Bất ngờ với những điều mắt thấy, tai nghe ở Triều Tiên

Triều Tiên có thực sự lạc hậu vì gần như bị cô lập với thế giới bên ngoài? Có thật sự tiềm ẩn nhiều nguy cơ như báo chí phương Tây đồn thổi? Những câu hỏi ấy quẩn quanh trong đầu tôi trước chuyến đi đến đất nước này.

Sự bất an lại tăng thêm một bậc khi chúng tôi làm thủ tục lên máy bay. Cô nhân viên mặt đất tại quầy “check-in” bối rối khi nhìn vào điểm đến trên tấm vé điện tử và thậm chí còn phải “cầu cứu” sự giúp đỡ của cấp trên. Tình huống tương tự xảy ra ở cửa kiểm tra an ninh và một lần nữa chúng tôi được các nhân viên an ninh vẫy tay chào, chúc may mắn.

May mắn cũng đến với chúng tôi thật khi sau bao ngày chờ đợi, cuối cùng đoàn cũng đặt chân lên đất Triều Tiên - cơ hội không phải ai cũng có. Cảm nhận đầu tiên về Triều Tiên không như những lời đồn thổi tôi từng được nghe về đất nước bí ẩn này. Việc kiểm tra an ninh diễn ra nhanh chóng. Thậm chí không cần phải bỏ laptop ra khỏi balo, việc mang theo điện thoại thông minh cũng không bị gây khó dễ.

Có lẽ, điều quan trọng là bạn phải khai báo thành khẩn những gì mình mang theo trong tờ khai khi nhập cảnh. Nhân viên hải quan Triều Tiên làm việc rất nguyên tắc khi yêu cầu phải khai chính xác số nhà, tên đường, quận/huyện… đối với phần khai địa chỉ ở Việt Nam. Mặc dù vậy, các nhân viên sân bay khá cởi mở và chúng tôi không gặp phải bất kỳ chút khó khăn nào.

Cuộc sống thường ngày

Sau quãng đường di chuyển khoảng gần 30km, chúng tôi cũng đã đến được khu vực trung tâm Bình Nhưỡng. Điều gây cho tôi ấn tượng mạnh nhất về thủ đô của Triều Tiên đó là một đô thị khá quy củ, sạch sẽ. Những tòa nhà chung cư cao tầng san sát nhau tạo ra một diện mạo hiện đại cho Bình Nhưỡng.

Đa số người dân Bình Nhưỡng sử dụng phương tiện công cộng, đi bộ hoặc đi xe đạp khi cần phải di chuyển. Các phương tiện giao thông ở thủ đô của Triều Tiên khá đa dạng, bao gồm: tàu điện ngầm, tàu điện, xe điện, xe buýt (1 tầng và 2 tầng), taxi… Đường phố được phân làn rõ ràng cho các phương tiện thô sơ, người đi bộ, phần đường dành cho xe tô tô, đường ray xe điện… Không có bóng dáng của xe máy ở Bình Nhưỡng.

Người ta cũng có thể bắt gặp những thương hiệu ô tô nổi tiếng trên đường phố ở thủ đô Triều Tiên như: Lexus, Volkswagen, Toyota… Tuy nhiên, lượng ô tô chạy trên đường không nhiều và phố sá luôn khá thông thoáng.

Người dân Triều Tiên bắt đầu công việc vào lúc 9h sáng hàng ngày và kết thúc một ngày làm việc vào khoảng 18h chiều. Đây cũng là hai khung giờ cao điểm lượng người tham gia giao thông tăng cao. Tuy nhiên, áp lực dường như chỉ gia tăng với các phương tiện công cộng, không có cảnh giao thông bị hỗn loạn vì các phương tiện cá nhân. Có thể dễ dàng bắt gặp những chuyến xe điện, xe buýt không còn một chỗ trống vào các khung giờ trên, đặc biệt ở các điểm giao cắt giữa các ga tàu điện ngầm và điểm chờ xe điện, xe buýt…

