Việc đưa người đã khuất trở lại bằng AI gây tranh luận gay gắt, xoay quanh ranh giới giữa sự tôn vinh và hành động vượt quá giới hạn đạo đức.
Tháng trước, Ozzy Osbourne – ca sĩ chính nhóm nhạc rock huyền thoại Black Sabbath – qua đời. Nhưng đầu tháng này, ông bất ngờ “tái xuất” trong buổi hòa nhạc của ca sĩ Rod Stewart ở Charlotte, Bắc Carolina (Mỹ) dưới dạng “deathbot”, một chatbot mô phỏng người đã khuất bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Sự kiện còn có Michael Jackson, Tina Turner và Bob Marley, tất cả đều được tái tạo bằng AI.
Hình thức “hồi sinh kỹ thuật số” này nhanh chóng tạo ra hai luồng ý kiến đối lập. Một bộ phận người hâm mộ coi đây là cách tôn vinh, giữ gìn hình ảnh nghệ sĩ, phù hợp thời đại công nghệ. Số khác lại phản đối, cho rằng đó là sự thiếu tôn trọng và phản cảm khi tái hiện người đã mất mà không được sự đồng ý.
Tranh cãi càng nóng khi cùng thời điểm, Jim Acosta, cựu phóng viên CNN, phỏng vấn phiên bản kỹ thuật số của Joaquin Oliver, nạn nhân vụ xả súng trường học ở Florida năm 2018. “Oliver ảo” được cha mẹ cậu tạo ra, nói rằng họ cảm thấy may mắn khi được nghe lại giọng nói của con. Hồi tháng 6, đồng sáng lập Reddit Alexis Ohanian cũng gây chú ý khi chia sẻ đoạn video AI tạo từ ảnh chụp người mẹ quá cố ôm ông thuở nhỏ, cho biết đã xem đi xem lại hàng chục lần vì xúc động.
Một du khách tương tác với 'bản sao kỹ thuật số' của cố nhà thơ người Pháp Arthur Rimbaud được trưng bày tại nhà của nhà thơ ở Charleville-Mezieres. Ảnh: Aljazeera
Việc “hồi sinh” người đã mất bằng AI ngày càng phổ biến. Các công cụ AI hiện có thể dựng video, tạo chatbot, avatar tương tác dựa trên ảnh, video, tin nhắn thoại, email của người mất. Chúng được gọi là “griefbot”, “deathbot” hay “bản sao AI”. Trước đây, công nghệ này chỉ là ý tưởng xa vời, nhưng nay trở nên khả thi và rẻ hơn nhiều nhờ các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và phần mềm tạo hình ảnh, giọng nói.
Tại Trung Quốc, dịch vụ này phát triển mạnh, giá từ khoảng 20 nhân dân tệ (73.000 đồng) cho bot cơ bản, tới 50.000 nhân dân tệ (183 triệu đồng) cho avatar tương tác tiên tiến. Nhiều công ty tang lễ đã tích hợp vào gói dịch vụ. Theo khảo sát của YouGov năm 2023, 14% số người được hỏi cho biết sẽ thấy an ủi khi trò chuyện với phiên bản kỹ thuật số của người thân đã khuất; nhóm trẻ tuổi tỏ ra cởi mở hơn.
Khán giả sử dụng kính thực tế ảo để trải nghiệm buổi biểu diễn mô phỏng bằng AI. Ảnh: The Verge
Các nhà nghiên cứu nhận định mong muốn “duy trì kết nối” với người đã khuất vốn không mới. Từ trước, con người vẫn giữ ảnh, kỷ vật, nghe lại tin nhắn, hoặc thực hiện nghi thức tâm linh để tưởng nhớ. AI chỉ mang đến một cách thức khác – sống động và tương tác hơn.
