Tổng thống Donald Trump ra lệnh cho nhiều doanh nghiệp Mỹ rút khỏi Trung Quốc

Chưa rõ các công ty Mỹ tuân thủ như thế nào với yêu cầu của Tổng thống nhưng có thể thấy nếu rút về, họ sẽ bỏ lại thị trường màu mỡ ở Trung Quốc. Đó chính là cơ hội mà các doanh nghiệp nước này sẽ ngay lập tức tận dụng và lấp đầy khoảng trống mà các doanh nghiệp Mỹ bỏ lại. Đây là động thái chưa từng có trong mối quan hệ thương mại và kinh tế giữa Mỹ với Trung Quốc. Điều này chắc chắn sẽ đều không có lợi, thậm chí là tệ hại, cho cả doanh nghiệp Mỹ lẫn Trung Quốc.

Yêu cầu của Tổng thống Trump ngay lập tức khiến cổ phiếu của các công ty Mỹ như Apple, Boeing, Qualcomm, AMD, Broadcom… sụt giảm. Apple cảm nhận được hiệu ứng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung lớn hơn bất kỳ hãng công nghệ nào khác. Phần lớn hoạt động lắp ráp sản phẩm của hãng đều diễn ra tại Trung Quốc. Trung Quốc cũng là một thị trường lớn của hãng.

Theo viện nghiên cứu Rhodium Group, từ năm 1990 đến 2017, tổng cộng doanh nghiệp Mỹ đã đầu tư 256 tỷ USD vào Trung Quốc, còn doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư 140 tỷ USD vào Mỹ. Trước khi xảy ra cuộc chiến thuế quan giữa hai nước, vài công ty Mỹ đã bắt đầu chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, thu hẹp sản xuất và chuyển hẳn ra khỏi đây sẽ cần thời gian. Ngoài ra, một số hãng đang kinh doanh trong lĩnh vực hàng không, dịch vụ, bán lẻ sẽ cảm thấy khó khăn khi phải rút khỏi thị trường khổng lồ và tiềm năng như Trung Quốc.

Khác với Trung Quốc, Mỹ không có nền kinh tế nhà nước. Vậy, Tổng thống Mỹ có thể làm gì để khiến các doanh nghiệp trong nước làm theo ý mình? Theo Reuters, ông nắm trong tay nhiều công cụ quyền lực mà không cần chấp thuận từ Quốc hội.

Đầu tiên, Trump có thể tiếp tục tăng thuế để bóp nghẹt lợi nhuận của doanh nghiệp, khiến họ không còn cảm thấy hoạt động tại Trung Quốc là đáng giá nữa. Hôm 23/8, ông thông báo tăng thuế từ 25% lên 30% đối với gần 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, bao gồm vật liệu thô, máy móc từ ngày 1/10. 300 tỷ USD hàng hóa khác sẽ bị tăng thuế từ 10% lên 15% từ 1/9 và 15/12.

Tuy nhiên hiện nay chứng khoán Mỹ liên tục lao dốc cho thấy sự lo ngại của các nhà đầu tư với tác động của căng thẳng thương mại đến các doanh nghiệp Mỹ. Trong khi đó, các công ty Trung Quốc có thể tìm kiếm những cơ hội kinh doanh khác mà người Mỹ bỏ lại. Tuy nhiên, doanh nghiệp Trung Quốc sẽ buộc phải thay đổi phương thức sản xuất, thúc đẩy quá trình chuyển đổi và nâng cấp hoạt động. Đồng thời, hiện nay Trung Quốc đang chuyển giao dịch nông sản từ Mỹ sang các nước khác, đặc biệt là các quốc gia châu Mỹ - Latin.

Đối với các doanh nghiệp Mỹ, những thách thức khi kinh doanh ở Trung Quốc trong thời điểm chiến tranh thương mại leo thang là điều chắc chắn. Tuy nhiên, rút khỏi thị trường này không phải là phương án khôn ngoan.

 Ngày 23/8, Trung Quốc đã công bố kế hoạch áp thuế bổ sung với hàng hóa trị giá 75 tỷ USD vào ngày 1/9 và ngày 15/12. Đáp lại, ông Trump tuyên bố sẽ tăng thuế đối với 550 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Vòng thuế quan mới đồng nghĩa tới cuối năm, hầu hết các hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đều sẽ bị đánh thuế.

Nguyễn Ngọc