Giải mã “ôsin của nền kinh tế” Việt còn yếu

 Chi phí logistics của Việt Nam còn cao so với trung bình của thế giới. Đây là nhận định của nhiều diễn giả, đại biểu tại Diễn đàn logistics Việt Nam 2020 do Bộ Công Thương tổ chức ngày 26-11 tại Hà Nội.

Lý do chi phí logistics của Việt Nam cao

Phát biểu tại diễn đàn, TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng logistics có ở quanh chúng ta. Từ việc giao nhận bữa ăn trưa văn phòng trên các ứng dụng di động của cá nhân cho đến những chuyến hàng vận chuyển ngày đêm dọc chiều dài đất nước của doanh nghiệp (DN).

“Có một điều gì đó tương đồng giữa ngành dịch vụ logistics với nghề ôsin. Và chúng ta có thể nói rằng logistics là ôsin của nền kinh tế” - ông Lộc ví von.

Chủ tịch VCCI cho rằng thách thức lớn nhất hiện nay của ngành này là chi phí dịch vụ logistics còn cao. Theo thống kê của công ty nghiên cứu uy tín Armstrong & Associates (Mỹ), chi phí dịch vụ logistics tại Việt Nam tương đương 20,9% GDP. Con số này cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore, cao gần gấp hai lần so với các nước phát triển và cao hơn mức bình quân toàn cầu là 14%.

Trong chi phí logistics tại Việt Nam, chi phí vận tải quá cao, tương đương 30%-40% giá thành sản phẩm, trong khi tỉ lệ này chỉ khoảng 15% ở các quốc gia khác. Điều này làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh hàng hóa của các DN Việt Nam.

“Ba vấn đề cơ bản khiến chi phí logistics còn thiếu tính cạnh tranh là: Cơ sở hạ tầng vẫn tồn tại những điểm nghẽn; thủ tục hành chính; sự kết nối của DN trong nước với các DN nước ngoài” - ông Lộc chỉ rõ.

Dẫn chứng cho nhận định này, ông Vũ Tiến Lộc cho hay: Theo những khảo sát gần đây của VCCI, các hoạt động kiểm tra chuyên ngành còn khiến DN mất nhiều thời gian để tuân thủ. Quy trình thủ tục hành chính còn phức tạp, thiếu rõ ràng và chồng chéo, đặc biệt ở các thủ tục hành chính liên ngành có sự tham gia của nhiều cơ quan nhà nước. Bên cạnh đó, chi phí không chính thức trong thực hiện thủ tục hành chính vẫn phổ biến góp phần khiến chi phí logistics nói chung tăng lên.

Bà Đặng Minh Phương, Chủ tịch Công ty Minh Phương Logistics, nhìn nhận các công ty Việt có xu hướng tự làm hết tất cả mà không thuê ngoài, trong khi các nhà đầu tư nước ngoài đến nước ta luôn sử dụng dịch vụ thuê ngoài cho mảng logistics.

“Việc thuê ngoài cho phép họ sử dụng chung dịch vụ phương tiện, hạ tầng, nguồn nhân lực của tất cả DN logistics trong nước, như thế thì chi phí logistics giảm hơn rất nhiều” - bà Phương nói.

Phải giảm ngay chi phí vận tải

Ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ GTVT, thừa nhận một trong những yếu tố khiến chi phí logistics tăng cao là chi phí vận tải - chiếm tỉ trọng lớn nhất với khoảng 60%. Như vậy, để giảm chi phí logistics thì cần phải giảm mạnh chi phí vận tải.

Cũng theo Thứ trưởng Thọ, Bộ GTVT đang gấp rút nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung lại quy hoạch về giao thông vận tải tầm quốc gia. Trong đó có năm loại hình gắn chặt với logistics là đường thủy, đường biển, đường hàng không, đường sắt và đường bộ. Riêng về đường bộ, Chính phủ đang tập trung đến năm 2025 thông được tuyến cao tốc Bắc-Nam và hoàn thành các trục tuyến cao tốc chính.

“Về hàng không, hiện các hãng đều tập trung chở khách. Do vậy, chúng tôi đang cố gắng để Việt Nam có 1-2 đơn vị vận tải hàng không chuyên vận tải hàng hóa” - Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết.

Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cũng cho rằng việc tăng kết nối và xây dựng hệ sinh thái cộng sinh với nhau và với DN nước ngoài là cần thiết để khơi thông dòng chảy logistics. Cụ thể là thông qua học hỏi các công nghệ mới cũng như thúc đẩy việc hình thành các dịch vụ môi giới, trung gian trong ngành logistics.

“Các dịch vụ môi giới và trung gian trong logistics sẽ giúp DN trong nước tối ưu hóa hơn việc vận tải hàng hóa. Bởi theo một thống kê gần đây của Ngân hàng Thế giới cho thấy khoảng 70% xe chở hàng chấp nhận chạy không tải ở chiều về vì không thể tìm được khách hàng. Đây là một trong những nguyên nhân khiến chi phí logistics của DN trong nước rất thiếu tính cạnh tranh” - ông Lộc nói.

AN HIỀN