Chậm tiêm vaccine cho công nhân, dệt may lo thiếu nguồn nhân lực

Hiện nay, việc thực hiện giãn cách xã hội kéo dài tại nhiều tỉnh, thành phố đang ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) dệt may. Hiện, tỷ lệ nhà máy phải đóng cửa đã lên tới 35% do không đủ kinh phí để thực hiện "3 tại chỗ".Trong kịch bản tích cực, nếu Covid-19 được kiểm soát vào cuối tháng 8/2021, kim ngạch xuất khẩu của ngành trong năm 2021 chỉ đạt 33 tỷ USD, hoàn thành 84% kế hoạch cả năm.

Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho dù DN có đơn hàng đến hết quý III, thậm chí là hết năm nay, tuy nhiên, hiện nay, nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội, điều này ảnh hưởng đến việc đi lại, vận chuyển hàng hóa giữa các địa phương, nhà máy.

Ngoài ra, sự ổn định của lực lượng lao động cũng đang bị ảnh hưởng, nhất là khi dệt may là ngành có lực lượng lao động rất đông có thể ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất của các nhà máy, từ đó ảnh hưởng đến năng suất lao động cũng như tiến độ giao hàng.

Bà Hoàng Ngọc Ánh, Tổng Thư ký VITAS nhận định, trong những tháng cuối năm 2021, ngành dệt may phải đối mặt với nhiều thách thức. Dịch Covid-19 đang bùng phát ở khu vực phía Nam có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, do các DN không thể vận chuyển nguyên liệu và thiếu nguồn nhân lực để đảm bảo thời gian giao hàng.

“Áp lực giao hàng trong khi chuỗi cung ứng đứt gãy là thách thức lớn với DN dệt may lúc này. Nếu không đáp ứng được thời gian giao hàng, khách hàng sẽ yêu cầu hủy đơn và ảnh hưởng kéo dài sang cả năm 2022. Không có đơn hàng, không thể sản xuất, DN không có doanh thu và người lao động không có việc làm và việc bảo đảm đời sống an sinh cho người lao động sẽ là áp lực lớn cho nền kinh tế và xã hội”, bà Ánh cảnh báo.

Những kiến nghị thiết thực

Để hỗ trợ DN dệt may sớm khôi phục sản xuất, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch VITAS đề xuất, ngoài việc sớm tiêm vaccine cho người lao động, Chính phủ cắt giảm các chi phí để tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh của DN. Đơn cử như với các kho chứa hàng hóa của các doanh nghiệp logistics, chế biến nông, lâm, thủy sản và một số ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu năm 2020 trên 1 tỷ USD…, VITAS đề nghị giảm 30% giá điện cho đến hết năm 2021.

Ngoài ra, theo ông Trương Văn Cẩm, hiệp hội cũng tiếp tục kiến nghị thành phố Hải Phòng dừng thu phí cảng biển đến 31/12/2021 và nghiên cứu giảm 50% cho năm 2022; TP.HCM hoãn áp dụng thu phí cảng biển cho đến 30/6/2022. Lý do được đưa ra là hiện tại, các DN đang gặp rất nhiều khó khăn, trong khi Hải Phòng đã thu từ 1/1/2017 đến nay. Còn TP.HCM là trung tâm vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của các tỉnh phía Nam nhưng đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó, VITAS kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo hệ thống ngân hàng không hạ hạn mức tín dụng đối với với những DN gặp khó khăn do Covid-19; tiếp tục giảm lãi suất cho vay từ 0,5 - 1%/năm và giãn thời gian trả nợ gốc và lãi của năm 2021 và 2022. Các địa phương không điều chỉnh giá thuê đất, trong điều kiện các DN phải gồng mình chống dịch và nghiên cứu giảm tiền thuê đất 50% cho DN ở các địa phương áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg.

Thêm một thách thức lớn nữa đó là trọng tâm sản xuất của ngành dệt may Việt Nam là ở khu vực phía Nam, nhưng hiện tại tỷ lệ tiêm vaccine của ngành dệt may tại khu vực này nói riêng và toàn ngành dệt may rất thấp. Đối với tình hình hiện nay, nếu người lao động không được tiêm vaccine sẽ làm đứt gãy nguồn cung, đứt gãy chuỗi sản xuất của ngành dệt may Việt Nam cho toàn cầu.

Thông tin từ VITAS cũng cho biết, cơ hội về cuối năm sẽ vẫn có do hiện nhiều nhà máy may của Ấn Độ phải đóng cửa, hoặc chỉ hoạt động 50% công suất để ngăn chặn các ca lây nhiễm Covid-19 mới. Ngành dệt may của Myanmar đối mặt cùng lúc 2 vấn đề lớn là số ca nhiễm Covid-19 tăng và tình hình chính trị bất ổn. Các doanh nghiệp dệt may hiện đang nhận được nhiều đơn hàng của khách hàng Mỹ, EU…

Tuy nhiên, dệt may Việt Nam đối mặt thách thức thiếu hụt lao động và tỷ lệ tiêm vaccine cho ngành vẫn thấp. Trong kịch bản tích cực, nếu dịch Covid-19 được kiểm soát vào cuối tháng 8/2021, số lượng công nhân dự kiến chỉ đạt 65% và thiếu hụt nguồn nhân lực sẽ là thách thức lớn cho ngành trong quý III/2021. Do đó, để yên tâm sản xuất trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến khó lường như hiện nay, vấn đề mấu chốt của ngành dệt may vẫn là tiêm vaccine cho công nhân.

Nguyễn Quỳnh