Trong nỗ lực kép nhằm thúc đẩy chi tiêu của người dân và cải thiện biên lợi nhuận của ngành ngân hàng, các tổ chức tín dụng lớn tại Trung Quốc đã đồng loạt điều chỉnh giảm mạnh lãi suất tiền gửi kể từ ngày 20/5. Động thái này đã đưa mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn của một số ngân hàng về gần mức 0%, gây xôn xao dư luận và làm dấy lên nhiều câu hỏi về hiệu quả của chính sách cũng như tương lai của tiền gửi tiết kiệm.

Lãi suất tiền gửi chạm mức thấp kỷ lục

Theo thông tin từ truyền thông Trung Quốc, sau khi 6 ngân hàng quốc doanh hàng đầu và một số ngân hàng thương mại cổ phần lớn như Ngân hàng Chiêu Thương, Ngân hàng Quang Đại khởi xướng việc hạ lãi suất tiền gửi nhân dân tệ vào ngày 20/5, bảy ngân hàng lớn khác bao gồm Bình An, Trung Tín, Hưng Nghiệp, Phát Triển Phố Đông, Dân Sinh, Quảng Phát, Hoa Hạ cũng nhanh chóng nối gót vào ngày hôm sau. Mức điều chỉnh giảm dao động từ 5 đến 25 điểm cơ bản, tùy theo loại hình và kỳ hạn tiền gửi.

Đáng chú ý, tại nhiều ngân hàng như Quảng Phát, Bình An, Trung Tín, Hoa Hạ, Hưng Nghiệp, Phát Triển Phố Đông, lãi suất tiền gửi không kỳ hạn sau điều chỉnh chỉ còn 0.05%, giảm 5 điểm cơ bản. Đối với tiền gửi có kỳ hạn trả lãi cuối kỳ, lãi suất các kỳ hạn 3 tháng, 6 tháng, 1 năm, 2 năm lần lượt là 0.7%, 0.95%, 1.15%, 1.20%.

Thậm chí, tại các ngân hàng quốc doanh lớn như Xây dựng Trung Quốc, Chiêu Thương, Công Thương Trung Quốc, Nông nghiệp Trung Quốc và Ngân hàng Trung Quốc, lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 1 năm trả lãi cuối kỳ đã giảm xuống mức 0.95%, chính thức phá vỡ ngưỡng 1% và thiết lập mức thấp mới.

Động lực từ mục tiêu kép: Kích cầu và hỗ trợ ngân hàng

Lý giải về đợt hạ lãi suất lần này, giới chuyên gia cho rằng động thái này nhằm đạt được hai mục tiêu song song. Thứ nhất là kích thích tiêu dùng, khi lãi suất tiền gửi quá thấp, sức hấp dẫn của việc gửi tiền tiết kiệm giảm đi, có thể thúc đẩy người dân rút tiền để chi tiêu hoặc tìm kiếm các kênh đầu tư khác.

Thứ hai là hỗ trợ ngành ngân hàng. Theo ông Vương Thanh, chuyên gia phân tích vĩ mô trưởng tại Đông Phương Kim Thành, việc giảm lãi suất tiền gửi, đặc biệt là tiền gửi không kỳ hạn chiếm tỷ trọng lớn (34.5% tính đến cuối tháng 4/2025), giúp ngân hàng giảm chi phí huy động vốn. Điều này là cần thiết để đối phó với việc giảm lãi suất cho vay cơ bản (LPR) gần đây, vốn làm giảm lợi suất từ hoạt động cho vay của ngân hàng. Ông Vương Thanh nhấn mạnh, chênh lệch lãi suất ròng của các ngân hàng thương mại trong quý 1/2025 đã xuống mức thấp kỷ lục 1.43%, thấp hơn đáng kể so với mức cảnh báo 1.8%. Việc giảm đồng bộ lãi suất tiền gửi sẽ giúp bù đắp phần nào tác động này, duy trì sự ổn định tài chính cho hệ thống ngân hàng trong khi vẫn hỗ trợ nền kinh tế thực thông qua lãi suất cho vay thấp hơn.

Lo ngại về tương lai lãi suất âm và hiệu quả chính sách

Tuy nhiên, đà giảm liên tục của lãi suất tiền gửi, đặc biệt là tiền gửi không kỳ hạn gần chạm mốc 0%, đã gây ra không ít lo ngại trong công chúng. Trên các diễn đàn mạng xã hội Trung Quốc, nhiều người bày tỏ sự than thở và lo lắng về khả năng các ngân hàng sẽ bắt đầu thu phí quản lý đối với tiền gửi. Nghiêm trọng hơn, nhiều người đặt câu hỏi liệu Trung Quốc có đang tiến gần đến thời kỳ "lãi suất âm", tức là người gửi tiền phải trả phí để ngân hàng giữ tiền của họ, nếu mức lãi suất thấp gần 0% vẫn không đủ để kích thích chi tiêu.

Một bộ phận cư dân mạng cũng chỉ trích hiệu quả của chính sách tiền tệ hiện tại. Họ cho rằng việc giảm lãi suất liên tục cho thấy các biện pháp nới lỏng đã không còn tạo ra động lực đầu tư hiệu quả. Quan điểm phổ biến là khi thu nhập từ lương, tiền gửi, tài chính đều khó tăng trưởng, thậm chí bất động sản và chứng khoán còn tiềm ẩn rủi ro thua lỗ thì thật khó kỳ vọng người dân có thể gia tăng mức chi tiêu một cách bền vững chỉ bằng việc hạ lãi suất tiền gửi.

Tóm lại, động thái hạ lãi suất tiền gửi mạnh mẽ của các ngân hàng Trung Quốc phản ánh nỗ lực của chính phủ trong việc sử dụng các công cụ tiền tệ để kích thích nền kinh tế. Tuy nhiên, việc lãi suất chạm mức thấp chưa từng có cũng làm bộc lộ những thách thức trong việc khơi dậy nhu cầu tiêu dùng và duy trì sự cân bằng trong hệ thống tài chính, đồng thời dấy lên những tranh luận sôi nổi về hiệu quả và tác động lâu dài của các chính sách này.

×