Năm năm, ba lần thay đổi chiến lược

Từ năm 2020, Apple bắt đầu định hình chiến lược bốn phiên bản cho dòng iPhone chủ lực: bản tiêu chuẩn, bản Pro, bản Pro Max và một mẫu “thứ tư”. Ở thế hệ iPhone 12, vị trí đó thuộc về iPhone Mini – mẫu smartphone nhỏ gọn hiếm hoi trong bối cảnh các hãng đều chạy đua màn hình lớn.

Ý tưởng ban đầu nghe có vẻ hấp dẫn. iPhone Mini với màn hình chỉ 5,7 inch gợi lại cảm giác cầm nắm bằng một tay, dễ thao tác bằng ngón cái – thứ đã biến iPhone đời đầu trở thành huyền thoại. Tuy nhiên, thực tế phũ phàng nhanh chóng bộc lộ.

Tại các thị trường phương Tây, màn hình nhỏ khiến trải nghiệm bị hạn chế: bàn tay to che khuất nội dung, văn bản hiển thị ít, video khó xem trọn vẹn. Ở châu Á, thay vì chọn Mini, nhiều người lại quay sang mua iPhone đời cũ như iPhone 11, vốn rẻ hơn nhưng pin khỏe và màn hình lớn hơn. Điểm yếu chí mạng nhất nằm ở dung lượng pin: chiếc Mini khó lòng đáp ứng được một ngày sử dụng. Người dùng buộc phải mang theo sạc dự phòng hoặc chấp nhận lên đời iPhone cao hơn.

Chỉ sau hai năm, Apple buộc phải khai tử iPhone Mini. Năm 2022, vị trí “thứ tư” được thay thế bằng iPhone Plus. Lần này, Apple chiều theo xu hướng màn hình lớn: máy rộng hơn, pin to hơn, hứa hẹn trải nghiệm giải trí tốt hơn. Các nhà bán lẻ tại Việt Nam từng rất kỳ vọng vào Plus, cho rằng sản phẩm sẽ hút khách nhờ kết hợp màn hình lớn với hệ điều hành iOS.

Nhưng kết quả tiếp tục gây thất vọng. Plus về cơ bản chỉ là bản phóng to của iPhone tiêu chuẩn, không có tần số quét cao, không thêm camera, không đột phá công nghệ. Giá bán lại tiệm cận dòng Pro, khiến người dùng sẵn sàng bù thêm tiền để mua bản Pro giàu tính năng hơn. Doanh số của Plus lẹt đẹt, chiếm chưa đến 10% tổng số iPhone bán ra toàn cầu.

Như vậy, chỉ trong vòng 5 năm, Apple đã ba lần phải “đập đi xây lại” mô hình sản phẩm. “iPhone thứ tư” trở thành bài toán hóc búa, vừa cần tạo sự khác biệt, vừa phải lấp vào khoảng trống giá giữa phân khúc tiêu chuẩn và Pro.

iPhone Air: Lời giải mới hay một canh bạc?

Tại sự kiện mùa thu 2025, Apple công bố dòng iPhone 17 với bốn thành viên: iPhone 17 tiêu chuẩn, iPhone 17 Air hoàn toàn mới, iPhone 17 Pro và iPhone 17 Pro Max. Trong đó, Air ngay lập tức trở thành tâm điểm chú ý nhờ thiết kế mỏng nhất từ trước tới nay – chỉ 5,6 mm.

Apple dùng khung titanium cấp độ 5 để vừa đảm bảo độ bền, vừa giữ được vẻ ngoài bóng bẩy. Cấu trúc bên trong được làm lại nhằm tối ưu dung lượng pin, giúp máy dù siêu mỏng vẫn đạt 27 giờ phát video – con số mà Apple khẳng định đủ dùng trong một ngày.

Điểm đáng chú ý, iPhone Air không bị cắt giảm sức mạnh. Máy chạy chip A19 Pro trên tiến trình 3 nm, ngang với iPhone Pro và Pro Max. GPU được nâng cấp phục vụ chơi game nặng, xử lý tác vụ liên quan trí tuệ nhân tạo (Apple Intelligence). Màn hình Super Retina XDR hỗ trợ ProMotion 120 Hz, có thể hạ xuống 1 Hz để tiết kiệm pin. Camera chính dùng cảm biến Fusion 48 MP.