Tuy vậy, giới chuyên gia cảnh báo hàng loạt hệ lụy. Louise Richardson, Đại học York, cho rằng deathbot có thể kéo dài nỗi đau, cản trở việc chấp nhận mất mát vì người ở lại liên tục tương tác thay vì học cách buông bỏ. Nhà tâm lý Elaine Kasket lưu ý rủi ro xâm phạm quyền riêng tư khi người mất không thể đồng ý, phản hồi hay kiểm soát cách dữ liệu được sử dụng, trong khi hình ảnh và tính cách có thể bị bóp méo hoặc lợi dụng để trục lợi.
Một số người đã ghi rõ trong di chúc rằng không muốn dữ liệu của mình bị dùng để tạo phiên bản AI sau khi qua đời. Giáo sư luật Victoria Haneman còn đề xuất bảo vệ “quyền được chết” – nghĩa là xóa dữ liệu số của người đã mất để tránh việc hồi sinh trái ý muốn.
Với người ủng hộ, deathbot có thể mang lại những ký ức đẹp, “lọc bỏ” khía cạnh tiêu cực của người quá cố. Nhưng theo tác giả Nathan Mladin (sách AI and the Afterlife), nguy cơ là người còn sống dễ phụ thuộc vào bot, tin rằng mình đang trò chuyện với người thật, từ đó trì hoãn quá trình hồi phục tinh thần. Ông và nhiều học giả đạo đức học cho rằng xu hướng này phản ánh sự dịch chuyển niềm tin – từ tôn giáo sang công nghệ – với khát vọng chiến thắng cái chết và tìm kiếm sự “bất tử” trong thế giới ảo.
Dù được coi là thành tựu kỹ thuật mới, “hồi sinh” người đã khuất bằng AI vẫn đặt ra câu hỏi lớn về ranh giới giữa tưởng niệm và tái tạo con người, giữa an ủi và xâm phạm, buộc xã hội phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi biến nó thành chuẩn mực phổ biến.
Người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp khi thuộc một trong 13 trường hợp được quy định tại Luật Việc làm năm 2025.
GPT-5 được đánh giá là bước tiến vượt bậc của trí tuệ nhân tạo, với khả năng suy luận tinh vi, tốc độ phản hồi nhanh và độ chính xác cao nhất từ trước tới nay.
MV "Kiếp sau vẫn là người Việt Nam" do T Production thực hiện vấp phải phản ứng gay gắt từ cộng đồng mạng vì sử dụng công nghệ AI tạo hình ảnh sai lệch văn hóa và lịch sử Việt Nam, buộc ê-kíp phải ẩn video chỉ sau một ngày ra mắt.
Hàng loạt thương hiệu Trung Quốc như Omoda & Jaecoo, Geely, MG, BYD và Haval đang đồng loạt tung nhiều chương trình ưu đãi giá bán, với mức giảm từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng, nhằm thúc đẩy doanh số ở giai đoạn nước rút cuối năm.
Nửa đầu năm 2025, doanh số xe máy điện tại Việt Nam tăng gần gấp đôi, đạt hơn 200.000 chiếc, vượt nhiều quốc gia để trở thành thị trường lớn thứ ba toàn cầu.
Chỉ còn hơn hai tháng nữa là đến thời điểm Microsoft chính thức ngừng hỗ trợ Windows 10, một người dùng tại Mỹ đã khởi kiện, cáo buộc hãng công nghệ này cố tình buộc hàng triệu máy tính trở nên lỗi thời để thúc đẩy doanh số thiết bị mới tối ưu cho AI.
Một chiếc BYD Song Plus EV tại thành phố Bắc Hải, Quảng Tây (Trung Quốc) vừa trải qua sự cố hy hữu khi bị sét đánh ba lần liên tiếp trong lúc di chuyển qua khu dịch vụ Tieshan.
Theo Reuters, Apple mới đây đã đệ đơn kiện chuỗi rạp chiếu phim Apple Cinemas với cáo buộc đơn vị này lạm dụng thương hiệu của mình, gây hiểu lầm cho khách hàng.
