Mới chỉ 27 xe con nhập về sau ngày 1-1-2018

Thông tin mới được Tổng cục Hải quan công bố cho thấy, trong tuần từ ngày 2 đến 8-2 vừa rồi, cả nước có tất cả 90 ô tô nguyên chiếc các loại được đăng ký làm thủ tục nhập khẩu, cao hơn con số 23 chiếc của tuần trước. Tổng trị giá nhập khẩu đạt gần 6,5 triệu đô la Mỹ, trong đó chủ yếu nhập khẩu ô tô tải và ô tô loại khác (xe chuyên dụng, xe kéo…).

Đáng chú ý, số lượng xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi nhập khẩu trong tuần này vẫn ở mức thấp, với số lượng 10 chiếc, trị giá hơn 358.000 đô la. Các xe này có xuất xứ khác nhau, từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Philippines và chủ yếu được làm thủ tục tại các cảng khu vực phía Bắc.

Mới đây, cơ quan hải quan cũng cho biết trong tháng 1, chỉ có 17 ô tô dưới 9 chỗ ngồi với tổng trị giá là 567.000 đô la được nhập khẩu. Như vậy, tính từ ngày 1-1-2018 (thời điểm Nghị định 116/2017/NĐ-CP về quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô có hiệu lực) đến ngày 8-2, tổng lượng xe dưới 9 chỗ ngồi nhập khẩu mới là 27 xe, với tổng trị giá kim ngạch đạt 925.326 đô la.

Nếu so sánh với cùng kỳ năm ngoái, con số nói trên vô cùng khiêm tốn. Trong tháng 1-2017, cả nước nhập 5.430 xe, trị giá 97,8 triệu đô la. Còn tháng liền kề trước đó (12-2017), 3.857 xe được nhập khẩu với trị giá 23,5 triệu đô la.

Việc sụt giảm mạnh ô tô nguyên chiếc nhập khẩu một cách đột ngột này, nhất là đối với dòng xe du lịch, được cho là do khó khăn liên quan đến quy định tại Nghị định 116. Theo nghị định này, các doanh nghiệp nhập khẩu phải có Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp (VTA); và mỗi lô hàng đều phải kiểm định một mẫu xe. 

Trên thực tế, việc xe nhập giảm đột ngột kể từ đầu năm 2018 đã được dự báo từ trước. Hàng loạt liên doanh ô tô, nhà nhập khẩu đều nhận định Nghị định 116 có nhiều điều kiện ràng buộc với ô tô nhập nguyên chiếc, trong đó đáng chú ý là loại giấy VTA mà nhiều nước trên thế giới không cấp loại giấy này.

Theo các doanh nghiệp lắp ráp và kinh doanh ô tô, hầu hết họ chưa có được loại giấy VTA, nên phần lớn loại xe con nhập khẩu trong thời gian qua có thể chủ yếu là xe ngoại giao. Trước đó, đại diện của Cục Hải quan TPHCM cũng cho biết xe con nhập khẩu sau ngày 1-1-2018 là xe ngoại giao.

Đại diện hầu hết các thương hiệu ô tô tên tuổi như Toyota, Honda, Ford… đều phản ánh khó khăn liên quan đến thủ tục nhập khẩu ô tô theo quy định mới tại Nghị định 116. Nghị định này có hiệu lực cùng với thời điểm cận Tết Nguyên đán, được xem là mùa bán hàng cao điểm nhất của các hãng ô tô, nhưng hầu hết các hãng đều không có xe nhập khẩu nguyên chiếc để bán.

Ông Phạm Anh Tuấn, Trưởng ban hoạch định chiến lược, Công ty ô tô Toyota Việt Nam (TMV), cho biết những quy định trong Nghị định 116 chưa phù hợp với thực tiễn và thông lệ quốc tế, khiến Toyota Việt Nam và nhiều hãng xe khác không thể nhập ô tô.

Ngoài ra, dù yêu cầu phải có giấy VTA nhưng xe nhập về Việt Nam muốn bán ra thị trường còn phải tiến hành thử nghiệm, đánh giá chất lượng bởi các cơ quan có thẩm quyền. Như vậy, theo các doanh nghiệp, yêu cầu về giấy VTA chỉ có mục đích làm khó, tạo "hàng rào" để họ không thể nhập khẩu ô tô, chứ không liên quan đến việc kiểm định chất lượng sản phẩm.

Với chính sách chặn xe nhập khẩu nguyên chiếc, thị trường ô tô trong nước đã bị đảo lộn trong hơn 1 tháng qua vì giá xe bán ra không giảm như kỳ vọng khi thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN giảm xuống 0% so với mức 30% của năm 2017. Trái lại, ở thời điểm này trên thị trường, giá bán nhiều mẫu xe còn cao hơn năm 2017. Một số thương hiệu thậm chí hoàn toàn không có xe bán.

Lê Hoàng