Gần như không có các quán xá vỉa hè ở Bình Nhưỡng. Đôi khi, bạn có thể bắt gặp một cửa hàng ăn nhỏ trên phố nhưng tất cả đều được sắp xếp rất ngăn nắp, gọn gàng với chỉ khoảng 2 bàn ăn và vài chiếc ghế nhỏ. Ngoài ra cũng có các quầy bán hàng tạp hóa, đồ uống, bánh kẹo, kem… trên phố. Những quầy hàng này dường như là điểm đến ưa thích của các cô cậu học trò với khăn quàng đỏ thắm trên vai.

Mặc dù internet không phổ biến ở Triều Tiên nhưng bạn vẫn dễ dàng bắt gặp hình ảnh người dân nước này chăm chú nhìn vào màn hình điện thoại thông minh (không rõ của nhà sản xuất nào) khi di chuyển trên đường phố. Được biết, người dân vẫn có thể truy cập các trang web trong nước có nội dung đã được kiểm duyệt.

Ở Triều Tiên có 3 thứ quan trọng, thiết yếu đối với đời sống người dân được cung cấp miễn phí là nhà ở, y tế và giáo dục. Ngoài ra, người dân cũng không phải trả tiền điện nước. Tiền lương họ chỉ phải dùng để trả chi phí cho tiền ăn và tiền mua sắm quần áo, giày dép.

Chi phí ăn uống ở Bình Nhưỡng không quá đắt đỏ. Chúng tôi không có cơ hội trải nghiệm những món ăn đường phố nhưng một bữa ăn (khoảng 4-5 món, kèm đồ uống) dành cho 3 người tại nhà hàng phục vụ những món ăn truyền thống trong khách sạn quốc tế Yanggakdo ở Bình Nhưỡng quy đổi ra tiền Việt chỉ hết khoảng 500.000 đồng.

Nhìn chung đồ ăn của Triều Tiên khá cay, nếu bạn không phải là người ăn cay tốt thì có thể yêu cầu nhà bếp giảm độ cay của món ăn khi gọi đồ. Các loại trái cây vùng nhiệt đới như chuối, xoài… cùng với thịt bò là các món ăn “đắt giá” ở Triều Tiên.

Trên bàn ăn của người Triều Tiên không thể thiếu món Kim chi – món ăn mà theo quan niệm của người dân bản xứ là giúp cân bằng cơ thể, đánh tan mỡ thừa… Một món ăn truyền thống khác bạn nên thử khi đến Triều Tiên là món mì lạnh. Dù đã được thưởng thức món ăn này trước đó nhưng món mì lạnh ở Triều Tiên vẫn mang lại cho tôi một trải nghiệm hoàn toàn khác, có lẽ bởi những loại gia vị được thêm vào bát mì như mù tạt vàng, sốt ớt, dấm…

Khi màn đêm buông xuống, đường phố ở thủ đô Bình Nhưỡng khá tối dù vẫn còn đông người đi lại. Đèn đường đoạn có, đoạn không. Các toà nhà dường như cũng hạn chế sử dụng điện, duy chỉ có các công trình lớn mang tính biểu tượng vẫn lung linh sắc màu trong bóng đêm.

Con người Triều Tiên

Trên đường phố, bạn có thể dễ dàng bắt gặp những người phụ nữ Triều Tiên với nhiều kiểu tóc khá tân tiến; mặc trang phục trang nhã, lịch sự, tương đối đa dạng về màu sắc và chủng loại; đi giày cao gót và trang điểm nhẹ nhàng.

