Để ô tô điện hoạt động ổn định, bền bỉ và kéo dài tuổi thọ pin, người dùng cần nắm rõ các phương thức sạc, cấp độ sạc, chuẩn cổng kết nối cũng như những lưu ý khi sử dụng.
Vì sao có sạc AC và DC?
Cũng giống như ô tô động cơ đốt trong cần chọn đúng loại xăng hoặc dầu để vận hành trơn tru, ô tô điện cũng yêu cầu người dùng sạc pin đúng cách để duy trì trạng thái tối ưu. Trên thực tế, có hai phương thức sạc phổ biến hiện nay là sạc bằng dòng điện xoay chiều (AC) và dòng điện một chiều (DC).
Với sạc AC, dòng điện xoay chiều từ lưới điện được đưa vào bộ điều khiển tích hợp trên xe để chuyển đổi thành dòng một chiều trước khi nạp vào pin. Do điện lưới dân dụng chủ yếu sử dụng AC nên đây là hình thức sạc phổ biến tại gia đình, chung cư hay các trạm công cộng nhỏ. Tuy nhiên, việc chuyển đổi trong xe khiến tốc độ sạc thường chậm hơn.
Trong khi đó, sạc nhanh DC lại bỏ qua công đoạn chuyển đổi bên trong xe. Thay vì truyền điện xoay chiều rồi mới chuyển đổi thành một chiều, các trạm sạc DC thực hiện quá trình này ngay tại hệ thống hạ tầng, sau đó đưa dòng điện một chiều trực tiếp vào pin. Nhờ có bộ biến áp công suất lớn, một số trạm sạc nhanh DC hiện nay có thể đạt tới 350 kW, cho phép sạc gần đầy pin trong khoảng 15 đến 30 phút. Tuy nhiên, cái giá phải trả là cơ sở hạ tầng phức tạp, chi phí xây dựng và vận hành cao, thường chỉ phù hợp lắp đặt tại những tuyến cao tốc hoặc trung tâm thương mại quy mô lớn.
Điện từ điện lưới dân dụng là xoay chiều AC, trong khi pin ô tô điện lưu trữ bằng dòng một chiều DC. Ảnh: WAPCAR
Điện từ điện lưới dân dụng là xoay chiều AC, trong khi pin ô tô điện lưu trữ bằng dòng một chiều DC (Ảnh minh họa).
Ba cấp độ sạc pin ô tô điện
Xét về tốc độ và công suất, sạc pin ô tô điện được chia thành ba cấp độ. Ở cấp độ một, xe có thể sạc trực tiếp từ ổ cắm điện gia đình với điện áp 110-120V. Ưu điểm là tiện lợi, nhưng tốc độ chậm đến mức chỉ đáp ứng được tình huống khẩn cấp. Một chiếc Ford Mustang Mach-E dung lượng pin 88 kWh, nếu chỉ dùng ổ cắm thông thường, có thể mất tới 63 giờ để sạc đầy. Trung bình, mỗi giờ sạc chỉ giúp xe đi thêm từ 3 đến 8 km.
Cấp độ hai sử dụng dòng điện 240V, nhờ đó tốc độ được cải thiện đáng kể. Các trạm sạc AC cấp độ hai hiện khá phổ biến tại bãi đỗ công cộng, hầm chung cư hay tòa nhà văn phòng. Với công suất khoảng 11-12 kW, cùng mẫu Mustang Mach-E sẽ cần khoảng 11,5 giờ để sạc đầy. Mỗi giờ sạc có thể giúp xe di chuyển thêm từ 16 đến 40 km, phù hợp với thói quen sử dụng hàng ngày của phần lớn người dùng.
Cấp độ ba, hay còn gọi là sạc nhanh DC, là phương án hiện đại nhất. Với điện áp trên 480V và dòng điện lớn, các trạm này có thể cung cấp công suất từ 50 đến 350 kW, thậm chí một số nơi ở châu Âu đã nâng lên tới 400 kW. Nhờ vậy, thời gian sạc đầy pin chỉ còn khoảng 15 đến 30 phút. Loại sạc này thường được lắp đặt ở trạm dừng nghỉ trên cao tốc hoặc trung tâm thương mại để phục vụ nhu cầu sạc nhanh cho hành trình dài.
Sạc thường AC có thể mất nhiều giờ để đầy pin, trong khi sạc nhanh DC chỉ cần 15-30 phút. Ảnh: M1
Sạc thường AC có thể mất nhiều giờ, trong khi sạc nhanh DC chỉ cần 15-30 phút (Ảnh: TC Motor).
Có những loại cổng sạc nào?
Cổng sạc chính là điểm kết nối giữa xe và nguồn điện. Hiện nay, trên toàn cầu tồn tại nhiều chuẩn khác nhau, phản ánh đặc thù thị trường và chiến lược của từng nhà sản xuất.
Loại cổng Type 1 J1772 được sử dụng nhiều tại Bắc Mỹ và Nhật Bản, hỗ trợ sạc AC cấp độ một và hai. Type 2 Mennekes lại phổ biến hơn ở châu Âu và một số nước châu Á, hỗ trợ điện áp cao từ 600 đến 800V và tích hợp cơ chế khóa an toàn để người dùng yên tâm khi sạc tại nơi công cộng.
