực tiếp vào các ngành công nghiệp cụ thể. Tờ Financial Times dự đoán rằng trong ngắn hạn, chính phủ Trung Quốc sẽ can thiệp trực tiếp bằng cách đóng cửa các nhà máy lỗi thời hoặc giảm năng lực sản xuất của các tập đoàn. Theo các báo cáo, Trung Quốc trước đây đã từng kiềm chế tình trạng dư thừa sản xuất trong ngành thép từ năm 2015 đến 2018. Tuy nhiên vào thời điểm đó, nó liên quan đến việc tái cơ cấu tập trung vào các doanh nghiệp nhà nước và đi kèm với các khoản chi tiêu tài chính quy mô lớn. Frederic Neumann, chuyên gia kinh tế trưởng của HSBC tại châu Á, đã đánh giá: "Lần này, một phạm vi ngành công nghiệp rộng hơn nhiều bị liên quan và nó sẽ là một thách thức lớn hơn nhiều".

Tuy nhiên, thách thức lần này lớn hơn nhiều vì vấn đề đã lan rộng ra nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Một giải pháp dài hạn hơn đang được thúc đẩy là việc xây dựng một thị trường quốc gia thống nhất. Đây là một chiến lược nhằm loại bỏ các chính sách trợ cấp méo mó của các địa phương, tạo ra một sân chơi bình đẳng trên toàn quốc và ngăn chặn sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các khu vực. Bằng cách này, Bắc Kinh hy vọng sẽ cân bằng lại được cán cân cung - cầu và đưa nền kinh tế trở lại quỹ đạo tăng trưởng bền vững.

×