Trong thời đại số, phần mềm là công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, một bộ phận người dùng vẫn lựa chọn các phiên bản phần mềm “bẻ khóa” (crack, keygen, patch…) nhằm tiết kiệm chi phí mà không lường trước được những rủi ro tiềm ẩn.

Phần mềm bẻ khóa là sản phẩm đã bị chỉnh sửa hoặc can thiệp trái phép để vô hiệu hóa các cơ chế bảo vệ bản quyền do nhà sản xuất tích hợp. Người dùng có thể sử dụng miễn phí nhưng đổi lại phải đối mặt với nguy cơ mất an toàn thông tin, nhiễm mã độc và vi phạm pháp luật sở hữu trí tuệ.

Các phần mềm dạng này thường được phát tán trên các website không rõ nguồn gốc hoặc các diễn đàn chia sẻ trái phép. Người dùng khi cài đặt thường được hướng dẫn tắt trình diệt virus, vô hiệu hóa tường lửa hoặc cho phép phần mềm không xác thực truy cập sâu vào hệ thống. Những thao tác này khiến thiết bị dễ dàng bị kiểm soát từ xa, trở thành mục tiêu của tin tặc.

Các loại mã độc thường được cài cắm sẵn trong phần mềm bẻ khóa gồm virus, worm, trojan horse, ransomware, spyware, keylogger và adware. Đây là những công cụ tấn công phổ biến có thể gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng: làm chậm máy tính, phá hủy dữ liệu, theo dõi hành vi người dùng, đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng hoặc mã hóa toàn bộ dữ liệu để đòi tiền chuộc. Trong nhiều trường hợp, người dùng không phát hiện kịp thời và chỉ biết mình là nạn nhân khi toàn bộ hệ thống đã bị chiếm quyền kiểm soát.

Với người dùng cá nhân, thiệt hại có thể là tài khoản mạng xã hội, tài khoản ngân hàng hoặc các tệp tin cá nhân quan trọng. Trong khi đó, doanh nghiệp có nguy cơ mất cắp tài sản trí tuệ, bị lộ bí mật kinh doanh, bị theo dõi hoạt động nội bộ hoặc thậm chí bị tê liệt toàn bộ hệ thống vận hành. Các cuộc tấn công có chủ đích (APT) cũng thường lợi dụng phần mềm crack để xâm nhập vào các tổ chức lớn, thậm chí cơ quan nhà nước.

Ngoài những rủi ro công nghệ, hành vi sử dụng phần mềm bẻ khóa còn vi phạm nghiêm trọng luật sở hữu trí tuệ. Tại Việt Nam, cá nhân và tổ chức vi phạm có thể bị xử phạt hành chính, và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần nâng cao nhận thức, từ chối phần mềm không bản quyền và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như: chỉ cài đặt phần mềm từ nguồn chính thống; không tắt phần mềm bảo mật khi cài đặt ứng dụng; thường xuyên cập nhật hệ điều hành, trình duyệt và phần mềm diệt virus; cảnh giác với các tệp đính kèm và liên kết lạ; đồng thời ưu tiên sử dụng phần mềm mã nguồn mở hợp pháp, miễn phí. Việc đầu tư cho phần mềm bản quyền không chỉ là bảo vệ thiết bị mà còn là bảo vệ chính người dùng trước những rủi ro không đáng có.

×