Những thông số này giúp Air trở thành sản phẩm “không chỉ mỏng đẹp mà còn mạnh mẽ”, khác biệt hẳn so với Mini hay Plus trước đây vốn bị coi là bản thu nhỏ hoặc phóng to. Apple rõ ràng muốn định vị Air như một lựa chọn mang tính phong cách, không phải sản phẩm “bổ sung cho đủ chỗ”.

Tuy nhiên, mức giá khiến không ít người phải cân nhắc. Tại Mỹ, Air khởi điểm 999 USD, cao hơn 200 USD so với iPhone 17 thường và chỉ thấp hơn iPhone 17 Pro khoảng 100 USD. Tại Việt Nam, mức giá dự kiến từ 32 triệu đồng, chênh tới 7 triệu đồng so với iPhone 17 và chỉ thấp hơn bản Pro 3 triệu.

Điều này khiến Air dễ rơi vào tình huống “tiến thoái lưỡng nan”: quá đắt để cạnh tranh với bản thường, nhưng lại chưa đủ tính năng để lấn át dòng Pro.

Thị trường có thực sự sẵn sàng?

Nhìn vào lịch sử, việc đặt kỳ vọng vào một mẫu máy siêu mỏng là một canh bạc. Samsung từng thử với Galaxy S25 Edge, ra mắt tháng 6/2025 cùng triết lý thiết kế tương tự Air. Sản phẩm ban đầu được định vị gần 30 triệu đồng tại Việt Nam, nhưng chỉ sau vài tháng đã phải giảm 20–30% giá vì sức mua thấp, tồn kho lớn. Theo ET News (Hàn Quốc), doanh số của S25 Edge chỉ đạt 10–20% kỳ vọng, buộc Samsung phải xem xét lại kế hoạch duy trì mẫu Edge trong tương lai.

Trường hợp của Apple có thể khác, bởi hãng sở hữu hệ sinh thái mạnh, thương hiệu cao cấp và khả năng định hình xu hướng. iPad, AirPods hay Apple Watch đều từng bị nghi ngờ khi ra mắt, nhưng cuối cùng lại trở thành sản phẩm biểu tượng.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn nguyên: người dùng ngày nay ưu tiên pin bền, camera đa năng và giá trị thực tế hơn là sự mỏng nhẹ tuyệt đối. Ngay cả khi Apple công bố 27 giờ pin, con số này vẫn thấp hơn iPhone 17 Pro (39 giờ). Thực tế sử dụng có thể khiến Air khó đáp ứng được nhóm khách hàng di chuyển nhiều, thường xuyên dùng máy cho công việc và giải trí.

Ngoài ra, Air chỉ có một camera, thiếu cụm ba camera cao cấp của dòng Pro. Với chênh lệch giá nhỏ, người dùng dễ chọn Pro để có trải nghiệm toàn diện hơn.

Sau tất cả, câu hỏi cốt lõi là: iPhone Air có thể trở thành biểu tượng mới, hay chỉ là một thử nghiệm thất bại nữa của “mẫu thứ tư”?

Nếu thành công, Air sẽ mở ra một phân khúc mới – smartphone siêu mỏng, cao cấp, thời trang nhưng vẫn mạnh mẽ. Nó có thể hấp dẫn nhóm khách hàng trẻ, coi điện thoại là phụ kiện phong cách hơn là công cụ.

Nếu thất bại, Air sẽ đi vào vết xe đổ của Mini và Plus, buộc Apple phải tiếp tục tìm kiếm lời giải khác. Mọi thứ sẽ phụ thuộc vào doanh số thực tế trong năm đầu tiên, cũng như mức độ hài lòng của người dùng với pin và camera so với mức giá.

Apple có lịch sử biến hoài nghi thành xu hướng, nhưng thị trường smartphone hiện nay khốc liệt và thực dụng hơn bao giờ hết. iPhone Air, với tất cả sự mỏng nhẹ và hào nhoáng, vẫn phải chứng minh rằng nó thực sự hữu ích chứ không chỉ đẹp mắt.

×