Vào lúc 0h1 phút ngày 1/10 (giờ địa phương), chính phủ Mỹ chính thức đóng cửa vì ngày 30/9, Thượng viện Mỹ không thông qua được cuộc bỏ phiếu về dự luật ngân sách gia hạn phân bổ. Cuộc đối đầu chính trị tại Washington đã đẩy chính phủ Mỹ vào cảnh đóng cửa lần đầu tiên sau gần 7 năm. Hàng triệu người bị ảnh hưởng, tương lai hoàn toàn bất định.

Đồng hồ đã điểm qua nửa đêm ở Washington, kịch bản mà không ai mong muốn đã chính thức trở thành hiện thực. Sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng và những màn đấu đá chính trị nảy lửa, chính phủ liên bang của siêu cường số một thế giới đã chính thức ngừng hoạt động. Đây là lần đầu tiên sau gần 7 năm nước Mỹ lại rơi vào tình trạng tê liệt, đẩy hàng trăm ngàn gia đình vào cảnh bấp bênh và gieo rắc sự hỗn loạn lên khắp các dịch vụ công. Bên trong Tòa nhà Quốc hội, không khí nặng trĩu. "Không ai biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo", một bản tin của CNN nhận định.

Bất đồng lưỡng đảng và cái giá phải trả

Nguyên nhân của cú "sập nguồn" này là một cuộc chiến không khoan nhượng giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Mọi nỗ lực vào phút chót nhằm thông qua một dự luật ngân sách tạm thời, một chiếc phao cứu sinh để chính phủ có tiền hoạt động thêm vài tuần đã thất bại tại hội nghị cấp cao tại Thượng viện.

Hai bên đổ lỗi cho nhau một cách kịch liệt. Phe Cộng hòa cáo buộc phe Dân chủ đã "bắt cóc ngân sách" để đòi hỏi những yêu sách vô lý, cố tình đẩy đất nước vào khủng hoảng. Phe Dân chủ phản pháo rằng họ không thể chấp nhận một dự luật "rỗng tuếch" mà không giải quyết được các vấn đề cấp bách của người dân.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Josh Hawley đã phải thốt lên: "Việc này gây tổn hại cực lớn cho tầng lớp lao động. Họ đang yêu cầu hàng triệu người phải trả một cái giá rất đắt". Sự thật là trong trò chơi chính trị này, người dân Mỹ chính là những nạn nhân đầu tiên.

Vậy, điều gì đã khiến hai bên thà để chính phủ đóng cửa chứ nhất quyết không nhượng bộ? Mấu chốt của vấn đề nằm ở hệ thống y tế. Cụ thể, đó là các khoản trợ cấp của chương trình Obamacare (Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền). Các khoản trợ cấp này đang giúp 24 triệu người dân Mỹ có được bảo hiểm y tế với giá phải chăng. Tuy nhiên, chúng sẽ hết hạn vào cuối năm nay.

Phe Dân chủ yêu cầu bất kỳ dự luật ngân sách nào cũng phải kèm theo điều khoản gia hạn các khoản trợ cấp này. Đối với họ, đây là một vấn đề sống còn, nếu không hàng triệu gia đình sẽ đối mặt với hóa đơn bảo hiểm tăng vọt. Phe Cộng hòa lại cho rằng vấn đề y tế nên được tách riêng, không thể "đính kèm" vào dự luật ngân sách.

Lãnh đạo Dân chủ tại Thượng viện, Chuck Schumer, đã gọi dự luật của phe Cộng hòa là "hoàn toàn vô dụng trong việc giải quyết khủng hoảng y tế". Trong khi đó, phe Cộng hòa tố cáo ông Schumer đang lợi dụng tình hình để phục vụ cho các mục tiêu chính trị trong cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới. Bất đồng không thể hòa giải đã dẫn đến kết cục tất yếu, đóng cửa chính phủ.

Những tác động ngay lập tức khi chính phủ đóng cửa

"Chính phủ đóng cửa" không chỉ là một thuật ngữ chính trị khô khan. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày.

Với các nhân viên công vụ liên bang: Hàng trăm ngàn người làm việc trong các lĩnh vực không thiết yếu như nghiên cứu khoa học, dịch vụ công... sẽ bị cho nghỉ không lương. Những người làm việc trong các ngành thiết yếu như quân đội, an ninh biên giới, kiểm soát không lưu vẫn phải đi làm nhưng không được trả lương cho đến khi khủng hoảng kết thúc.

Kinh tế: Bộ Lao động sẽ không thể công bố các báo cáo việc làm quan trọng. Các doanh nghiệp nhỏ sẽ không thể tiếp cận các khoản vay từ chính phủ.

Du lịch: Đây là tác động mà du khách có thể cảm nhận rõ nhất. Hầu hết trong số 433 công viên quốc gia trên toàn nước Mỹ sẽ phải đóng cửa. Điều này có nghĩa là kế hoạch tham quan những kỳ quan như Grand Canyon có thể sẽ tan thành mây khói. Biểu tượng của nước Mỹ, Tượng Nữ thần Tự do, cũng có nguy cơ phải tạm đóng cửa đón khách. Các bảo tàng nổi tiếng của Viện Smithsonian cũng có thể phải đóng cửa nếu tình hình kéo dài.

Đây không phải là lần đầu tiên nước Mỹ rơi vào tình cảnh này. Kể từ năm 1981, đã có 15 lần chính phủ phải đóng cửa. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Lần đóng cửa gần nhất là nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump (2018 - 2019) đã kéo dài kỷ lục 35 ngày và gây thiệt hại kinh tế 3 tỷ USD.

×