So sánh giá vé di sản Việt Nam và các nơi

Hiện nay, để tham quan các di tích tại cố đô Huế, một người Việt Nam phải trả ít nhất 200.000 đồng cho vé vào Đại nội, thêm 100.000-150.000 đồng mỗi lăng vua như: Gia Long, Minh Mạng, Khải Định. Tổng chi phí cho một ngày nghiêm túc yêu nước có thể lên đến 600.000-800.000 đồng/người, tức gấp sáu đến tám lần một bữa ăn phổ thông, hay tương đương gần nửa tháng sinh hoạt phí của sinh viên, công nhân.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở nhiều di sản khác. Giá vé vào Văn Miếu - Quốc Tử Giám là 70.000 đồng/người lớn, không miễn phí cho học sinh, sinh viên. Cụm di tích Tràng An ở Ninh Bình vé từ 250.000-300.000 đồng. Vé tham quan Vịnh Hạ Long (tuyến 2, đi qua hang Sửng Sốt, đảo Titop…) là 290.000 đồng/người.

So với thu nhập bình quân của người Việt, khoảng bảy triệu đồng mỗi tháng theo Tổng cục Thống kê năm 2024, thì việc đưa cả gia đình đi thăm di sản văn hóa dường như là một khoản tiêu xài cao cấp.

Nhìn sang bạn bè quốc tế để thấy khoảng cách. Tại Campuchia, di tích Angkor Wat nổi tiếng thế giới miễn phí cho công dân nước này. Người Khmer được quyền tự hào và tiếp cận di sản do tổ tiên để lại như một phần tất yếu của đời sống tinh thần. Khi được hỏi vì sao người Campuchia không trả tiền vé, nhân viên kiểm soát chỉ đáp: “Vì sao người Campuchia phải trả tiền để vào thăm di sản do tiền nhân của họ tạo dựng”?

Ở Hàn Quốc, một quốc gia có thu nhập bình quân gấp ba đến bốn lần Việt Nam, nhiều bảo tàng quốc gia, công viên di sản và cả cung điện triều đại Joseon như Gyeongbokgung chỉ thu khoảng 3.000 Ở Hàn Quốc, một quốc gia có thu nhập bình quân gấp ba đến bốn lần Việt Nam, nhiều bảo tàng quốc gia, công viên di sản và cả cung điện triều đại Joseon như Gyeongbokgung chỉ thu khoảng 3.000 won, tương đương 57.000 đồng. Trẻ em, học sinh, người cao tuổi và thậm chí cả du khách quốc tế được vào cửa miễn phí ở rất nhiều điểm tham quan.

Cần thay đổi giá vé

Việc thu phí tham quan di sản là cần thiết để bảo tồn, trùng tu và vận hành. Theo ông Bùi Huy Cường - Nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh: “Thực tế, chi phí vận hành một khu di tích không hề nhỏ: Trả lương cho đội ngũ bảo vệ, hướng dẫn viên, nhân viên vệ sinh; trùng tu, tôn tạo hiện vật; cải tạo hạ tầng, lắp đặt hệ thống chiếu sáng, camera, biển chỉ dẫn; đảm bảo an toàn cháy nổ… đều cần nguồn lực tài chính ổn định. Trong khi đó, ngân sách Nhà nước dành cho lĩnh vực bảo tồn văn hóa ở nhiều địa phương còn eo hẹp, không đủ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao”. Tuy nhiên, mức giá vé nên được thiết kế linh hoạt, gắn với chính sách khuyến học, khuyến khích người dân tiếp cận di sản, đặc biệt là thế hệ trẻ. Cụ thể, để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần: Minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động và ưu tiên nguồn thu để đầu tư hạ tầng và công tác tu bổ… Có chính sách miễn giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh - sinh viên, cư dân địa phương. Có thể áp dụng chính sách vé lũy tiến, giảm dần khi tham quan nhiều điểm trong ngày và chính sách ưu đãi vào cuối tuần hoặc ngày lễ văn hóa cho người dân trong nước…

Trong bối cảnh UNESCO khuyến khích các quốc gia tăng cường giáo dục di sản trong cộng đồng, việc người Việt còn e dè vì giá vé hoặc chỉ đến di tích để chụp ảnh cưới là dấu hiệu của một chính sách cần điều chỉnh.

Càng đáng lo hơn khi chính sách giá vé cao đang đẩy người dân ra xa khỏi di sản, nơi lẽ ra là không gian gần gũi, bình dân và nuôi dưỡng tinh thần dân tộc. Thay vì coi giá vé là nguồn thu chính, đã đến lúc các nhà quản lý văn hóa cần nhìn nhận lại vai trò của di sản; không phải là kho bạc để thu phí, mà là trường học sống nuôi dưỡng lòng tự hào và hiểu biết lịch sử dân tộc.

×