Riêng đối với học sinh, sinh viên, tất cả đều mặc đồng phục với áo trắng, quần hoặc váy sẫm màu. Dường như các nữ sinh của Triều Tiên không trang điểm. Ở Triều Tiên, giáo dục phổ thông được chia làm 2 cấp, học sinh bắt đầu cắp sách đến trường năm 7 tuổi. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, học sinh có thể học tiếp lên đại học hoặc lựa chọn con đường nhập ngũ, học nghề…

Đáng chú ý, tất cả các sinh viên đại học ở Triều Tiên vẫn phải làm nghĩa vụ quân sự ít nhất 6 tháng. Ngoài chương trình học tập trong trường đại học, sinh viên vẫn thường xuyên phải trau dồi kiến thức, kỹ năng của một người lính để luôn sẵn sàng chiến đấu khi cần.

Không có sự phân biệt về giới trong mọi lĩnh vực đời sống, xã hội ở Triều Tiên. Được biết, ngày càng có nhiều phụ nữ Triều Tiên làm việc trong khối văn phòng, lao động nữ chiếm tới 90% trong ngành công nghiệp nhẹ và 80% lực lượng lao động ở nông thôn. Phụ nữ Triều Tiên cũng có thể làm công việc nội trợ, đầu bếp, công nhân, nhân viên phục vụ hoặc thậm chí là gia nhập quân ngũ.

Rất nhiều đàn ông Triều Tiên hút thuốc, họ hút thuốc mọi nơi, mọi lúc. Tuy nhiên, không có chuyện vứt đầu mẩu thuốc bừa bãi. Chia sẻ về việc có nhiều nam giới hút thuốc, Jong Hyon Chol – người hướng dẫn chúng tôi tác nghiệp ở Triều Tiên cho biết, quân dịch là bắt buộc ở Triều Tiên. Quãng thời gian vất vả trong quân ngũ chính là lúc điếu thuốc trở thành người bạn với họ tự bao giờ.

Trang phục của nam giới Triều Tiên dường như đơn điệu hơn nữ giới với áo sơ mi, áo kiểu đại cán và quần âu. Cả nam giới và nữ giới không mặc quần jean hoặc áo phông không cổ, trên ngực áo họ luôn đeo huy hiệu in hình hai nhà lãnh đạo Kim Il-sung và Kim Jong-il. Theo chia sẻ của Jong, người dân không bị cấm mặc những kiểu quần áo “phương Tây” mà họ không mặc đơn giản chỉ bởi họ không thích ngay từ trong suy nghĩ. Hoàn toàn không có chuyện người dân Triều Tiên chỉ được để một số kiểu tóc theo quy định như đồn thổi.

Cảm nhận của cá nhân tôi cho thấy, người Triều Tiên khá năng động. Họ luôn di chuyển rất nhanh ở mỗi nút giao thông hoặc điểm chờ xe buýt, tàu điện… Người Triều Tiên có thể tụ tập thành những nhóm nhỏ trò chuyện trên đường nhưng không có cảnh cười, nói ầm ĩ gây sự khó chịu cho người khác.

Có rất nhiều khuyến cáo trước khi tôi đặt chân đến Triều Tiên. Ví dụ như việc kiểm soát những hình ảnh ghi lại được trên đất nước này, có thể bị xóa một cách không thương tiếc bất cứ hình ảnh nào nếu phía bạn cho là không phù hợp. Tuy nhiên, dường như tôi đã gặp may khi tất cả các bức ảnh chụp ở Triều Tiên đều được bảo toàn dù đây chỉ là những hình ảnh chụp qua cửa kính ô tô.

Nhìn chung, cảm nhận của tôi về Triều Tiên là khá tốt đẹp bởi có đi đến vùng đất bí hiểm này tôi mới có thể nghe đầy đủ bằng hai tai, nhìn sự vật hiện tượng bằng chính đôi mắt của mình. Quãng thời gian 4 ngày ở Triều Tiên là quá ngắn ngủi để có thể khám phá hết được vẻ đẹp của đất nước và con người nơi đây nhưng cũng là khá đủ để tôi nhìn nhận về Triều Tiên theo một cách khác hơn.

Hùng Cường