Hiện tượng Labubu, một trong những sản phẩm sở hữu trí tuệ (IP) đình đám nhất của công ty đồ chơi sưu tập Pop Mart, đang tiếp tục lan tỏa sức nóng trên thị trường. Với việc "cháy hàng" liên tục và giá trị trên thị trường đồ cũ tăng vọt lên hàng ngàn nhân dân tệ (hàng chục triệu đồng Việt Nam) cho một sản phẩm, cơn sốt này đã vô tình tạo ra một cú hích bất ngờ cho ngành công nghiệp in 3D tại Trung Quốc.

Cổ phiếu in 3D ăn theo cơn sốt Labubu

Vào phiên giao dịch ngày 16/6, thị trường cổ phiếu A của Trung Quốc đã chứng kiến sự phục hồi nhẹ sau khi mở cửa giảm điểm. Tuy nhiên, điểm sáng đáng chú ý lại đến từ nhóm cổ phiếu liên quan đến công nghệ in 3D. Cổ phiếu của công ty Kim Chanh Tử (mã 688291), một doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực điều khiển gia công bằng laser, đã có một màn tăng trưởng ngoạn mục. Chỉ sau 3 phút mở cửa, cổ phiếu này đã tăng kịch trần 20% (một mức tăng ấn tượng thường thấy trên các sàn giao dịch dành cho các công ty công nghệ và đổi mới sáng tạo như STAR Market hay ChiNext tại Trung Quốc). Tính đến cuối phiên giao dịch buổi sáng, giá cổ phiếu Kim Chanh Tử đạt 32,53 nhân dân tệ, với khối lượng giao dịch lên tới 274 triệu nhân dân tệ và tỷ lệ thay đổi chủ sở hữu cổ phiếu ở mức cao 25,44%.

Theo các báo cáo từ truyền thông Trung Quốc, Kim Chanh Tử có nền tảng kỹ thuật vững chắc trong lĩnh vực điều khiển gia công bằng laser. Điều thú vị là, trong quá trình phát triển và cải tiến các phiên bản mới của Labubu, Pop Mart được cho là đã ứng dụng rộng rãi công nghệ in 3D. Việc này giúp công ty giảm đáng kể chi phí cho việc tạo mẫu và phát triển sản phẩm mới.

Cơ hội kiếm lời từ cơn khát Labubu và công nghệ in 3D

Sức hút của Labubu đến từ nhiều yếu tố, bao gồm chiến lược phát hành số lượng hạn chế và tỷ lệ xuất hiện các phiên bản đặc biệt (hidden figures) rất thấp (ví dụ, tỷ lệ 1/144 cho một số mẫu). Điều này đã đẩy giá trị của Labubu trên thị trường thứ cấp (thị trường đồ cũ hoặc bán lại) tăng phi mã. Một số mẫu có giá cao gấp 30 lần so với giá bán lẻ ban đầu. Những mô hình ban đầu chỉ có giá vài trăm nhân dân tệ đã bị thổi giá lên hàng ngàn, thậm chí hàng chục ngàn nhân dân tệ. Đỉnh điểm là có những phiên đấu giá mà giá trị của một mô hình Labubu hiếm có thể vượt qua con số một triệu nhân dân tệ (hàng tỷ đồng Việt Nam).

Sự mất cân đối nghiêm trọng giữa cung và cầu này đã vô tình mở ra một "thị trường ngách" cho các sản phẩm Labubu nhái được tạo ra bằng công nghệ in 3D. Nhiều người đam mê công nghệ in 3D đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội này. Họ chia sẻ các tệp mô hình Labubu (thường là các bản thiết kế 3D) trên các nền tảng trực tuyến và sử dụng máy in 3D cá nhân để tạo ra các bản sao. Thậm chí, có thông tin cho rằng một số cá nhân đã kiếm được hàng trăm ngàn nhân dân tệ nhờ vào việc sản xuất và kinh doanh các mô hình Labubu tự chế này.

Công nghệ in 3D hiện nay cho phép giảm đáng kể chi phí sản xuất mô hình. Chi phí vật liệu (như nhựa PLA hoặc PETG) cho mỗi sản phẩm thường chỉ dao động từ vài nhân dân tệ đến vài chục nhân dân tệ. Các tệp thiết kế mô hình 3D cũng có thể dễ dàng được tìm thấy và tải về miễn phí từ các nền tảng nguồn mở như Thingiverse. Bên cạnh đó, giá thành của các máy in 3D gia dụng thông thường cũng đã giảm xuống mức phải chăng, chỉ còn khoảng vài ngàn nhân dân tệ. So với quy trình tạo mẫu thủ công truyền thống có thể mất đến 3 tháng, công nghệ in 3D, đặc biệt là công nghệ thiêu kết laser chọn lọc (SLS), có thể rút ngắn chu kỳ phát triển sản phẩm xuống chỉ còn khoảng 7 ngày và giảm chi phí sửa đổi mẫu lên tới 80%.

Cảnh báo pháp lý nghiêm khắc

Tuy nhiên, miếng bánh béo bở từ việc sao chép Labubu bằng công nghệ in 3D không hề an toàn về mặt pháp lý. Ông Mạnh Quảng Viễn, một luật sư và đối tác cao cấp của Công ty Luật Mạnh Phồn Húc, đã lên tiếng cảnh báo mạnh mẽ về vấn đề này.

Ông nhấn mạnh rằng việc sao chép, bắt chước các sản phẩm có bản quyền như Labubu mà không có sự cho phép của chủ sở hữu trí tuệ (trong trường hợp này là Pop Mart) là hành vi rất dễ vi phạm các quy định pháp luật về bản quyền, xâm phạm quyền sở hữu nhãn hiệu và cấu thành hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Luật sư Mạnh Quảng Viễn cảnh báo rằng, một khi hành vi sao chép này bị xác định là vi phạm pháp luật, những người thực hiện sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng. Các hậu quả này có thể bao gồm việc bị yêu cầu bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu bản quyền, bị buộc phải tiêu hủy hoặc gỡ bỏ các sản phẩm vi phạm khỏi thị trường, thậm chí có thể bị xử lý hình sự trong một số trường hợp.

Cơn sốt Labubu và sự trỗi dậy của các sản phẩm nhái bằng công nghệ in 3D là một ví dụ điển hình cho thấy sự giao thoa phức tạp giữa công nghệ, thị trường và pháp luật trong kỷ nguyên số. Trong khi công nghệ mang lại những cơ hội mới, việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và tuân thủ pháp luật vẫn là những yếu tố then chốt để đảm bảo một môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững.

×