Thị trường xe máy: Việt Nam giữ vững vị trí thứ tư thế giới dù doanh số sụt giảm

Di sản thị trường và sự bão hòa

Ở Việt Nam, xe máy vẫn đang là phương tiện di chuyển chính. Tại các thành phố lớn, xe máy đang “chịu trách nhiệm” cho khoảng 80% nhu cầu đi lại của người dân. Để giảm tắc nghẽn giao thông, Hà Nội và TP.HCM đã phải đề xuất một kế hoạch cấm xe máy từ nội thành.

Tháng 8/2017, thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 5953/QĐ-UBND phê duyệt đề án Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố Hà Nội, giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn 2030. Theo đó, Hà Nội có thể hạn chế và tiến hành ngừng hoạt động xe máy tại các quận, huyện vào năm 2030.

Sau Hà Nội, tháng 8/2018, TP.HCM cũng đã ban hành dự án Tăng cường giao thông công cộng kết hợp với điều khiển phương tiện cơ giới tại TP.HCM. Theo dự án này, thành phố có thể hạn chế xe máy ở một số quận trung tâm và tiến hành cấm xe máy vào năm 2030. Hai chính sách này khiến nhiều người dự đoán, thị trường xe máy Việt sẽ bị bão hòa.

Thống kê doanh số quý 2/2019 của các thành viên VAMM đạt 749.516 xe, giảm 4,39% so với cùng kỳ năm 2018. Một sự sụt giảm khá mạnh.

Motorcyclesdata cũng cho rằng, thị trường xe máy Việt Nam được nhìn nhận khá tiêu cực, riêng trong tháng 6, dừng ở mức hai con số và kết thúc nửa đầu năm 2019 với doanh số gần 1,5 triệu chiếc, giảm 5,3% so với cùng kỳ.

Theo dữ liệu của Bộ Giao thông Vận tải, thị trường thời điểm đầu năm không tệ, với doanh số tháng 1 đạt 354.223 chiếc (nội địa và nhập khẩu) tăng 4,1%, nhưng mọi thứ đã thay đổi từ tháng 2, doanh số đạt 195.878, giảm 8,7 % so với cùng kỳ năm ngoái. Các tháng còn lại ghi nhận chiều hướng đi xuống của thị trường lớn thứ tư thế giới này.

Dẫn đầu thị trường vẫn là Honda với doanh số tăng nhẹ 0,2%, song tất cả những thương hiệu khác đều sụt. Đặc biệt, Yamaha giảm 20%, dù thương hiệu này vừa ra mắt hai mẫu xe mới trên thị trường với mục tiêu phục hồi thị phần, nhưng vẫn cần thời gian để kiểm chứng.

Vinfast, một nhà sản xuất xe điện trong nước, đã ra mắt chiếc xe máy điện đầu tiên, Klara, nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng - một thành công bước đầu của hãng xe nội địa này.

Triển vọng thị trường

Motoryclesdata.com, trang web đánh giá xe máy uy tín của thế giới cho rằng, Việt Nam vẫn còn triển vọng phát triển thị trường xe máy, với dự đoán mức tăng trưởng từ 3-5% trong năm 2019.

Cụ thể, motorcyclesdata đánh giá, Việt Nam đã xây dựng được ngành công nghiệp 2 bánh mang tính đặc thù cao.

Trong khi đất nước đang phát triển nhanh chóng trong một số ngành công nghiệp và đạt được những bước tiến đáng kể trong khu vực ASEAN, thì trong lĩnh vực xe máy, Việt Nam được đánh giá là thị trường lớn thứ tư trên thế giới, với hơn 3 triệu xe được bán ra mỗi năm với các nhà sản xuất hàng đầu, như Honda, Suzuki và Yamaha Nhật Bản, SYM Đài Loan và Piaggio của Ý.

Năm 2018, thị trường đạt mức doanh số tốt nhất trong 8 năm qua, với doanh số 3,38 triệu chiếc (bao gồm cả nhà sản xuất và nhập khẩu), giữ vị trí thứ tư thế giới và bỏ xa vị trí thứ năm là Philippines gần 1,4 triệu chiếc. Trong khi kỷ lục mọi thời đại, đạt mức 2011 với 4,4 triệu chiếc vẫn chưa bị phá vỡ.

Những triển vọng phát triển của thị trường xe máy được lý giải từ nhiều góc độ. Nhiều nhà quan sát thị trường cho rằng, với những con đường nhỏ hẹp, hẻm hóc đặc thù của Việt Nam, xe máy vẫn phải là ưu tiên hàng đầu trong số những lựa chọn di chuyển của người Việt bởi sự nhỏ gọn, tiện lợi. Trong khi chính sách cấm xe máy ở các thành phố lớn còn lâu mới có hiệu lực.

Dự báo tăng trưởng thị trường 3-5% trong năm 2019 từ motorcyclesdata không phải là không có cơ sở, xét trong bối cảnh các thành phố lớn đã và đang đón một lượng lớn người dân di cư vào với mục đích học hành, làm việc.

Về phía người tiêu dùng, anh Nguyễn Việt Phi (nhân viên văn phòng, ngụ Tân Bình, TP.HCM) chia sẻ: “Thu nhập hằng tháng của tôi không đủ để sở hữu ô tô và trang trải chi phí cho nó. Trong khi chi phí dành cho một chiếc xe máy rất rẻ, linh kiện, sửa chữa các thứ đều tiện lợi hơn ô tô”.

Trong khi đó, anh Hải (nhân viên kinh doanh tại đại lý xe máy trên đường Lý Thường Kiệt, quận 10, TP.HCM) đánh giá: “Thực tế, dù doanh số của thị trường có sự sụt giảm, nhưng là giảm so với bản thân thị trường của các năm. Còn nhu cầu mua xe xét theo từng năm vẫn cao. Vì tính phổ biến và tiện lợi của xe máy, giá rẻ, mua đi bán lại không lỗ nhiều. Kỳ thực, mỗi năm, các hãng xe đều cho ra đời những mẫu xe mới, đón đầu nhu cầu thị trường ở tất cả các phân khúc, trong từng thời điểm. Vậy nên, tiềm năng của thị trường xe máy tại Việt Nam vẫn còn rất cao”.

Đăng Kiệt