Thịt heo bị găm hàng, "thổi" giá

Chiều 18-11, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì cuộc họp với lãnh đạo một số bộ, ngành về tình hình liên quan đến giá thịt heo và bình ổn thị trường những tháng còn lại của năm 2019 và đầu năm 2020. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh tình hình giá thịt heo trong những tháng cuối năm có xu hướng tăng cao.

Khâu lưu thông và thông tin "có vấn đề"

Báo cáo tại cuộc họp, ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), cho biết từ đầu tháng 2-2019 đến ngày 15-11, bệnh dịch tả heo châu Phi xảy ra tại 8.498 xã thuộc 666 huyện của 63 tỉnh, thành với tổng số heo tiêu hủy là 5,88 triệu con, tổng trọng lượng 337.000 tấn (chiếm hơn 8,8% tổng trọng lượng heo cả nước).

Cũng theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, thời gian qua, giá heo hơi trung bình trên cả nước tăng lên 60.000-67.000 đồng/kg, cá biệt có nơi 75.000-80.000 đồng/kg. Giá thịt tăng cao không hẳn do thiệt hại đàn heo trong nước dẫn đến thiếu nguồn cung mà còn do khâu lưu thông và thông tin "có vấn đề", trong đó có biểu hiện "găm hàng, thổi giá".

Lý giải cụ thể hơn, ông Phùng Đức Tiến khẳng định hiện nay, nguồn thịt được cung cấp chủ yếu ở các công ty, trang trại và hộ chăn nuôi lớn, còn các hộ nhỏ lẻ trong vùng dịch cơ bản không còn nguồn. Ngoài ra, việc xuất bán heo thịt được yêu cầu kiểm dịch nghiêm ngặt hơn, càng làm cho những hộ giết mổ nhỏ lẻ không tiếp cận được với nguồn cung heo thịt qua kiểm dịch nên phải mua lại của các thương lái và bị ép giá. "Các nguồn thông tin vừa qua chủ yếu tập trung phản ánh những nơi có giá cá biệt đã vô hình trung tạo hiệu ứng lan tỏa giá heo trong nước tăng cao do thiếu trầm trọng nguồn cung và thương lái đã lợi dụng đẩy giá lên cao bất thường" - ông Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo phân tích của Tổng cục Thống kê, giá thịt heo trong tháng 11 đã tăng gần 19% so cùng kỳ năm trước. Theo đó, ở miền Bắc, giá heo hơi ở mức 70.000-75.000 đồng/kg, cá biệt ở Lào Cai, Hưng Yên lên tới 78.000 đồng/kg. Ở miền Trung dao động mức 70.000 đồng/kg và miền Nam từ 65.000-75.000 đồng/kg. Tổng cục Thống kê dự báo mức CPI tháng 11 tăng khoảng 0,8% - 1%, riêng giá thịt heo tác động đến mức tăng CPI là 0,75%.

Dự kiến quý IV/2019, tổng nhu cầu khoảng hơn 600.000 tấn và với mức cung căn cứ trên tổng đàn tháng 10 và mức nhập khẩu như hiện nay thì tổng cung sẽ là hơn 400.000 tấn, thiếu hụt hơn 200.000 tấn. Dự báo nếu giá thịt heo tăng thêm khoảng 10%-15%, đạt đến mức giá 80.000 đồng/kg, sẽ làm CPI chung tăng khoảng 0,5%-0,7%, đưa mức CPI bình quân năm 2019 dự báo tăng dưới 3% so năm 2018, vẫn trong vùng kiểm soát. Tuy nhiên, phải có hướng để kiểm soát xu thế giá tăng cao, hạn chế lạm phát kỳ vọng, tạo dư địa cho điều hành giá năm 2020.

Bù đắp thiếu hụt nguồn thịt

Kết luận buổi họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ NN-PTNT triển khai các biện pháp nhằm bảo đảm cân đối cung - cầu, tránh tình trạng lợi dụng đẩy giá lên cao, nhất là từ nay đến Tết Nguyên đán. "Có việc thương lái, một bộ phận thương nhân "găm hàng" để đẩy giá lên cao. Người sản xuất không được lợi, người tiêu dùng thua thiệt mà trung gian trục lợi. Đấy là trách nhiệm của cơ quan nhà nước" - Phó Thủ tướng nhắc nhở.

Về thực hiện các biện pháp, Phó Thủ tướng giao Bộ NN-PTNT nhanh chóng công bố tình trạng và đưa ra các giải pháp đáp ứng cung - cầu, bù đắp thiếu hụt, nhất là trong dịp lễ, Tết khi nhu cầu thịt heo tăng từ 25%-30%/ngày. Bộ NN-PTNT phải dự đoán nhu cầu thịt heo và nguồn cung của từng tháng từ nay tới Tết Canh Tý.

Ngoài ra, Bộ NN-PTNT phải báo cáo Chính phủ kế hoạch để bù đắp nguồn cung và không để dư thừa nguồn cung trong thời gian tới. Phần thiếu hụt, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương tính toán từng tháng, báo cáo Chính phủ nhập khẩu thêm từ nước ngoài, bảo đảm cung - cầu thịt heo trong nước, hài hòa lợi ích người sản xuất, người tiêu dùng và doanh nghiệp trong lưu thông, phân phối.

"Chính phủ khẳng định sẽ kiểm soát lạm phát từ 3,3%-3,9% và có thể thấp hơn, trên cơ sở bảo đảm cung - cầu và minh bạch các thông tin cho người dân và người tiêu dùng biết để bảo đảm hài hòa lợi ích các bên" - Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch tả heo châu Phi, Bộ NN-PTNT, các địa phương không chủ quan, tiếp tục các biện pháp phòng chống dịch theo chỉ đạo của Ban Bí thư, nghị quyết của Chính phủ, chỉ thị và công điện của Thủ tướng Chính phủ và thông báo của trưởng Ban Chỉ đạo giá liên quan tới sản xuất và cung ứng thực phẩm từ thịt heo. 

Khôi phục sản xuất

 Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ NN-PTNT ban hành hướng dẫn vận chuyển thịt heo qua chế biến, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Lãnh đạo Bộ NN-PTNT và Bộ Công Thương phải phụ trách theo địa bàn cụ thể về chống dịch, lưu thông thực phẩm từ thịt heo, có kế hoạch điều hòa cung - cầu. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước tích cực tạo điều kiện cho các địa phương, doanh nghiệp khôi phục sản xuất, chế biến sản phẩm chăn nuôi để phục vụ nhu cầu của người dân.

Văn Duẩn