Cuộc chiến thương mại do Tổng thống Donald Trump khởi xướng đang bước vào một giai đoạn mới, khốc liệt và khó lường hơn. Sau vòng đầu tiên nhắm vào các ngành công nghiệp truyền thống như thép và ô tô, vòng hai của cuộc đối đầu này đang chĩa mũi nhọn vào xương sống của nền kinh tế hiện đại, các mặt hàng công nghệ chiến lược.

Bằng cách sử dụng lá bài an ninh quốc gia, Washington đang dựng lên những hàng rào thuế quan khổng lồ, không chỉ làm gia tăng căng thẳng với các đối thủ mà còn đẩy cả những đồng minh thân cận nhất vào thế phải phản kháng.

Vòng hai cuộc chiến thuế quan: Từ thép đến chip bán dẫn

Nếu vòng một của cuộc chiến thuế quan tập trung vào việc cân bằng thâm hụt thương mại thì vòng hai mang một tham vọng lớn hơn nhiều, tái cấu trúc hoàn toàn chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu với Mỹ là trung tâm. Đích ngắm lần này không còn là những chiếc xe hơi hay các cuộn thép mà là chất bán dẫn, dược phẩm, đất hiếm và máy bay không người lái, những yếu tố quyết định vị thế của một quốc gia trong thế kỷ 21.

"Vũ khí" được lựa chọn cho cuộc tấn công này là Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại. Công cụ này cho phép Tổng thống Mỹ quyền áp đặt thuế quan cao ngay lập tức đối với bất kỳ mặt hàng nhập khẩu nào bị cho là "đe dọa an ninh quốc gia" mà không cần thông qua sự phê chuẩn của Quốc hội.

Tổng thống Trump đã không ngần ngại thể hiện ý định của mình, trong một tuyên bố gây sốc, ông tuyên bố sẽ xem xét áp mức thuế lên tới "100% theo từng mặt hàng" đối với tất cả các loại chip bán dẫn sản xuất bên ngoài nước Mỹ. Theo tờ Politico phân tích, động thái này là một nỗ lực rõ ràng nhằm "bảo vệ bá quyền công nghệ của Mỹ".

Rạn nứt đồng minh: Khi USMCA trở thành giấy lộn

Hệ quả của chính sách cứng rắn này đang lan tỏa nhanh chóng và nạn nhân đầu tiên chính là các liên minh mà Mỹ đã dày công xây dựng. Thỏa thuận thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) vốn được xem là một thành tựu của chính quyền Trump để thay thế cho Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), giờ đây gần như bị vô hiệu hóa.

Bằng cách áp đặt những mức thuế trừng phạt nặng nề nhất lên chính hai người hàng xóm và đồng minh thân cận là Canada và Mexico, Washington đã đẩy họ vào thế phải tìm kiếm con đường riêng.

Để đáp trả, Ottawa và Mexico City đang xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Họ đang tích cực tăng cường hợp tác song phương về thương mại và năng lượng, hình thành một mặt trận thống nhất để đối phó với áp lực từ phương Nam, một động thái rõ ràng là đang bỏ qua vai trò của Mỹ trong khối Bắc Mỹ.

Sự phản kháng không chỉ giới hạn ở Bắc Mỹ. Các quốc gia khác trên thế giới cũng đang bắt đầu hình thành những liên minh mới để chống lại sức ép từ Washington. Tổng thống Brazil, Luiz Inácio Lula da Silva, sau khi phải hứng chịu mức thuế quan rất cao 50% đã có phản ứng vô cùng đanh thép.

Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông quốc tế, ông đã thẳng thừng bác bỏ khả năng đối thoại trực tiếp với Tổng thống Trump. "Điều đó có thể là một sự sỉ nhục và tôi sẽ không tìm cách gọi điện cho Nhà Trắng", ông tuyên bố. Thay vào đó, ông cho biết sẽ liên lạc với Trung Quốc và Ấn Độ, một lời ám chỉ rõ ràng về khả năng hình thành một mặt trận phản kháng chung của khối các nền kinh tế mới nổi BRICS.

Những hành động quyết liệt của chính quyền Trump đang làm rung chuyển tận gốc rễ hệ thống thương mại đa phương vốn đã tồn tại hàng thập kỷ. Bằng cách ưu tiên lợi ích quốc gia một cách cực đoan và sẵn sàng hy sinh các mối quan hệ đồng minh, Washington có thể đang tự cô lập mình trên trường quốc tế.

Liệu đây có phải là một chiến lược khôn ngoan để phục hưng nước Mỹ, hay là một bước đi sai lầm, đẩy nhanh sự trỗi dậy của các cực quyền lực mới và định hình lại trật tự toàn cầu theo một cách không ai lường trước được.

×