Bên cạnh đó, chuẩn CCS (Combined Charging System) đang trở thành xu hướng chung khi hỗ trợ cả AC lẫn DC, với công suất có thể lên tới 350 kW. VinFast hiện cũng áp dụng loại cổng này. Chademo lại là chuẩn riêng được phát triển và sử dụng tại Nhật Bản, trong khi GB/T chỉ áp dụng tại Trung Quốc. Riêng Tesla vẫn duy trì hệ thống Supercharger độc quyền, nhưng đã bắt đầu chia sẻ cho các hãng khác thông qua bộ chuyển đổi, mở rộng khả năng kết nối.
Minh họa các loại cổng sạc ô tô điện đang được sử dụng trên thế giới. Ảnh: Enel-X
Bí quyết kéo dài tuổi thọ pin
Pin lithium-ion – công nghệ phổ biến trên xe điện – có tuổi thọ trung bình 8-10 năm nếu được sử dụng đúng cách. Các chuyên gia khuyến cáo rằng người dùng không nên sạc pin đầy 100% và xả cạn thường xuyên, bởi điều này dễ khiến pin nhanh chai. Ngưỡng lý tưởng để duy trì độ bền là duy trì mức pin trong khoảng 30 đến 80%. Thói quen này giúp hệ thống hoạt động ổn định, giảm áp lực lên pin.
Việc sạc quá thường xuyên cũng không cần thiết. Nếu xe ít sử dụng, người dùng có thể sạc cách ngày. Trong trường hợp phải phụ thuộc vào trạm sạc công cộng, nên lên kế hoạch cụ thể thay vì tranh thủ cắm sạc mọi lúc mọi nơi. Ngoài ra, khi pin đã đầy hoặc gần đầy, hệ thống phanh tái tạo năng lượng sẽ bị vô hiệu hóa để tránh tình trạng quá tải, khiến khả năng thu hồi năng lượng giảm.
Một điểm quan trọng khác là hạn chế lạm dụng trạm sạc nhanh. Dù tiện lợi, việc sử dụng sạc DC nhiều lần trong ngày có thể khiến hiệu suất pin giảm dần. Theo tính toán, nếu một xe điện bị sạc nhanh quá 1-2 lần mỗi ngày, pin có thể mất đi khoảng 1% dung lượng mỗi năm.
Người dùng cũng không nên cắm sạc ngay khi xe vừa kết thúc hành trình dài, đặc biệt là trong điều kiện nắng nóng. Pin lithium-ion nhạy cảm với nhiệt độ, lý tưởng nhất trong khoảng 20 đến 40 độ C. Do đó, hãy để xe nghỉ một thời gian cho pin nguội bớt trước khi sạc. Tương tự, việc để xe sạc lâu ngoài trời nắng gắt cũng không được khuyến khích.
Nhiều mẫu xe điện hiện nay vẫn giữ được hơn 85% dung lượng pin sau khi lăn bánh hàng trăm nghìn km, trái ngược với lo ngại của người tiêu dùng về việc pin xe điện nhanh xuống cấp, phải thay sau vài năm sử dụng.
Sạc xe điện sai cách có thể dẫn đến cháy nổ, nhất là trong điều kiện nắng nóng hoặc hệ thống điện không đảm bảo. Khi xe ngày càng phổ biến, việc nâng cao nhận thức và tuân thủ quy chuẩn an toàn là yếu tố bắt buộc để tránh tai nạn nghiêm trọng.
Nhà sáng lập kiêm CEO Nvidia, Jensen Huang, mới đây nhận định Trung Quốc chỉ còn “vài nano giây” nữa là bắt kịp Mỹ cả về sức mạnh kinh tế lẫn tầm ảnh hưởng địa chính trị.
Kết hợp với nền tảng AI, máy bay không người lái theo dõi mọi giai đoạn phát triển của cây trồng từ gieo hạt và bón phân đến kiểm soát sâu bệnh và thu hoạch, nông nghiệp Trung Quốc thay đổi nông nghiệp theo hướng khoa học và hiệu quả hơn.
Universal và Sony Music mới đây đã hợp tác với SoundPatrol nhằm phát triển phương pháp phát hiện vi phạm bản quyền âm nhạc do AI tạo ra bằng công nghệ 'dấu vân tay kỹ thuật số'. Công nghệ này được kỳ vọng sẽ tạo nên sự đột phá trong hoạt động bảo vệ bản quyền số.
Thời lượng pin lâu hơn luôn là một trong những mong muốn hàng đầu của người dùng iPhone. Với iOS 26, Apple đã mang đến một tính năng mới mang tên Công suất thích ứng, được xem là bước tiến quan trọng trong việc cải thiện trải nghiệm sử dụng pin trên iPhone.
Xiaomi vừa chính thức trình làng dòng smartphone cao cấp mới nhất Xiaomi 17 Series tại Trung Quốc với ba phiên bản: Xiaomi 17, Xiaomi 17 Pro và Xiaomi 17 Pro Max. Bộ ba thiết bị nhanh chóng gây chú ý không chỉ bởi cấu hình mạnh mẽ mà còn bởi thiết kế và tên gọi mang nhiều nét tương đồng với iPhone 17
Meta chính thức mở rộng loại hình “Tài khoản thiếu niên” dành cho người dùng từ 13 đến 17 tuổi trên Facebook và Messenger, bổ sung nhiều lớp bảo vệ để hạn chế nội dung độc hại và tăng quyền kiểm soát cho phụ huynh.
Với thu nhập ngày càng tăng, nhiều tuyển thủ Việt Nam mạnh tay chi hàng tỷ đồng để sở hữu xe sang như Porsche Cayenne, Land Cruiser hay Mercedes GLC 300.